1-ma’ruza. Ip-tarmoqlarning axborot xizmatlari

1.5. Web-servislarning asosiy texnologiyalari
Web xizmatini yaratish va undan foydalanish uchun sizga asosiy texnologiya haqida chuqur bilim kerak emas. Ammo, agar siz eng keng tarqalgan xatolarga yo’l qo’ymasdan platformaning eng yaxshi xususiyatlarini o’zida aks ettiradigan web-xizmat yaratmoqchi bo’lsangiz, asosiy texnologiyalar qanday ishlashini tushunmasdan turib qila olmaysiz.
Web-xizmatlar jadvalda keltirilgan turli xil ochiq standartlardan foydalanishga asoslangan.
Texnologiyaning maqsadi

WSDL XML asosidagi web-xizmat, uning usullari, parametrlari va qaytish qiymati ma’lumotlari va qo’llab-quvvatlanadigan aloqa usullarini tavsiflash uchun format.

HTTP Internet orqali web-xizmatga so’rovlarni yuborish uchun ishlatiladigan aloqa protokoli. (Bundan tashqari, bu web-sahifalarni web-brauzerga xizmat ko’rsatishda ishlatiladigan odatiy standartdir).

SOAP Internetga yuborish uchun web-xizmatga va javob xabariga yuborilgan so’rovda ma’lumotni kodlash uchun XML-ga asoslangan format. Masalan, SOAP har xil turdagi ma’lumotlarning miqdorini ko’rsatish usullarini belgilaydi.

DISCO Mijozlarga kerakli web-xizmatlarni topishga imkon beradigan Microsoft-ning ixtiyoriy tavsifi. DISCO fayli asosan web-xizmatlarga havolalarning tizimsiz ro’yxati. Hozirgi kunda WS-inspektsiyasi bilan almashtirilgan.

UDDI katalogi mijozlarga ma’lum bir kompaniya tomonidan taqdim etiladigan web-xizmatlarni topishga imkon beradi. UDDI web-xizmatlar standartlari ichida eng yoshi hisoblanadi.
WSDL faqat NET web-xizmatlari uchun ishlab chiqilgan standartdir. Boshqa platformalar bilan mosligini ta’minlash uchun. Web-xizmatlarni yaratishda SOAP formatidan foydalanish tavsiya etiladi, ammo HTTP protokolining POST va GET usullariga ham ruxsat beriladi. DISCO va UDDI spetsifikatsiyalari web-xizmatlar haqidagi ma’lumotlarni nashr etish va topishni osonlashtiradigan ixtiyoriy kengaytmalardir. Biroq, bugungi kunda ma’lumotni uzatishning eng mantiqiy usuli bu HTTP-aloqa, va undan voz kechishning ma’nosi yo’q.
Web-xizmatlarni yaratishda kamroq qo’llaniladigan standartlarga WS-Inspection, web-xizmatlar guruhlari va ularning joylashgan joylarini ro’yxatga oladigan hujjatlarni izlash uchun spetsifikatsiyalar kiradi. Ushbu spetsifikatsiya Microsoft va IBM tomonidan birgalikda ishlab chiqilgan va DISCO protokolini almashtirish uchun mo’ljallangan edi.
Bundan tashqari, tranzaktsiyalar yo’qligi, autentifikatsiya, litsenziyalash va shifrlash kabi web-xizmatlarning o’ziga xos cheklovlarini engib o’tish uchun raqobatdosh xususiyatlar mavjud. Ushbu spetsifikatsiyalarning hech biri belgilangan standartga etib bormagan va NET-ga kiritilmagan, ammo kelajakda ham shunday bo’ladi.