1. Pirobitümlü şist-om üzvi həlledicilərlə çıxarılmır, lakin 500 ° c-yə qədər və ya 1000 ° c-yə qədər hava çıxışı olmadan qızdırıldıqda ayrılırlar, yağa bənzər qatranı (span yağı) və yanıcı qazları sərbəst buraxırlar

Yanar şist

Azərbaycan torpağının neft və karbohidrogen qazlarındakı bənzərsiz və çoxdan bəri tanınan sərvəti təbii olaraq burada alternativ karbohidrogen xammal mənbələrinin, xüsusən də neft şistinin nisbətən zəif öyrənilməsinə səbəb oldu. Eyni zamanda, son illərdə bütün dünyada bunların axtarışı bir tərəfdən, neft və qaz istehlakının artan templəri ilə, digər tərəfdən mineral yanacaqların potensial ehtiyatları ilə əlaqədar olaraq böyük əhəmiyyət kəsb edir. bir çox sənayedə istifadə edilə bilən şistdə var. Maye və qaz halında olan karbohidrogenlərin şistdən sənaye üsulu ilə çıxarılması təcrübəsi Avstriya, Avstraliya, Böyük Britaniya, Çin, Rusiya, ABŞ, Fransa, Estoniya və s. Mövcuddur. Buna görə də bu gün neft şistinin istifadəsi barədə düşünmək mümkün deyil Cümhuriyyətin ehtiyacları üçün bir yanacaq və enerji xammalı.

Yağ şistləri əsasən killi, tərkibində 5-10% -dən 40-50% və ya daha çox olan üzvi maddələr (kerogen) olan, havalananda yarpaqlı, nazik bir qaya və ya parçada yanma və ya tüstülənmə qabiliyyəti olan, xüsusi bir qoxu yayan çökmə süxurlardır. yandırılmış kauçuk. Onları rəngləndirmək

qəhvəyi-boz, qəhvəyi-sarı, tünd boz, qara. Şistlərin yanan hissəsi satropelic və ya humus-sapropeldir. Üzvi maddələrin (O) biogeokimyəvi çevrilmə dərəcəsinə görə, neft şisti iki növdə olur:

1. Pirobitümlü şist-OM üzvi həlledicilərlə çıxarılmır, lakin 500 ° C-yə qədər və ya 1000 ° C-yə qədər hava çıxışı olmadan qızdırıldıqda ayrılırlar, yağa bənzər qatranı (span yağı) və yanıcı qazları sərbəst buraxırlar. .

2. Bitumlu şist - mineral hissə üzvi həlledicilərlə çıxarılabilən sərbəst bitum ehtiva edir və kerogenin polad hissəsi də istilik məhvi zamanı sağalır.

Azərbaycanda neft şisti geniş stratiqrafik və areal paylanmasına malikdir; 80-dən çox səth hadisəsi və çöküntüləri müəyyən edilmişdir. Bunlar əsasən Azərbaycanın şərq hissəsində, Dəm-Lağıç zonasında, Şamax-Qobustan bölgəsində və Abşeron yarımadasında yerləşirlər.Bundan əlavə Gənd-Zha, Lənkəran və Naxçıvan bölgələrində şist daşıyan təbəqələrin lokalizasiyası da qeyd olunur. (Əli-zadə, Əhmədov, Zeynalov, 1962; Salaev Kravchinsky, Selimxanov, 1990). Kiçik Qafqazın ətəklərində və Talış silsiləsinin NE yamacındakı nöqtələrin Radasında neft şistləri Paleojenin bölmələri, Abşeronda, Miosenin paylanma zonasında. Yağ şistlərinin əsas təzahürləri Cretaceous, Paleogene (Zocene) və Miosen çöküntülərinin şist əmələ gəlməsində cəmləşmişdir.