1. Markaziy va nomarkaziy siqilgan ustunlar hisoblash va konstruksiyalash. Ustunlarning mustahkamligi

Qirquvch kuchni quyidagi formula orqali aniqlash mumkin: , kN. (6.15) bu yerda – metall taxta markazlari orasidagi masofa, m. Metall taxtaning eguvchi momentini quyidagi formula orqali aniqlash mumkin: , kN∙m (6.16) a) b) β x y y x c) Nb Ft Ft Ft Fkk Fk Ft / 2 Ft / 2 Fq bo‘ / 2 77 Metall taxtaning eni uni maxkamlash sharoiti bo„yicha tanlanadi. Bundan tashqari u o„ta qattiq bo„lishi kerak. Odatda uning qiymati quyidagicha aniqlanadi: Metall taxtaning qalinligi qu-yidagi ⁄ ⁄ oraliqda bo„lishi kerak. Markaziy siqilgan ustunlar kesimini tanlash yaqinlashtirish uslubiyati orqali amalga oshiriladi, buning uchun ustunning egiluvchanligi oldindan oraliqda beriladi. Ustunning kesimi aniqlangandan so„ng uning bazasi hisoblanadi. Ustun bazasining tayanchi hisoblangan metall taxtaning yuzasi ni quyidagi formula orqali aniqlash mumkin: , m 2 (6.17) bu yerda F – bo„ylama hisobiy kuch, kN; -betonli poydevorning siqilishdagi hisobiy solishtirma qarshiligi, kN. Beton poydevorining reaktiv qarshilik bosimi quyidagi formula orqali aniqlanadi: , kPa (6.18) Ustun 2 ning pastki qismiga metall taxta 1 payvandlanib u beton poydevoridagi ankerlarning gaykalari 3 orqali maxkamlanadi

MARKAZIY SIQILGAN USTUNLARNI HISOBLASHGA DOIR AMALIY MASHG‘ULOT 6.1-Masala. Markaziy siqilgan ikkitaverli prokat ustunni hisoblash. Hisoblash uchun berilganlar: hisob chizmasi (6.8,a-rasm); poydevor betonining klassi B 12,5 bo‘lib uning uchun siqilgan betonning hisobiy solishtirma qarshiligi ⁄ tayanch taxtasining o‘lchamlari ; material konstruksiyasi ВСт3кп2 rusumli po‘latdan yasalgan; ustunga qo‘yilgan bo‘ylama kuch ustunning balandligi ustun og‘irligining hisobiy yuklamasi to‘sin materialining hisobiy solishtirma qarshiligi ⁄ metall taxta materialining hisobiy solishtirma qarshiligi ⁄ konstruksiyaning ish sharoiti koeffitsiyenti Yechish. Ustunning hisob chizmasi 6.8,c-rasmda keltirilgan. Ustunning yuqori va pastki qismi sharnirli qilib maxkamlangan. 79 Ustun tubiga beriladigan hisobiy kuchni quyidagi formula orqali aniqlash mumkin: Ustun o‘zagini hisobi. Ustun yuklamasi va balandligini kichikligini hisobga olib, uning kesimini qo‘shtavrli prokat deb qabul qilamiz. Ilovaning 5-jadvalidan daslabki egiluvchanlik va bo‘ylama egilish koeffitsiyentini deb qabul qilib, dastlabki kesimni tanlaymiz.