1 Detalning konstruksiyasi va qo’llanishi

1 Detalning konstruksiyasi va qo’llanishi
Variantdagi detalning tuzilishi, qayerda qo’llanilishi va uzel yoki mexanizmda texnologik jarayonni loyihalashni boshlashdan oldin talaba, o’ziga berilgan ishlash sharoitlari va vazifasi bilan tanishishi kerak. Shu maqsad bilan aniqlangan ma’lumotlar tushuntirish xatining ushbu bo’limida keltiriladi. Bunda talaba detal chizmasini yaxshilab o’rganib olib, detalning qanday sharoitlarda ishlashi, uning asosiy sirtlari to’g’risida, sirtlarning bir-biriga nisbatan joylashuvi to’g’risida, o’lchamlar aniqligi va sirtlar g’adir-budirligi to’g’risidagi ma’lumotlarni yozadi. Agar detalning qo’llanilish sharoiti noma’lum bo’lsa, unda faqat sirtlar tozaliklari va o’lchamlar aniqliklari haqida yozadi. Sirtlarni tahlil qilganda ularni bosh harflar bilan belgilaydi, masalan: tekislik A, tores Б va h.k. Bu qismda detalning tuzilishi va qo’llanilishi bo’yicha barcha ma’l umotlar keltirilgan bo’lishi shart. Ya’ni, qaysi sirt va o’lchamlar asosiy (detal ishida hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’lgan) va qaysilari ikkinchi darajali o’ringa ega ekanligi ajratib ko’rsatiladi.
Shuningdek, bu qismda detal tayyorlanadigan material kimyoviy tarkibi (1-
jadval) va mexanikaviy xususiyatlari (2-jadval) haqida ma’lumotlar keltiriladi.
Val detalini ishlab chiqarish texnologiyasini ko’rib chiqamiz. Bu detalimiz Сталь 3 ГОСТ 380-94 materialidan tayyorlangan. Ushbu detalda:
1-sirt Ø100 mm, Ø58 mm chap tamonida tores yuza bor, sirt tozaligi Rz 80 mkm.
2-sirt Ø100 mm, l=16 mm bo’lgan tashqi aylanish sirti bor. Rz 80 mkm bo’lgan tashqi aylanish sirti.
3-sirt Ø100 mm, Ø70 mm o’ng tamonida tores yuza bor, sirt tozaligi Rz 80 mkm.
4-sirt Ø70 mm l=24 mm bo’lgan tashqi aylanish sirti bor. Rz 80 mkm bo’lgan tashqi aylanish sirti.
5-sirt Ø70 mm, Ø55 mm o’ng tamonida tores yuza bor, sirt tozaligi Rz 80 mkm.
6-sirt Ø58 mm, l=16 mm bo’lgan ichki aylanish sirti bor, sirt tozaligi Rz 80 mkm.
7-sirt Ø58 mm, ØM55x2 mm ichki tores yuza bor, uning sirt tozaligi Rz 20 mkm bo’lgan ichki tores sirti bor.
8-qism M55x2 mm, l=24 mm ichki reziba yuza bor,
9-sirt Ø9 mm li l=16 mm teshik bor, sirt tozaligi Rz 80 mkm bo’lgan 2 ta teshik mavjud.
Po’lat 3 ГОСТ 380-94 ning kimyoviy tarkibi (%)
1- jadval

C	Si	Mn	S	P	Ni	Cr	Cu
0,14-0,22	0,15-0,30	0,40-0,65	≤ 0,040	≤ 0,040	0,30	≤ 0,030	≤ 0,030

Po’lat Сталь 3 ning mexanikaviy xususiyatlari 2-jadval

, MPa	, MPa	, %	, %	, dj/sm^2	HB (ko’p emas)
oz emas					Sovuq prokatlangan	Issiq Prokatlangan
370	480	25	-