hərfi ―ç‖ ilə, ―b‖ hərfi ―d‖ ilə və s. əvəz olunar. Bu cür şifrləmədən istifadə etsək,
Şəkil 4. Sezar üsulu ilə şifrələmə
Aydındır ki, belə şifri açmaq o qədər də çətin deyil. Müasir kriptoqrafiyada qat-qat
mürəkkəb açarlardan istifadə olunur. XX əsrdə kriptoqrafiyaya yeni anlayış – asimmetrik
şifrləmə alqoritmləri daxil oldu.
Asimmetrik alqoritmlər, yaxud
açıq açarlı alqoritmlər
iki ayrı-ayrı açardan – şifrləmə (açıq) və deşifrləmə (gizli) açarından istifadəyə əsaslanır.
Açıq açarlı alqoritmlərdə əsas tələb odur ki, açıq açara görə gizli açarı hesablayıb tapmaq
mümkün olmasın. Belə olduqda şifrləmə açarı hər kəsə bildirilə bilər, onsuz da şifri açmaq
üçün başqa açar gərəkdir.
Misal
Sezar üsuluna görə açıq mətin ―LERİK‖ sözüdür. Bu mətni şifrələdikdə məlumat
necə olur? Əgər Açar sözü k=3 olarsa. Şirələnmiş informasiya
OHULN
olur.
Sezar üsuluna görə şifrələnmiş mətin ―EDNL‖ sözüdür. Bu mətni deşifrələdikdə
məlumat necə olur? Əgər Açar sözü k=-3 olarsa. Şifrələnmiş informasiya
BAKI
Kimi olur.
İnformasiyanın Qronsfeld şifrinin köməyi ilə şifrələnmiş məlumat aşağıdakılardan
hansı ola bilər? İnformasiya TALEH və Açar: 13512 olduqada Şifrələnmiş
söz(informasiya)
UDQFJ
kimi olur.
A B C D E F G H İ J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
İnformasiyanın Qronsfeld şifrinin köməyi ilə şifrələnmiş məlumat
UDQFJ
ı ola
bilər? Açar: 13512 olduqada deşifrələnmiş söz(informasiya)
TALEH kimi
olur.
