” Mavzusi bo’yicha keys-stadi Shodiev A. I. Ushbu keys, tibbiy texnologiyani o’quv jarayoniga olib kirish zarurligi, tibbiyot fanlardan, «travmatologiya va ortopediya»

Qoqshol klinikasi.

Prodromal davr: a) bosh og’riq; b) jarohat sohasida og’riqlar, mushak tortilishlari, mushaklar qisqarganlik va v)taranglashganlik sezgisi - maxalliy qoqshol; g) umumiy xolsizlik; d) uykusizlik; e) ortiqcha qo’zg’aluvchanlik; j) jaroxatlangan oyoq yoki qulda tomir tortishishlar; z) og’izni keng ochishda qiyinchiliklar, i) yutish xarakatlarining ogrikliligi. erga birlamchi jarroxlik ishlovini berishdir. Davolash kompleks tarzda olib boriladi, asosiysi bu jarroxlik usuli bo’lib, qo’llanmagan taqdirda o’limga olib keladi.

Operatsiyasi alohida operatsiya honasida, bog’lov almashtirish ham alohida bog’lov honalarida olib boriladi, chunki infeksiyaning uzi juda kontagioz, sporalari esa termostabildir. Tibbiyot xodimi periotkada ishlaydi, ifloslangan choyshablarni 2% soda eritmasida ho’llab, 2 soat unda qaynatiladi, so’ngra yuviladi. Instrumentlar 2% soda eritmasida 1 soat qaynatiladi, kleyonkalar, stollar 2-3% karbol kislota eritmasi, 2-3% lizol eritmasi bilan artiladi. Bog’lov materiallari va yog’och shinalar yoqib yuboriladi, metal ignalar ko’mib yuboriladi. Kvalifikasiyalangan tibbiy yordam boskichidan boshlab anaerob infeksiyali bemorlar evakuatsiya qilinmaydilar. Ularni operasiyadan keyin 7-8 kundan so’ng, barcha jarayonlar yaxshilangandan keyin evakuatsiya qilish mumkin. Bemorlarni operasiyaga tayyorlash: v/i 1000000 ed.penisillin natriyli tuzi, bir marta 300 mg (3000000 ed) ristomisin, sutkalik: dozasi 1-1,5 gramm yurak glikozidlari, qon, poliglyukin, paranefral va vagosimpatik blokada qilinadi, barcha muolajalar 30-40 minutdan oshmasligi kerak. Operasiya davomida kon va poliglyukinni yuborib turish kerak. Hirurgik yondashuv: keng kesmalar -"lampassimon" aponevroz va fassial kobiklarni suyakkacha ochish. Kesilgandan keyin yara atrofiga antibiotiklar kilish, chukur yaralarda - xlorvinil trubkalar va tomchilab antibiotik yuboriladi. YArani 1,5% natriy xlorid yoki furasillin eritmasi bilan tamponlash, kesmalarni bugim ustidan va yirik tomirlar ustidan utkazish mumkin emas. Kesmalarning biri albatta yara ustidan utishi lozim, radikal jarroxlik ishlovini berish uchun. Zararlangan tukimani kesib tashlash bilan olib boradigan bu operasiya avvalgisiga nisbatan radikallash kuprok. Lekin bu operasiya zararlangan mushshak tukimasini butunlayiga olib tashlash kerak bulgan xolatlardagina kullaniladi.

Oyoq va qul amputasiyasi yoki ekzartikulyatsiyasi - anaerob infeksiya rivojlanganda (yashin tezligida o’tuvchi shakl) va birinchi ikkita operasiya yordam bermaganda kuchli ifodalangan intoksikasiya, tukimalarning chukur kelgan shikastlanishlarida utkaziladi. Amputasiyaga kursatmalar kul-oyok suyaklarida uk tegishidan suyak sinishlarida, anaerob infeksiyaning nur kasalligi bilan kombinasiyalanganida, magistral kon tomirlarning birga shnkastlanishlarida va boshka xollarda ortadi. Amputasiya sog tukima chegarasida infeksiya uchogidan yukorida oddiy sirkulyar yoki konus-sirkulyar usullarda bajariladi.

Choklar qo’yilmaydi, lekin kechiktirilgan choklarni operasiyadan keyin kechishi yaxshi bulganda, 5-7 kunda kuyish mumkin. Operasiyadan keyin atrof tukima penisillin, bisillin tukimalarning emon xidli chirikli parchalanishiga va jaroxatda kulrang-yiringli karash xosil bulishiga olib keladi.

Jaroxatda anaerob infeksiya birinchi besh kunida, ba'zan jaroxatlanganidan keyin birinchi soatlarida (yashin tezligida kechuvchi forma) paydo buladi va bu xolatlarda kupincha ulim bilan yakunlanadi. Kamdan kam xollarda anaeroblar jaroxatda kechki muddatlarda (jaroxatlanganndan keyin 14-21 kundanto 2-3 oygacha) rivojlanadi. Shuni esdatutish lozimki, kanchalik inkubasion davr kiska bulsa, kasallik shunchalik ogir kechadi. Jaroxat soxasida taranglovchi ogriklarga bemoming shikoyat kilishiga vrach e'tibor berishi lozim. Eyforiya, bezovtalikning tormozlanish, apatiya, depressiya bilan almashinishi intoksikasiya usib boraetganligidan dalolat beradi. Teri koplamlari rangpar, ko’zlari yaltiraydi, sklera ekterikligi, xarorat 38-39°C gacha ko’tarilishi kuzatiladi. Ishtaxa yuqoladi, chankash, ko’ngil aynishii ba'zan qusish paydo buladi. Til quruq, qoplangan. Bemor suvsizlanadi. Zararlanish o’sib borishi bilan tana xarorati kamayishi va normadan pasayishi mumkin. Puls tezlashgan, yumshokdan to ipsimongacha. AB kollapsgacha pasayadi. Nafas olish yuzaki va kuchsiz. Qonda leykositoz, neytrofilez, chapga siljish va anemiya. Sezuvchanlik yuqoladi, qo’l-oyoqda xarakatlanish funksiyasi buziladi va bunga bemorlarni saralashda e'tibor berish lozim.

Agarda ko’yilgan bog’lam qo’l yoki oyoqni ezib ko’ygan bo’lsa va tarqalgan shish bo’lsa, darhol bog’lamni yechib, uni ko’rish lozim. Anaerob infeksiyada - yara xidsiz, ajratmali, to’q qizil keyinchalik mushaklar kulrang bo’lib, reparasiyaga hech moyillik bo’lmaydi. Teri shish natijasida teri osti venalar kengayadi, so’ngra qungir, sariq, ko’k dog’lar va gemorragik saqlamali puffakchalar xosil buladi. To’qimalarning o’sishi progressiv demorkasiyasiz, shish bilan kechadi va gaz hosil qiladi. Perkussiyada timpanik, palpasiyada krepitatsiya aniqlanadi - bu "gazli gangrena"ning ishonchli belgilari, rentgenografiyada qo’l yoki oyoq, soxasida, xos bo’lgan simptom "ari uyasi" yumshoq, tuqimada gaz tuplanishi xisobiga gazli abssess yuzaga keladi.