1-ma’ruza mavzu: Mахsulоtlаr sifаtini bоshqаrish tizimidа mеtrоlоgik tа’minоtning o’rni vа аhаmiyati. Fаngа kirish. Reja

2. Mavjud ishlab chiqarishni metrologik ta'minlash
Ishlab chiqarish jarayonida metrologik ta'minotning maqsadi o'lchov va o'lchash vositalarining birligini ta'minlashdir.
Bu ishlarning asosiy mazmuni quyidagicha:

• 
  O'lchov vositalarini qiyoslash yoki kalibrlash;
  
• 
  Metrologik qoidalar va me'yorlarga muvofiqligini tekshirish uchun metrologik nazorat va tekshiruv.
  

1. O'lchov vositalarini qiyoslash yoki kalibrlash.
"Qiyoslash" va "kalibrlash" atamalari bilan ifodalangan ishning mazmuni, asosan, bir xil faoliyatni tavsiflaydi, faqat uni turli bo'lim va tashkilotlarning mutaxassislari amalga oshiradilar.
O'lchov vositalarini qiyoslash - o'lchov vositasining belgilangan texnik talablarga muvofiqligini aniqlash va tasdiqlash uchun davlat metrologiya xizmati organlari tomonidan bajariladigan ishlar majmui.
Qiyoslashning bir necha turlari mavjud: birlamchi; davriy; navbatdan tashqari; inspeksion; ekspert.
1. Birlamchi qiyoslash o'lchash vositalarini ishlab chiqarish yoki ta'mirlashdan so'ng, shuningdek ularni olib kirishda olib kirishda amalga oshiriladi.
2. Davriy qiyoslash asboblarni sinovdan o'tkazishda dastlab o'rnatiladigan sozlamalar orasidagi vaqt oralig'ida amalga oshiriladi. O'lchov vositasining har bir namunasi tekshiriladi.
3. Navbatdan tashqari qiyoslash- qiyoslashni tasdiqlovchi shtamp shikastlangan yoki tasdiq guvohnomasi yo'qolgan hollarda amalga oshiriladi. Ushbu tekshirish, agar o'lchash moslamasi bir nechta kalibrlash oralig'ida saqlangan bo'lsa, saqlashdan keyin ishga tushirilganda ham amalga oshirilishi mumkin.
4. Inspeksion qiyoslash korxonani davlat metrologik nazorati organlari tomonidan umumiy tekshirish vaqtida amalga oshiriladi. Ushbu tekshirish qurilmaning egasi ishtirokida amalga oshirilishi kerak.
5. Ekspert qiyoslash ishlab chiqaruvchi va iste'molchi yoki oluvchi o'rtasida nizo yuzaga kelgan taqdirda, prokuratura so'roviga binoan amalga oshiriladi.
O'lchov vositalarini kalibrlash - metrologik tavsiflarning haqiqiy qiymatlarini va (yoki) davlat metrologik tekshiruvi va nazorati ostida bo'lmagan o'lchov vositalaridan foydalanishga yaroqliligini aniqlash va tasdiqlash uchun bajariladigan ishlar majmui. Kalibrlash majburiy emas.
O'lchov vositasini kalibrlash yuridik shaxslarning metrologiya xizmati tomonidan ya'ni ushbu o'lchash asboblari ishlatiladigan korxona va tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi,.
Qiyoslanganligi tasdiqlanmaydigan o'lchash vositalari ishlab chiqarishdan yoki ta'mirdan keyin, import bo'yicha import qilinganida, foydalanish paytida, ijarada va sotishda kalibrlanishi mumkin.
Ijobiy kalibrlash natijalari to'g'ridan-to'g'ri o'lchash moslamasida kalibrlash belgisi yoki sertifikat (sertifikat) berish orqali, shuningdek foydalanish hujjatlarida yozuv bilan tasdiqlanadi.
Kalibrlash, ya'ni. o'lchov vositalarini bevosita iste'molchi tomonidan tekshirish ixtiyoriydir va ushbu o'lchash vositalari davlat metrologiya xizmati nazorati va nazorati ostida emas.
Shunday qilib, kalibrlash va qiyoslash o'rtasidagi farq shundan iboratki, kalibrlash ushbu o'lchash asboblari ishlatiladigan korxona mutaxassislari tomonidan amalga oshiriladi.

Ishlab chiqarishni metrologik ta’minlashning ustunligi:

-o’lchov va sinov vositalarini tanlash, o’lchash chegarasi va aniqligini ta’minlash;
-o’lchash natijalari;
-o’lchash va nazorat vositalari kalibrovkalash va qiyoslov natijalari, shuningdek ta’minlashdan keyingi;
-sinash va boshqa vositalarni metrologik shaxodatlash natijalari;
-o’lchash va o’lchash tizimini taxlillash natijalari;
-texnik hujjatlarni metrologik ekspertizalash natijalari;
-nostandart o’lchash vositalarini shahodatlash;
-o’lchash metodikalarini shahodatlash;
-metrologik nazorat va tekshiruvlar bo’yicha hisobotlar;
-va boshqa tushunchalarni ta’minlash bilan erishiladi.