1. Bakteroloji silahlar

9. Neft-qaz müəssisələrində və daşınmasında baş verən yanğınlar, qəzalar
Neftçıxarma obyektlərində, neft mədənlərində və kəşfiyyat qazmaları zamanı yanğın təhlükəsi daha yüksəkdir. Belə hallarda qumun və ya çınqıl hissəciklərinin metal konstruksiyalara sürtünməsindən törəyən qığılcım nəticəsində neft və ya qaz fontanı alışır. Belə hallar adətən quyunun ağzını kip örtmək mümkün olmadıqda baş verir. Bu zaman ölümlə nəticələnən bədbəxt hadisələr və çox böyük maddi itkilər baş verə bilər. Nəqliyyat sahəsində qəzalar ən çox baş verən hadisələrdəndir. Hazırda mövcud olan hava, dəmir yolu, su, avtomobil, boru kəməri, habelə kosmik nəqliyyat növləri arasında avtomobil nəqliyyatı qəzaların sayına görə birinci yeri tutur. Respublikamızda nəqliyyat vasitələri ilə hər il on miyonlarla ton yüklər daşınır ki, bunların da 28%-i dəmir yol, 38%-i avtomobil, 13%-i dəniz nəqliyyatının və 21%-i boru kəmərlərinin payına düşür. Qəza və partlayış zamanı tutumların, sistemlərin, digər qabların və texnoloji boru kəmərlərinin deformasiyaya uğraması və ya dağilması nəticəsində güclü təsirli zəhərli maddələrin kənara sızması nəinki müəssisənin ərazisində, həm də yaxınlıqdakı yaşayış məntəqələrində ətraf mühitin, o cümlədən də havanın, suyun zəhərlənməsinə, insanların, heyvanların və bitkilərin ciddi xəstəliklərinə və məhvinə gətirib çıxarır. Fövqəladə qəzalar arasında texnogen fəlakətlərin ortaq payı 15-20% civarındadır.Bunlar daha şox magistral boru kəmərlərində, dəmiryolu nəqliyyatında, çeşidli mədənlərdə olan qəzalardır. Son 10 il ərzində dünyada belə olayların sayı təkcə neft kəmərlərində 20 mini ötmüşdür. Bunun sonu olaraq millionlarla ton neft israf olmuş, torpaqlar yayarsız olmuş, hava yanğınlar üzündən çirklıənmişdir. Dəmiryolu nəqliyyatında qəzaların sayı çoxalmaqdadır. Demək olar, gündə bütün dünyada 8-15 bu kimi qəzalar baş verir. Ən təhlükəlisi də, neft, kimyavi maddələrlə dolu olan vaqonlardakı qəzalardır. Sənaye və nəqliyyatda qəzaların baş vermə səbəbi avadanlıqların kohnəlməsi, işçilərin işlərinə biganə yanaşması, təhlükənin qarşısını alan avadanlıqların olmaması, istehsalın çağdaş normalara uyğun olmaması, qananların olmaması və bu kimi başqa amillərdir. Ümumiyyətlə nəqliyyatda və sənayedə baş verən qəza və fəlakətlər ətraf mühit üçün və insan sağlamlığı üçün təhlükəlidir. Bunların sonu hətta bərpa oluna bilməyən ekologiyanın dağılması baş verə bilər.
-nəqliyyatda ZM –in ətrafa yayılması ilə müşayət edilən qəzalar. Bakı, Sumqayıt
dəmir yol stansiyaları, Biləcəri stansiyası xüsusən böyük təhlükəli zona hesab
olunur;
-tez alışan maddələr istehsal, emal olunan və saxlanılan obyektlərdə yanğınlar
(partlayışlar). Respublikamızda 850-dən artıq belə obyekt var. Bakı, Sumqayıt neft
emalı və neft kimyası müəssisələri, neft-qaz mədənləri və neft bazaları xüsusən
təhlükəlidir;
-nəqliyyat vasitələrində yanğın və partlayışlar;
-hidrodinamik qəzalar –su qurğuları qovşaqlarında bəndlərin dağılması və fəlakətli
daşqın zonalarının yaranması.