1-Машғулот

 
orqa teri ostiga

0,5 ml
 

0.1%, strixnin 
eritmasi yuboriladi. Bir
 
ozdan so`ng baqaga biror narsa bilan tegizilsa, umumiy 
titrash kuzatiladi bu esa himoyalanish refleksi emas.
Topshiriqlar.
Tajriba sxemasini chizing. Irradiatsiyaga ifoda bering.
MASga strixninning ta`sir mexanizmini tushuntiring. 
12-Laboratoriya mashg`ulot. 
O
rqa miya reflekslarining markaziy tormozlanishini tekshirish (I.M. 
Sechenov tajribasi). 
Ishning maqsadi:
Nerv sistemasida tormozlanishni tarqalishini aniqlash. 
Ishni olib borish uchun zarur bo`lgan jihozlar
: shtativ ilmoqchasi bilan, 0,23 
% sul’fat kislota eritmasi solingan stakan, suv bilan to`ldirilgan stakan, natriy xlorid 
kislotasi, jarrohlik asboblar yig`indisi, paxta, sovuqqonlilar uchun izoosmatik eritma 
0,65 % li natriy xlorid eritmasi, sekundometr. 
Ishni bajarish tartibi;
Baqani dokaga o`rab, chap qo`lga oling va ko`rsatish 
barmoq bilan uning boshini pastga bosing. Baqa boshining terisini "P" shaklida qirqing 
va teri parchasini (laktay) orqaga suring. Uchi o`tkir qaychi bilan kalla suyagini 
ko`zning sal yuqoriroq qismidan ko`ndalang qilib kesing. Sekinlik bilan miya 
qopqog`ini oching. Uning ichida joylashgan miyani jarohatlamaslik uchun qaychini 

---

20 
miya qopqog`iga tirab pastga tushirmaslikka harakat qilish kerak. Bosh miyani to 
ko`rish do`mboqlarigacha oching va bosh miya bilan ko`rish do`mbog`ini oldingi qutbi 
oldi o`rtasidan qirqing. Qirqilgan qismidan keraksiz qismini olib tashlang. 
Tayyorlangan baqani shtativ ilmog`iga osish va qon to`xtaguncha uni tinch qo`ying, 
qotgan qonni esa sekinlik bilan olib tashlang. Qirqilgan miya sathini paxta bilan 
quriting va tajrabani boshlang. 
a) Tyurk metodi bilan refleks vaqtini aniqlang. Ta`sirlash uchun sul’fat 
kislotasining 0,3% ligidan foydalaning. Ta`sir etgandan so`ng baqa oyog`ini suvga 
yuvib tashlang. 
b) Refleks vaqtini 2-3 marta qaytarib aniqlagandan so`ng ko`rish dumbog`ining 
qirqilgan satxiga osh tuzi kristalini qo`ying /osh tuzini qo`yishdan oldin ko`rish 
dumbog`ini yaxshilab paxta bilan quriting, aks holda tuz erib uzunchoq va orqa 
miyaga oqib tushishi va ularga ta`sir etib changak holatiga olib kelishi mumkin; 
v) Refleks vaqtini yana aniqlang. Refleks vaqti uzayadi yoki umuman namoyon 
bo`lmaydi; 
g) Tuz kislotani miyadan oling va quyilgan miya qismini fiziologik eritma bilan 
yuving. Tajribani qaytarib refleks vaqtini aniqlang va uning tiklanishiga ishonch hosil 
qiling.
5 jadval
№ 
Tajriba variantlari 
Refleks vaqti sekund 
1 Ko`ruv do`mboqlarini ta`sirlashgacha bukish 
refleksini vaqti.
10 
2 Ko`ruv do`mbog`ining ta`sirlash payti-dagi 
refleksining vaqti. 
Javob reaksiya tezlikda 
hosil bo`lmadi. 
3 Ko`ruv do`mboqlaridan tuz olib tash- langandan 
keyingi bukish refleksining vaqti. 
15