1. Emotsiyalarning shaxs shakllanishidagi o’rni


Ilmiy tadqiqot qanday tuzilishga ega bo’ladi?



Yüklə 158,86 Kb.
səhifə19/64
tarix22.06.2022
ölçüsü158,86 Kb.
#62068
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   64
eksperimental psixologiya

24.Ilmiy tadqiqot qanday tuzilishga ega bo’ladi?
Ilmiy bilimlar tadqiqot faoliyati jarayonida shakllanadi. Aynan tadqiqot yangi bilimlarni o'zlashtirishni ta'minlaydigan ilmiy faoliyat usulidir. Tadqiqot ilmiy bilimlarni ishlab chiqarishning asosiy harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi.
Tadqiqot faoliyatining tarkibiy qismlariga mavzu, ob'ekt va vositalar kiradi. Bunda gnoseologik tizim “sub’ekt – obyekt” “tadqiqotchi – tadqiqot vositasi – tadqiqot ob’ekti” sifatida konkretlashtiriladi.
Ilmiy faoliyat sub'ekti zamonaviy jamiyatda uchta o'zaro ta'sir darajasida ishlaydi. Ulardan birinchisida sub'ekt individual tadqiqotchi, olim vazifasini bajaradi, uning ilmiy ishi qo'shma xarakterga ega bo'lishi shart emas, balki har doim umumiy mehnat hisoblanadi, chunki u qisman zamondoshlar hamkorligi, qisman foydalanish bilan belgilanadi. oldingilarning ishi. Demak, olim mavhum individ yoki «gnoseologik Robinzon» emas, balki ijtimoiy-tarixiy taraqqiyot «mahsuli»dir; uning individual ijodiy faoliyati ancha avtonom bo'lib, shu bilan birga har doim ijtimoiy jihatdan belgilanadi. Ikkinchi darajada, ilmiy bilishning predmeti ko'plab aqllarning integratsiyasi amalga oshiriladigan, ya'ni "to'liq olim" (laboratoriya, institut, akademiya va boshqalar) vazifasini bajaradigan kollektiv, ilmiy jamoadir. Nihoyat, uchinchi darajada, butun jamiyat ilmiy bilishning sub'ekti bo'lib chiqadi, bu erda fanning ijtimoiy tashkil etilishi muammosi va uning turli ijtimoiy-iqtisodiy tuzilmalardagi xususiyatlari birinchi o'ringa chiqadi. Shunday qilib, darajalarning izolyatsiyasi ilmiy bilish mavzusida shaxs va jamoaning ob'ektiv dialektikasini aks ettirish imkonini beradi . Bu darajalarning har biri fanda namoyon bo'ladi va har biri o'ziga xos tarzda muhimdir.
Ilmiy faoliyat ob'ekti tadqiqotchining faol moddiy, amaliy va nazariy faoliyati natijasidagina bo'ladi. Voqelikning bir bo'lagi bilish ob'ektiga aylangan holda, birinchi navbatda, ob'ekt vositasi ta'siriga duchor bo'ladi, masalan.
fizik eksperimentning kirish qismida va nazariy tafakkur ob'ektiga aylanishi uchun u ilmiy tushunchalar tarmog'i, maxsus yaratilgan ilmiy abstraktsiyalar tizimi orqali ifodalanib, ideal ob'ektga "aylanadi". Demak, faol bilish faoliyati, umuman olganda, sub’ektning ijtimoiy-tarixiy amaliyoti jarayonida bilish ob’ektining bilishi uchun zarur bo’lgan xususiyatlarni qamrab oluvchi “fan predmeti” tushunchasini kiritish zarurati tug’iladi.



Yüklə 158,86 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   64




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin