1. İnformasiya təhlükəsizliyi anlayışı və əsasları

Dördüncü mərhələ (1990-cı illərin sonundan indiyə kimi) -hakerlərin instituallaşması: 

cinayətkar və kölgə strukturları ilə sıx əməkdaşlıq edən böyük birləşmələrin, ittifaqların, 

firmaların yaradılması, kütləvi informasiya vasitələri ilə haker mədəniyyətinin dəyərləri və 

prinsipləri fəal təbliğ olunur. 

 

---

 Kompyuter  virusları  sistemin  işinin  pozulmasına  və  verilənlərin  korlanmasına 

istiqamətlənmiş ayrı proqram sinfidir. Viruslar arasında bir sıra növlər məlumdur.  

Onlardan  bəziləri  daimi  olaraq  kompyuterin  yaddaşında  olurlar,  bəziləri  birdəfəlik 

―zərbə‖  ilə  destruktiv  hərəkətlər  istehsal  edirlər.  Bunlardan  əlavə  xaricdən  tam  əlverişli, 

əslində isə sistem

 

  korlayan  proqramlar  sinfi  məlumdur.  Belə  proqramları  ―troyan  atları‖ 

adlandırırlar.  Kompyuter  viruslarının  əsas  xüsusiyyətlərindən  biri  onların  ―çoxalma‖ğa, 

yəni    kompyuter  daxilində  və  kompyuter  şəbəkələrində  sərbəst  yayılmağa  meyilli 

olmasıdır.  Müxtəlif  tətbiqi  ofis  proqram  vasitələrinin  xüsusi  olaraq  onlar  üçün  yazılmış 

proqramlarla  imkanına  malik  olduqdan  sonra  zərərli  proqramların  yeni  növləri  -  marko 

viruslar  meydana  gəldi.  Bu  növ  viruslar  adi  fayl  sənədləri  ilə  birgə  yayılırlar  və  onların 

tərkibində adi antiproqram kimi olurlar.  

Kasperiski  antivirusunu  (AVP)  bütün  antivirus  mühafizə  növləri  istifadə  edirlər: 

antivirus  skanerləri,  monitorlar,  blokiratorlar  və  dəyişmə  revizorları.  Məhsulun  müxtəlif 

versiyalarını  bütün  populyar  əməliyyat  sistemləri,  poçt  şlyuzləri,  şəbəkəarası  ekranlar 

(firewalls),  web-serverləri  dəstəkləyirlər.  Sistem  virusların  istifadəçinin  kompyuterinə, 

İnternet,  e-poçt,  mobil  informasiya  daşıyıcılarıda  daxil olmaqla  mümkün  olan  daxilolma 

yollarına  nəzarət  etməyə  imkan  verir.  Kasperiski  antivirus  idarə  vasitələri  mərkəzləşmiş 

quraşdırma və idarəetmə kimi əsas əməliyyatlara həm lokal kompyuterdə, həmdə müəssi-

sənin  şəbəkəsinin  kompleks  mühafizəsi  zamanı  nəzarət  etməyə  imkan  verir.  Kasperiski 

laboratoriyası  əsas  istifadəçi  kateqoriyasına  hesablanmış  üç  hazır  antivirus  mühafizə 

həllini təklif edir: 



 

ev istifadəçiləri üçün antivirus mühafizəsi (bir kompyuterə bir lisenziya); 



 

kiçik biznes üçün antivirus mühafizəsi (şəbəkədə 50 işçi stansiya); 



 

 böyük şirkətlərdə və İnternet üzərindən verilənlərin antivirus mühafizəsi.