1 Integral ostidagi ifoda ikki bo’lakka ajratiladi



Yüklə 340,36 Kb.
səhifə5/9
tarix16.06.2023
ölçüsü340,36 Kb.
#131388
1   2   3   4   5   6   7   8   9
1 Integral ostidagi ifoda ikki bo’lakka ajratiladi

Masalan, , chunki



x4 + 2

x2 + 3x – 1

x4+ 3x3 x2

x2−3x +10

3x3 + x2 +2




3x3 –9 x2 + 3x




10x2 – 3x + 2
10x2 + 30x – 10




33x+12





ko‘phadni integrallash oson bo‘lgani uchun, ratsional funksiyani integrallash to‘g‘ri kasrni integrallash masalasiga keltiriladi.
Quyidaqi to‘g‘ri kasrlar oddiy ratsional kasrlar deyiladi:
I. ,
II.
III. .
ІV.
Bu yerda A, B , a , p, q - haqiqiy sonlar.
Endi bu kasrlarning integrallarini hisoblaymiz:

  1. .

  2. .

  3. integralda bo‘lsa, suratida maxrajining hosilasini hosil qilib olamiz:


.
Oxirgi integralda bo‘lgani uchun, jadvaldagi integralga keladi. Demak,
. (3)

  1. .

Bunda
, (4)
oxirgi integralda esa almashtirish bajaramiz.
.
Birinchi integral berilgan integralning tartibi bittaga kamaygan holi, ikkinchi integralni bo‘laklab integrallash mumkin. Natijada, quyidagi rekkurent formulani hosil qilamiz:
. (5)
Eslatma. Agar maxrajda ko‘phad bo‘lsa, avval a qavsdan chiqariladi:

1-misol
Ushbu integralni hisoblang.
Avval maxrajidan ko‘paytuvchi qavsdan chiqaramiz, suratida maxrajining hosilasini hosil qilib olamiz.

.◄


2-misol
Ushbu integralni hisoblang.
.
Birinchi qo‘shiluvchi (4) formulaga ko‘ra,
.
Ikkinchi integral uchun (5) rekkurent formulani qo‘llasak,

.
Demak,
.◄


Ma’lumki, har qanday haqiqiy koeffitsientli ko‘phad quyidagi ko‘paytma shaklida ifodalanadi:
, (6)
bu yerda lar ko‘phadning karrali haqiqiy ildizlari, va .
Teorema (to‘g‘ri kasrni oddiy kasrlar yig‘ndisiga ajratish haqida) Maxraji (2.6) shaklda tasvirlangan har qanday to‘g‘ri ratsional kasrni I-IV turdagi oddiy kasrlar yig‘indisiga yoyish mumkin. Bu yoyilmada ko‘phadning har bir karrali haqiqiy ildiziga ( ko‘paytuvcisiga)
(7)

Yüklə 340,36 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin