15:Mavzu; Yevropada o'rta asr shaharlari
1.topshiriq:atamalarga to'liq va og'zaki javob bering Bazel birodarlik Bremen Hunarmandchilik Marsel Niderlandiya Parij Plug ratusha sandon Sen-Gallen Senyor Siena Vengriya xalfa zeche
2.topshiriq.Savollarga javob yozing. 1) Yevropada X – XI asrlarda ishlab chiqarishning yuksalishi avvalo, qaysi sohada kuzatildi?______________________
2) Kimlar orasidan badavlat sex boshliqlari ajralib chiqa boshladi?________________________
3) XII – XIII asrlarda qayerlarda yangi shaharlar vujudga kela boshladi?____________________
4) Shaharlar aholisining asosiy qismini kimlar tashkil etgan?_____________________________
5) Nimaning tarqalishi g’allani ekishdan avval yerni 2 – 3 marta haydash imkonyatini berdi?_____________________
6) Shaharlar ko’pincha kimlarning yerlarida vujudga kelgan?___________________________
7) Qishloqlarda kimlar hunarmandlar erkinligini cheklagan?_____________________
8) Dastlab Yevropaning qayeridagi shaharlar yuksala boshladi?_________________________
9) IX – X asrlarda qaysi shaharlar yuksala boshlagan?____________________________________
10) Qaysi shaharlar monastirlar atrofida vujudga kelgan?________________________________
11) X – XI asrlarda qayerlarda yangi shaharlar vujudga kela boshladi?____________________________________________________________________
12) Rivojlangan o’rta asrlarda dehqonchilikda necha dalali alamashlab ekishga o’tildi?_________
13) Yevropa shaharlarining turli asrlarda paydo bo’lishining asosiy sababi nima edi?____________________________
14) Nimaning kashf etilishi plugni otga qo’shib yer haydash imkonini berdi?__________________
15) Feodallar zulmi qaysi sohalarning yuksalishiga to’sqinlik qilgan?_______________________
16) Shaharlar ko’pincha o’z erkinligini nimaning evaziga qo’lga kiritgan?____________________
17) XIV – XV asrlarda qancha aholi yashagan shaharlar yirik hisoblangan?___________________
18) Florensiya, Marsel, Venetsiya shaharlarining taraqqiyotida nima muhim rol o’ynagan?__________________________
19) Ma’lum kasb ustalari uyushmasi nima deb atalgan?________________
20) Qaysi shaharlar daryo sohilllari bo’ylarida, ko’priklar yonida barpo etilgan?_____________________________ ___________________________________
21) Dastlab shaharlar nimasi bilan qishloqlardan farq qilgan?______________________________
22) Shahar markazida nimalar joylashgan?______________________________________
23) O’rta asr Yevropa shaharlarida aholi soni qanchadan ziyod bo’lmagan?_________________
24) Shaharlardagi uylarning aksari qismi nimadan qurilgan?________________________
25) Qanday omillar shaharlarda yuqumli kasalliklarning tez-tez tarqalishiga sabab bo’lgan?_________________________________________
26) uch dalali almashlab ekishda yerning qancha qismi band bo’lgan?_____________________
27) Shaharlar aholisining katta qismi nima bilan shug’ullanishda davom etgan?_______________
28) Shahar kengashi binosi nima deb atalgan?_________________________
29) Qaysi davlatning qator shaharlarida XII-XIII asrlarda senyorlarga qarshi kurash bo’lib o’tgan?________________
30) 80 – 100 ming aholi yashagan shaharlar qaysilar?______________________________________________________
31) Qaysi shaharlar feodal qal’alari atrofida vujudga kelgan?_____________________________
32) Sex nizomiga rioya qilinishini, tayyor buyumlar soni va sifatini kim nazorat qilgan?_________
33) Kimlar “Birodarlik” jamyatlarini tuzib o’z haq-huquqlari uchun kurash boshladi?___________
34) Aksari hollarda ustaning qancha xalfasi bo’lgan?______________________
35) Xalfalik muddati kasbning murakkabligiga qarab, qancha vaqt bo’lgan?____________
36) Sexlarning tabaqalanishi qaysi shaharlarda boshlandi?___________________________________________________
37) Nima ustalar o’rtasidagi raqobatni kuchaytirgan?___________________________
38) Mehnat qurollarining takomillashuvi, ustalar mahoratining oshishi…..nimaga sabab buldi?________________________
39) Qayerda xalfalar sexe - ziyofat uyushtirgandan so’ng ustalikka ruxsat olgan?______________
40) Kimlar xalfalarning o’sib, ustalikka o’tishiga qarshilik qila boshladi?____________________
41) XIV – XV asrlarda necha yillab ustalikka o’ta olmagan xalfalar tabaqasi vujudga keldi?_______
42) Tayyor buyumlar narxi kim tomonidan belgilangan?_______________________
43) Xalfalar necha soat davom etadigan ish vaqtini qisqartirish uchun kurash boshlaganlar?_____
44) XIV – XV asrlarda qayerlarda shahar kambag’allari qo’zg’olonlari bo’lib o’tdi?__________________________________________________________________
45. Qachon Yevropada ishlab chiqarish yuksalgan?_____________________
46. Jahon tarixi uchun o'rta asrlarning rivojlangan davri qaysi davrlarga to'g'ri keladi?___________________
47. Venetsiya, Genuya, Florensiya, Marsel, Tuluzalar qachondan yuksala boshlaydi?____________________
48. Yangi shaharlar qachondan Fransiyaning shimolida, Nederlandiya, Angliya va Germaniyada paydo bo'la boshlaydi?__
49. Vengirya, Boltiq bo'yi, Rus yerlarida qachondan yangi shaharlar paydo bula boshlagan?_______________
50. Fransiyanig qator shaharlarida qachon senyorlarga qarshi kurash bulib utgan?___________________
51. Qachondan 20 - 30 ming kishi yashagan shaharlar yirik shaharlar hisoblangan?___________________
52. Qachondan sexlar ishlab chiqarishga to'sqinlik qila boshladi?__________________
53. Manbalarda yozilishicha, qachon Florensiya, Perudja, Siena Kyolnda shahar kambag'allari qo'zg'alonlar bo'lib o'tgan?____________________________________________________________________