Mavzu : Boshlang’ich sinf o‘quvchilarida muvaffaqiyatga erishishga intilish motivı shaxsning ustuvor xususiyati sifatida Reja : 1. “O'qish -tarbiyalik holat” tushunchasi va uning turlari. 2. O'qish holatlarin yaratuv yo'llari. 3. Bolaning o'zlar qulqı, ádebi va faoliyatin ongli nazorat qilishga o'rgatish va mehnat sevlargishlikke tarbiyalashga tegishli yutuq holatlarin yaratuv. 4. Ijtimoiy motivlerdiń paydo bo'lishi. 5. O'zlar xalqining va boshqa xalqlarding dasturlari, qadriyatlariga qiziqishliktıń ko'rinadigan bo'lishi. O'qish motivatsiyasi - bu o'qish faoliyatin yakunlash uchun harakatlardi boshlaydigan, boshqaruvchi va qo'llab -quvvatlovchi jarayon. Bu motivlar, maqsadlar, yutuq va muvaffaqiyatsizlikke javoblar bilan shakllangan murakkab tizim dir. " Motivatsiya" so'zi lotincha " harakat qilish" so'zidan kelib chiqqan. O'rganish motivı deganda biz bola nima uchun o'rganmoqdaǵanın, uni o'rganishga iytermelegen narsatı tushunamiz. Ta'lim motivatsiyasining besh saviyasi bor :
Birinchi saviya - yuqori (Bu bolalarda kognitiv motiv, maktabining borlik talablarin eng muvaffaqiyatli bajarish xohishi bor ). O'quvchilar o'qituvchining borlik ko'tsatishlariga aniq rioya qiladi, vijdonli va mas'uliyatli, agar ular qonıǵarsız baho olsa, ular juda xavotirlanadi. Ikkinchi saviya - yaxshi maktabi motivatsiyasi. (O'quvchilar ta'lim faoliyati bilan muvaffaqiyatli kurashadi ). Bu motivatsiya saviyasi o'rtacha. Uchunchi saviya - maktabike ijobiy múnásibet, lekin maktabi bunday bolalarni darsdan tashqari mashg'ulotlar bilan jalb qiladi. Bunday bolalar maktabite do'stlari va o'qituvchilari bilan uchratish uchun o'zlarin yaxshi sezadi. Ular o'zlarin o'quvchi kabi sezishdi, chiroyli portfolio, qalam, qalam qutlarisi, daftarga molikdi yaxshi ko'radi. Bunday bolalarda kognitiv motivlar kam darajada shakllanadi va ta'lim jarayoni ularni juda oz jalb qiladi. To'rtinchi daraja - maktabi motivatsiyasining pastligi. Bu bolalar maktabike borishni xohlamaydi, darslarni o'tkazib yuborishlikdi abzal ko'radi. Sinfda ular ko'pincha begona zotlar, raqslar qiladi. O'rganishda jiddiy qiyinchiliklarni boshtan kechiradi. Beshinchi saviya - maktabike qarata salbiy múnásibet. Bunday bolalar o'rganishda jiddiy qiyinchiliklarga duch keladi : ular ta'lim faoliyati bilan shug'ullana olmaydi, klaslasları bilan uchratishda, o'qituvchi bilan múnásibetlerde muammolarga duch keladi. Maktabi ko'pincha ular tomonidan dushman muhit sifatida qabul qililadi va ular uchun bu yerda qolish toqat qilib bo'lmaydigan holat dir. Boshqa hollarda, talabalar tajovuzkorlik ko'rsatishi, topshiriqlarni bajarishdan bosh tortishi, muayyan me'yor va qoidalarga rioya qilishi mumkin. Ko'pincha bunday maktabi o'quvchilarinda nimavropsixiyatrik xastaliklar bor. Yutuq hissi (kompetentlik ). O'rganish xohishining zarurli manbasi - bu qobiliyatti sezish, bola o'rganishi mumkinligiga iseniwi, yutuqtı sezishi zurur. Motivatsiyaning yaxshi saviyasi o'quvchilar mavafoqiyatga qozonishi mumkin bo'lgan va ushbuning jo'rligida to'siqlarni yengib o'tishga investiciya etilgan mehnat hissi bor bo'lgan vazifalarni bajarish imkoniyatiga ega bo'lganda paydo bo'ladı. Talabalarding o'qishga bo'lgan motivaciyasın shakllantirish aniq belgilangan matlab - yaxshi ta'limga asoslangan bo'lishi zurur. Shubhasiz, har bitta bola, birinchi navbatda, o'zi uchun, keyingi yutuqlari uchun o'rganishin yoshlıgidan onglamaydı. O'sha sababli kattalarning (ota-onalar, o'qituvchilar va psixologlarning ) maqsadi bu matlabti amalga oshirishlikda yordam berish dir. Qadimiy nafarlik aytadi : siz ottı sug'orma joyga olib borishingiz mumkin, lekin uni no'shlikga majbur qila olmaysiz. Ha, siz bolalarni stollarga o'tqazishingiz, takomillashgan tartib -intizomga yetishingiz mumkin. Biroq qiziqishlik uyg'otpastan, ichki ijobiy motivaciyasız bilimlarni o'zlashtirib bo'lmaydi. Bu xolos ta'lim faoliyatning ko'rinishi bo'ladi. Shunday qilib, muvaffaqiyatli o'rganish uchun motivaciya juda zarurli dir. Bu qanday etib o'rgatishga qaratilgan ijobiy hislik fonga asoslangan bo'lishi zurur mundarijali ishga layoqatlilik yoki o'qish jarayonining o'zi. Qulay ijtimoiy muhit kognitiv qiziqishliktı qo'llab -quvvatlaydi, bu esa o'rganishga mustahkam ichki múnásibetti shakllantirishga yordam beradi. Kattalar bolani o'qishga, vaqtida bitta usuldan ikkinchisiga o'tishga iytermelewdiń borlik mumkin bo'lgan usullarini malakali turda umumiylashi zurur, har bitta bola uchun uning yakka-yolg'iz " to'g'nag'ichsin" tanlov ta'lim motivaciyasın saqlab qolish va yaxshi xotimaga erishish uchun yaxshi imkoniyat dir.. Sizning mehnatingiz samarasini ko'rishlik eng yaxshi motivaciya. Paydalanılǵan ádebiyatlar: 1.Ministrler Mekemesi 06.07.2020 jıldaǵı «Ulıwma orta bilimlendiriw mekemelerinde «Tárbiya» pánin basqıshpa-basqısh ámeliyatqa engiziw shara-ilajları haqqında»ǵı 422 – sanlı qararı 2.N.Isatova va boshq. Tarbiya: baxt va muvaffaqqiyat sirlari. 2-sinf darslik. T., “G`ofur G`ulom”, 2020 3.D.Ro`zieva va boshq. Tarbiya: baxt va muvaffaqiyat sirlari. 3-sinf darslik. –T., “Sano - standart”, 2020 Tarbiya: 4-sinf darslik. 4.Abdɪmuratov P.S, Abdɪmuratov J.P, Tárbiya sabaqlarɪ -Nókis Qaraqalpaqstan 2021
