1. Artikulatsion bo‘lim haqida. Lablarni tovushlar hosil boʻlishidagi ahamiyati

Reja :
1. Artikulatsion bo‘lim haqida.
2. Lablarni tovushlar hosil boʻlishidagi ahamiyati.
3. Lablarni faollashtirishga qaratilgan o‘yinlar.
Artikulatsion b o ‘limning asosiy a ’zofari: til,
lablar, jag ‘ (yuqori va pastki), qattiq va yum shoq tanglay, alveolalardir.
U lardan til, lab, yum shoq tanglay va pastki jag ‘ faol, qolganlari passiv
organlar hisoblanadi
Nutq tovushlarining hosil b o ‘lishida pastki
jag‘, lablar, tish, yum shoq va qattiq tanglay, alveolalar ham ishtirok
etadi.
Odamlarda nutqning paydo bo'lishi, tovushlarning shakllanishi nutq apparati tufayli mumkin. Nutq apparati ovozni shakllantirish, uni tartibga solish va mazmunli ifodalarni shakllantirishga yordam beradigan muvofiqlashtirilgan organlar to'plamidir. Shunday qilib, inson nutq apparati tovushlarni yaratish ishida bevosita ishtirok etuvchi barcha elementlarni - artikulyar apparatni, shu jumladan markaziy asab tizimini, nafas olish organlarini - o'pka va bronxlarni, tomoq va halqumlarni, og'iz bo'shliqlarini va burun bo'shliqlarini nazarda tutadi
Lablarning ishtirokiga k o'ra unlilar ikki turga bo'linadi:
1. Lablangan unlilar: u, o \ o. Bulardan u, o' tovushlarini hosil qilishda
lablar cho'chchayadi, о tovushini hosil qilishda esa lablar biroz oldinga
siljiydi.
2. Lablanmagan unlilar: i, e, a. Bu tovushlarni hosil qilishda lablar
ishtirok etmaydi.
Lab undoshlari — bevosita lablar ishtirokida hosil bo'luvchi
tovushlar: b, p, m, v, f. Shulardan b, p, m — lab-lab undoshlari, v, f —
lab-tish undoshlari sanaladi.
Lablarimiz bulochkaday dumaloq oyini
Maqsad: Lab xarakatini faollashtirish.
Oyinning borishi: Logoped bolalarga dumaloq bulochka chizilgan rasimni korsatadi va bolalardan Kim lablarini shunday dumaloq qila oladi? deb soraydi.Avval logoped bolalarga ozi korsatib beradi (o -o-o-o). Songra bolalarni
ketma-ket chaqirib,mashqni erkin bajarish tavsiya etiladi.Bolalar mashqni erkin
bajarishini kuzatib borishadi.
Kim nay chala oladi? oyini.
Maqsad: Lab xarakatlarini faollashtirish.
Oyinning borishi: Bola yarim doira holda logopedga qaragan holda
otiradilar.Logoped bolalarga nayning rasmini korsatadi va bolalardan lablari
bilan nay hosil qilish soraladi.Avval logoped nay chalishni taqlid qilishni
bolalarga ozi korsatib beradi.Songra bolalardan talaffuz etish soraladi.
Kim yaxshi kuladi? oyini.
Maqsad: Lab xarakatini faollashtirish.
Jixoz: Bogirsoq,qogirchoq.
Oyinning borishi: Bolalar yarim doira holda otiradilar.Logoped bolalarga
shunday deydi. Biz xursand bolganimizda kulamiz,mana bunday (ozi kulib
korsatadi). Biz juda xursand bolib kulganimizda tishlarimiz korinadi.Hozir bizga
bogirsoq bilan qogirchoq mexmonga keladi.