1-bilet 1-soraw. Teoriyanı testlew hám teoriyanı qurıwdıń ózgeshelikleri Juwabı

2-soraw. Model hám modellestiriw.

T.s. uqsaslıq, sistema-original, materiallıq, oylaw dárejesinde.

Juwabı: Ilimiy izertlewde effektiv metod sıpatında universal metodlardıń biri bolıp esaplanadı. Model – nárseniń tiykarǵı qásiyetin saqlaytuǵın ekinshi bir nusqa.

Izertlew obyektine sheshiliw talap etetuǵın maqset hám wazıypasına qaray tómendegishe bólinedi:

Modellestiriw: -Maketlik; -Fizikalıq; -Matematikalıq; -Funkcionallıq

Maketlik modellestiriw – normal jaǵdaylarda iske asatuǵın qubılıs hám processlerdi sáwlelendiriwshi masshtabı ózgeretuǵın obyektlerdi úyreniwdi ańlatadı, (globus, geografiyalıq karta). Texnikada keń paydalanıladı(somolyot, GES)

Fizikalıq modellestiriw – tábiyiy qubılıs hám processlerdiń mánisin keńnen sáwlelendiredi. Sol sebepli onı ilimiy izertlewde qollanıw qolaylı bolıp tabıladı.

Matematikalıq modellestiriw – bul fizikalıq modellerge salıstırmalı ápiwayı hám arzan boladı. matematikalıq modeldi qurıw ushın tómendegi matematikalıq usıllardı qollanıw múmkin:

-Differencial teńleme -Kóplik teoriyası

-Integral teńleme -Matematikalıq logika

Matematikalıq modellerdiń hár qıylı túrleri bar:

• 
  Statikalıq anıqlanǵan. Olar konkret momentte sistemalardıń strukturası hám baylanısın sıpatlaydı
  
• 
  Statikalıq stoxastikalıq. Olar berilgen momentte sistemanıń halınıń múmkin bolǵan variantların esapqa aladı
  
• 
  Dinamikalıq anıqlanǵan. Olar sistemanıń ózgeriwiniń belgili baǵdarın sáwlelendiredi
  
• 
  Dinamikalıq stoxastikalıq. Olar processtiń rawajlanıwına tásir etiwshi faktorlardıń túseliw itimallıǵın esapqa alatuǵın sistemanıń rawajlandırıw procesin hám baylanısın , strukturasın qayta tiklewdi ańlatadı
  

Funkcional modellestiriw – bul modellestiriwdiń ózgeshe túri. Ol funkcionallıq modellerdi qurıw hám esaplawdı ańlatadı. Tiykarınan ol matematikalıq modellestiriw+funkcionallıq modellestiriwlerdiń tiykarǵı belgisin óz ishine qamtıydı hám quramalı processlerdi izertlegende qollanılıwı múmkin.

Bul moddeller “Qara qutı” dep atalatuǵın metod penen Fibernetikada modellestiriw ushın keńnen qollanıladı.