1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

 
Ɔ
Azərbaycan və Türkiyə ortaq tarix doktrinasının təşkilatlanma  
infrastrukturu
Türk dünyasının görkəmli xadimlərindən olan İsmayıl Bəy Qaspıralının 
“dildə,  fikirdə,  işdə  birlik”  düşüncəsinin  XIX  əsrin  sonu,  XX  əsrin 
əvvəllərində həyata keçirilmə fürsəti olmasa da, 1991-ci ilin dekabrında Sovet 
İttifaqının parçalanmasından sonra türk dünyasının birlik və bərabərliyini 
təmin  etmək  üçün  yeni  imkan  yarandı.  Bu  tarixdən  etibarən  Cənubi 
Qafqazda Azərbaycan, Orta Asiyada Qazaxıstan, Özbəkistan, Qırğızıstan və 
Türkmənistan müstəqilliklərini elan etdilər. Dünya siyasi xəritəsini yenidən 
formalaşdıran geosiyasi dəyişikliklər fonunda türk dünyasının bir məqsəd, 
bir amal ətrafında birləşməsi üçün uyğun mühit yetişmişdi. 100 ildən artıq 
tarixin qaranlıq keçmişində qalmış türk birliyi – “dildə, fikirdə, işdə birlik” 
düşüncəsi  yenidən  canlanmış,  türksoylu  millətlərin  ortaq  platformasını 
meydana gətirəcək tarixi fürsət əldə edilmişdi. Bu işin liderliyini Türkiyə 
öhdəsinə götürdü və türk birliyinin meydana gəlməsinə imza atan mərhum 
Turqut Özalın təşəbbüsü  ilə ilk dəfə 1992-ci il oktyabrın 30-31-də Ankarada 
zirvə görüşü keçirildi. Sonrakı sammitlər 1994-cü ildə İstanbulda, 1995-ci 
ildə Bişkekdə, 1996-cı ildə Daşkənddə, 1998-ci ildə Astanada, 2000-ci ildə 
Bakıda,  2001-ci  ildə  İstanbulda,  2006-cı  ildə Antalyada  və  2009-cu  ildə 
Naxçıvanda təşkil olunub. 
Ankara  sammiti  böyük  hədəflərlə  başlasa  da,  ilk  dəfə  keçirildiyindən 
daha çox tanışlıq və ortaq problemləri öyrənmək xüsusiyyəti daşıyıb. Buna 
baxmayaraq,  bu  sammitdə  “TÜRKSOY”un  yaradılması,  türk  dünyasının 
elm və mədəniyyət sahəsində tanınmış nümayəndələrinin ortaq xatırlanması 
mövzusunda qərarlar qəbul edilib.
1996-cı  ildə  Daşkənddə  keçirilən  IV  Zirvə  Görüşünə  qədər  “Türk 

---