1-amaliy mashg`ulot mavzusi

1-amaliy mashg`ulot mavzusi: Genetik masalalarning xillari, ularni yechish prinsiplari va genetik tahlil o`tkazishni o`rganish. Mono, di va poliduragay chatishtirishga doir masalalar yechish. 

Ushbu amaliy mashg`ulotda mavzuga oid berilgan 5 ta masalani namunada ko`rsatilgan masaladan foydalanib yechishingiz kerak bo`ladi. Har bir to`g`ri yechilgan masala uchun 1 ball , umumiy  5 ball beriladi.

Hurmatli talabalar masalalarni yechishda e`tiborli bo`ling va yuqori ballarni qo`lga kiriting!

Bunda sizga omad tilayman!

Mono, di va poliduragay chatishtirishga ta’luqli masalalarning yechilish tartibi quyidagicha:

1).Pomidor o‘simligida mevasining qizil rangda bo‘lishi sariq rangi ustidan to‘liq dominantlik qiladi. Qizil mevali pomidor o‘simliklari sariq mevali o‘simliklar bilan chatishtirilganda F₁ da olingan o‘simliklarning hammasi qizil mevali bo‘lgan. F₂ da olingan o‘simliklarning 520 tasi qizil va 174 tasi sariq mevali bo‘lgan. CHatishtirish uchun olingan o‘simliklarning va F₁, F₂ o‘simliklarning genotipini aniqlang. F₁ o‘simliklari gomozigotali qizil mevali va sariq mevali o‘simliklar bilan chatishtirilsa, F_B da o‘rganilayotgan belgining irsiylanishi bo‘yicha qanday natija olish mumkin?

Masalaningechilishi:

Belgi Gen qizilsariq

P ♀ AA X ♂ a a Qizil rang A g A a

Sariq rang a

F₁Aa -qizilranglipomidor

qizilqizilF₂ AA - qizilranglipomidor

P ♀Aa X ♂ AaAa - qizilranglipomidor

g A, a A, a Aa - qizilranglipomidor

aa - sariq rangli pomidor

Nisbat 3 : 1

2).No‘xat o‘simligida donning sariq rangli bo‘lishini dominant A geni, yashil rangli bo‘lishini retsessiv a geni, donning silliq shaklda bo‘lishini dominant B geni va donning burishgan bo‘lishini retsessiv b geni belgilaydi. Quyidagi genotipga ega bo‘lgan no‘xat o‘simliklarini chatishtirishdan olingan keyingi avlod o‘simliklarning genotipini va fenotipini aniqlang.

5) P ♀ AaBb X ♂ AaBb

g AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab

F₁

♂ ♀	AB	Ab	aB	Ab
AB	AABB s.s.1	AABb s.s. 2	AaBB s.s. 3	AaBb s.s. 4
Ab	AABb s.s. 2	AAbb s.b. 5	AaBb s.s. 4	Aabb s.b. 6
aV	AaBB s.s. 3	AaBb s.s. 4	aaBB ya.s. 7	aaBb ya.s. 8
ab	AaBb s.s. 4	Aabb s.b. 6	aaBb ya.s. 8	aabb ya.b. 9

F₁ da olingangenotipik F₁ da olinganfenotipikFenotipik

sinflarsinflarsinflar

nisbati

1 . AABB = 1 sariq, silliq (s.s.)

2. AABb = 2 sariq, silliq (s.s.) s.s. A -B-= 9

3. AaBB = 2 sariq, silliq (s.s.)

4. AaBb = 4 sariq, silliq (s.s.)

5 . AAbb = 1 sariq, burishgan (s.b.) s.b. A -bb = 3

6. Aabb = 2 sariq, burishgan (s.b.)

7 . aaBB = 1 yashil, silliq (ya.s.) ya.s. aaB - = 3

8. aaBb = 2 yashil, silliq (ya.s.)

9 . aabb = 1 yashil, burishgan (ya.b.) ya.b. aabb = 1

Genotipik sinflar nisbati1 : 2 : 2 : 4 : 1 : 2 : 1 : 2 : 1

Fenotipik sinflar nisbati9 : 3 : 3 : 1

3).Quyida keltirilgan genotiplar qanday tipdagi gametalarni hosil qiladi?

1) CCDDKK; 2) CCDdkk; 3) CcDdKK; 4) CcDdKk; 5) CcDdKkLl

Masalaning echilishi:

1) CCDDKK = CDK (gomozigotalibo‘lganiuchunfaqatbirtipdagigametalarnihosilqiladi).

2) CCDdkk = CDk, Cdk (monogeterozigotalibo‘lganiuchunikkitipdagigametalarnihosilqiladi).

3) CcDdKK = CDK, CdK, cDK, cdK (digeterozigotalibo‘lganiuchunto‘rttipdagigametalarnihosilqiladi).

4) CcDdKk = CDK, CDk, CdK, cDK, Cdk, cDk, cdK, cdk (trigeterozigotalibo‘lganiuchunsakkiztipdagigametalarnihosilqiladi).

5) CcDdKkLl = tetrageterozigotalibo‘lganiuchuno‘noltitipdagigametalarnihosilqiladi. Gametahosilbo‘lishininguchxilyo‘liniko‘ribo‘tamiz:

a) CcDdKkLl = CDKL, CDKl, CDkL, CdKL, cDKL, CDkl, CdKl, CdkL, cDKl, cDkL, cdKL, Cdkl, cDkl, cdKl, cdkL, cdkl.

b) CDKL CdKLcDKLcdKL

CDKlCdKlcDKlcdKl

CDkLCdkLcDkLcdkL

CDklCdklcDklcdkl