1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar
Azərbaycanın Türkiyədən ticari dəyərinə görə
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Azərbaycanın Türkiyədən ticari dəyərinə görə
10 əsas əmtəə qrupu və növü üzrə idxalı Məhsullar 2006 2007 2008 2009 2010 Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) 1. Metal konstruksiyalar 7571 15462 10080 18315 15139 31282 17460 38755 17839 40852 2. Kağız məhsulları 2723 9541 6378 26365 8361 34904 9521 36489 11181 38288 3. Sintetik yuyucular 12719 14456 15834 20947 18177 28267 20898 33397 22437 37709 4. Qara metal məmulatlar 14299 11036 33192 18490 77295 66215 81987 106670 26507 23858 5. Mebellər (ədəd) 49786 7004 82918 12024 81468 11534 77622 13350 119104 23688 6. Plastik məmulatlar 4940 4601 6844 6077 6784 9649 10710 12661 15344 22944 7. Sement və sürtkü yağları 6238 3063 19511 5866 292041 19432 208858 17046 111116 16653 8. Kənd təsər. maşın. (ədəd) 46 2249 216 16991 168 12196 33340 12821 12109 16613 9. Məftil və kabellər 2141 6964 2238 10542 2129 8002 3627 15286 2456 12551 10.Təzə meyvə - tərəvəz 7513 1073 6608 1000 9176 2257 12520 4678 39916 11815 17 http://www.azstat.org (2011) 18 http://abc.az/news_28_11_2011_59965.html 72 Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi əlaqələri: əsas trendlər və nailiyyətlər Azərbaycanın Türkiyəyə ticari dəyərinə görə 10 əsas əmtəə qrupu və növü üzrə ixracı Məhsullar 2006 2007 2008 2009 2010 Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) Miqdarı (ton) Məbləği (min $) 1. Xam neft və distilyatlar 297700 116210 1723 838804 625800 274462 --- --- 64446 32968 2. Ağ neft və benzin 3.3 1565 13100 7223 10300 10298 15500 13444 3486 3474 3. Qazoyl (dizel, min ton) 310 174468 182 112022 237300 208353 94 42955 78 46186 4. Sürtkü yağları 19914 8558 38657 13657 11061 5656 14536 4994 41548 17961 5. Spirtlər və törəmələri 9138 5516 6343 5061 6971 6555 3822 3392 10489 9050 6. Etilen polimerləri 35768 32908 18934 22882 28458 39274 5349 5539 19903 21509 7. Xam mis və alüminium 8693 15074 11069 20986 29061 58643 5010 3866 5286 7544 8. Emalsız dəri (min ədəd) 1317 3110 928 985 690 1520 739 2025 1331 3877 9. Elek.enerjisi (mln.kVt/s) --- --- 15 539 61 2125 126 4411 138 5329 10. Meyvə-tərəvəz şirələri 2311 1527 429 704 82 443 505 1858 769 2168 Mənbə: Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi İki ölkə arasında ticarət həcminin artmasına mane olan ən böyük əngəl gömrük rüsumları və vergi yükünün ağırlığıdır. Gürcüstanla Türkiyənin tətbiq etdiyi “ticari imtiyazlara dair dövlətlərarası anlaşma” (“intercountry adoption agreement on trade preferences”) bu problemdən çıxış yoludur. Türkiyəyə idxal edilən Yunanıstan istehsalı olan polietilen Avropa Birliyi ilə Türkiyə arasındakı gömrük birliyi anlaşması əsasında gömrük rüsumundan azad olunduğu halda, Azərbaycandan idxal edilən polietilenden gömrük rüsumu tutulur. Eynı şəkildə, Azərbaycana idxal edilən Rusiyada istehsal olunmuş sement gömrük rüsumundan azad olunduğu halda, Türkiyədən idxal edilən sementdən gömrük rüsumu alınır. Amma iki ölkə arasında yuxarıda qeyd olunan anlaşma baş tutarsa, qarşılıqlı ticarət həcmi ən azı 2-3 dəfə artar, hətta gömrüklərdəki ləngidici prosedurlar böyük ölçüdə aradan qalxar. Həmçinin, xüsusi gömrük güzəştlərinin tətbiq ediləcəyi sənaye məhsullarının siyahısının hazırlanması və xüsusilə də, Türkiyədən idxalında son dövrlər fasilələr yaranan məhsulların idxalının təşviqi, hər iki 73 Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi əlaqələri: əsas trendlər və nailiyyətlər ölkənin gömrük nümayəndələrinin iş adamları ilə mütəmadi görüşüb cari vəziyyəti müzakirə etmələri vacibdir. Gömrük rüsumları ilə yanaşı, gömrük rəsmiləşdirməsi, gömrük rejimlərinin seçimi və gömrük anbarlaşmasında da güzəştlərin tətbiq edilməsi məqsədəuyğun olardı. Yuxarıda istinad edilən ortaq icra planına əsasən Azərbaycanın və Türkiyənin aidiyyəti qurumları tərəfindən iki ölkə arasında Preferensial Ticarət Sazişinin imzalanması imkanları araşdırılacaq. İki ölkənin özəl sektora aid qurumları və firmaları arasındakı iqtisadi və ticarət fəaliyyətindən irəli gələ biləcək problemlərin mümkün qədər tez və ədalətli həlli üçün İşçi Qrupu yaradılacaq. Azərbaycan-Türkiyə İş Şurasının yığıncaqlarının mütəmadi olaraq ildə bir dəfə keçirilməsi məqsədilə hər iki ölkənin müvafiq qurumları təşviq ediləcək, Azərbaycanda və Türkiyədə təşkil olunan beynəlxalq sərgilərdə hər iki ölkənin firmalarının intensiv iştirakı dəstəklənəcək, ildə bir dəfə ticarət heyətləri arasında qarşılıqlı tədbirlərin təşkili təmin ediləcək. 19 Naxçıvan-İqdır sərhəd bölgəsində azad iqtisadi zonanın formalaşdırılması istiqamətində iki ölkənin müvafiq qurumları arasında dialoq başlanmalıdır. Bu, Naxçıvanın inkişafı ilə yanaşı, Türkiyənin depressiv iqtisadi rayonları hesab edilən Qars və İqdır şəhərlərinin də inkişafına dəstək verər. Yeri gəlmişkən, Ermənistanla sərhədlərin açılmasının tərəfdarlarının əsas arqumentlərindən biri budur ki, bu proses Türkiyənin şərq rayonlarının inkişafına gətirib çıxaracaq. Məhz buna görə Ermənistanla həmsərhəd olan Türkiyənin Qars və İqdır şəhərlərinin iqtisadi problemlərinin həllində Azərbaycan qardaş ölkəyə dəstək verməlidir. Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|