1-ma’ruza. Kirish. Kompyuter tarmoqlarining rivojlanish bosqichlari, kompyuterlarning avlodlari va ularning imkoniyatilari, kompyuterlarda qo‘llanilgan protokollar, ilovalar va texnologiyalar

Xabar hajmi; 
Xabar vaqti: 
Kirish usuli 
Oqimni boshqarish 
Javob vaqti tugashi 
Xabarni yetkazib berish imkoniyatlari 
Unikast 
Multicast 
Keng ko‘lamli (broadcast) kabilar muvofiqlashtiriladi (1.4.-rasm). 
1.4.–rasm. Protokollar vazifalari 
 Tarmoq protokollari va standartlari nuqtai nazaridan (1.5.-rasm): 
Protokollar -aloqalarni boshqaradigan qoidalar; 
Tarmoq protokollari 
Protokollarning roli 
Xabar qanday formatlangan yoki tuzilgan 
Tarmoq qurilmalari boshqa tarmoqlar bilan yo'llar to'g'risidagi ma'lumotlarni 
almashish jarayoni 
Xatolar va tizim xabarlari qurilmalar o'rtasida qanday va qachon uzatiladi 
Ma'lumot uzatish seanslarini sozlash va tugatish 
Protokolning o'zaro ta'siri 
Masalan: veb-server va mijoz kabi omillar inobatga olinadi. 
1.5.-rasm. Muloqot misoli 
 Protokollar steki (to'plamlari) (1.6.-rasm) nuqtai nazaridan: 
Protokol to'plamlari va sanoat standartlari: 
TCP/IP ochiq standarti 
Boshqa protokol to'plamlari 
TCP/IP protokollar steki: 
TCP/IP steki protokollarida aloqa jarayoni amalga oshirilishi inobatga olinadi.

---

1.6.-rasm. Protokollar steki misoli 
Tarmoq - bu ikki yoki undan ortiq qurilmalarni bog'lanishidan hosil 
bo'ladigan aloqadir. Bunga misol qilib ixtiyoriy narsa olish mumkin. Masalan bir 
kompyuterdan boshqasiga ma'lumot uzatish yoki bir necha 
kishilik yoki jamoaviy o'yinlarni o'ynash imkoniyati 
mavjud. 2ta insonni telefon orqali suhbat qurishida ham 
asosi sifatida tarmoq yotadi. Qisqacha aytadigan bo'lsak, 
har 
qanday qurilmani boshqa qurilmalar bilan aloqa qilishida tarmoq tushunchasi 
yotadi. 
Tarmoq komponentalari 
1. Qurilma (1.7.-rasm): 
a) Oxirgi qurilmalar (kompyuter, telefon, printer, faks va h.k); 
b) Oraliq qurilmalari, tugunlar (router, switch, hub va h.k); 
1.7.-rasm. Tarmoq qurilmalari.