1. Mülki müdafiənin yaranma tarixi rolu və vəzifələri

9.Azərbaycan Respublikası ərazisində baş verə biləcək texnogen xarakterli fövqəladə hallar və bu zaman əhalinin davranışı ilk tibbi yardım.

Respublikamız üçün səciyyəvi olan texnogen fövqəladə hallar aşağıdakılar ola bilər:

1.Güclü təsirli

(GTZM) istehsal emal edilərkən,daşınarkən və saxlanılarkən belə maddələrin ətrafa yayılması ilə müşayiət edilən qəzalar və bununla əlaqədar olaraq geniş sahələrdə zəhərlənmə zonalarının yaranması.

2.Nəqliyyatla GTZM-in ətrafa yayılması ilə müşayiət edilən qəzalar.

3.Tez alışan maddələr istehsal,emal olunan və saxlanılan obyektlərdə yanğınlar,partlayışlar ola bilər.

4. Nəqliyyat vasitələrində yanğın və partlayışlar

5. Hidrodinamik qəzalar-su qurğuları qovşaqlarının yarılması və fəlakətli daşqın zonalarının yaranması.

Qaz-neft məhsulları boru kəmərləri. Bakı-Novorosiysk, Bakı-Batumi,Bakı-Ceyhan magistral neft boru kəmərinin istismarı məsələləri xüsusən narahatlıq doğurur.Belə qəzalarla alışma və yanğınların əsas səbəbləri metal boruların yerin altında pas atması,tikinti-quraşdırma işlərində yol verilmişqüsurlar,boru və avadanlıqlardakı qüsurlar,boru kəmərlərinin mexaniki zədələnməsi ola bilər.

İstehsalat qəzalarının səbəblərini araşdırarkən məlum olur ki,belə hallar çox vaxt işçinin istehsalat texnologiyalarını pozması,təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməməsi və s. nəticəsində baş verir.