1. Rele himoyasidagi vektor diagrammalar
Yüklə 24,98 Kb.
|
|
MUNDARIJA Kirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1. Rele himoyasidagi vektor diagrammalar. . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.2. Simmetrik komponentlar usuli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o'n bir 1.3. Yuklash rejimlarining vektor diagrammalari. . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.4. Favqulodda vaziyatlarning vektor diagrammalari. . . . . . . . . . . . . . . . . yigirma 1.5. Qisqa tutashuvli oqimlarni o'zgartirish uchun vektor diagrammalari yopilishlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2. O‘lchash transformatorlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. O'lchov transformatorlarini tayinlash. . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Oqim transformatorlari va ularning xatolari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Transformatorning ikkilamchi o'rashini ochish xavfi joriy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. O'rni zanjirlarida oqim transformatorlarining aniqligiga qo'yiladigan talablar himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Elektromagnit oqim transformatorlarini hisoblashni tekshirish 10% umumiy xato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. Oqim transformatorlarining sariqlarining xulosalarini belgilash. . . . . . . . 2.7. Oqim transformatorlarining ulanish sxemalari. . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.8. Kuchlanish transformatorlari va ularning xatolari. . . . . . . . . . . . . 2.9. Kuchlanish transformatorlarining aniqligiga qo'yiladigan talablar. . . . . . . . . 54 2.10. Kuchlanish transformatorlarining ulanish sxemalari. . . . . . . . . . . 58 2.11. Kuchlanish transformatorlarining potentsial diagrammalari. . . . 61 2.12. Optik tolali transformatorlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 2.12.1. Optik tolali oqim transformatorlari. . . . . . . . . . . . . 64 2.12.1.1. Optik tolali transformatorlarning afzalligi joriy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 2.12.1.2. Optik tolali transformatorlarning ishlash printsipi joriy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 2.12.1.3. Optik tolali transformatorlarni loyihalash joriy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 2.12.2. Optik tolali kuchlanish transformatorlari. . . . . . . 69 3. Raqamli rele himoyasining asosiy elementlari. . . . . . . . . . . 73 3.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 3.2. Raqamli rele himoyasining tuzilishi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 3.3. Raqamli rele himoyasining mantiqiy elementlari. . . . . . . . . . . 81 3.4. Rele himoyasining raqamli o'lchash organlari. . . . . . . . . . 85 3.4.1. Analog-raqamli konvertorlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 3.4.2. Rele signallarini raqamli konvertatsiya qilish algoritmlari himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 3.4.3. Simmetrik komponentlarning dasturiy filtrlari. . . . . . . 99 3.5. Raqamli himoyaning sog'lig'ini kuzatish. . . . . . . . . . . . . . . . . 101 3.6. dasturlashtiriladigan mantiq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 4. Mikroprotsessorli avtomatik o'chirgichni boshqarish 107 4.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 4.2. O'chirish to'xtatuvchisini boshqarish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 4.2.1. O'chirish to'xtatuvchisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 4.2.2. To'xtatuvchini o'chirish moslamasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 4.3. Yuqori kuchlanishli o'chirgichlarni diagnostika qilish funktsiyalari. . . . . . . . 110 4.3.1. O'chirish to'xtatuvchisini boshqarish. . . . . . . . . . . . . . . . . 110 4.3.2. O'chirish to'xtatuvchisini boshqarish blokirovkalash funktsiyalari. . . . . . . . . 113 4.3.3. Kechiktirilgan ochilish va yopish diagnostikasi almashtirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 4.3.4. Kommutatsiya va mexanik xizmat muddatini baholash almashtirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 4.3.5. Kommutatorning fazalarini o'zgartirmaslikdan himoya qilish va to'liq bo'lmagan rejim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 4.4. Avtomatik qayta ishga tushirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 4.4.1. Avtomatik takroriy qurilmalarning tasnifi qo'shimchalar. Avtomatik qayta yopish sxemalariga qo'yiladigan asosiy talablar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
mikroprotsessor terminali turi BE2704 011. . . . . . . . . . . . . . . . 121 4.5. To'xtatuvchining nosozliklarini zaxiralash qurilmasi. . . . . . . . . . . . . 128 5. Elektr uzatish liniyalarining mikroprotsessorli himoyasi. . . . . . . 131 5.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 5.2. Elektr uzatish liniyalarining zaxira himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 5.2.1. Joriy uzilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 5.2.2. Maksimal oqim himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 5.2.3. Masofadan himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 5.2.3.1. uzoqdagi organ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 5.2.3.2. Masofaviy korpusning ishlash xususiyati. . . . . 148 5.2.3.3. Masofadan himoya qiluvchi blokirovka qurilmasi qachon belanchaklar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 5.2.3.4. Nosozlik yuzaga kelganda masofadan himoya qilish blokirovkasi kuchlanish davrlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 5.2.4. Joriy yo'nalishli nol ketma-ketlikni himoya qilish. . 156 5.2.5. Zaxira himoyasini tezlashtirish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 5.3. Elektr uzatish liniyalarining asosiy himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 5.3.1. Magistral liniya himoya vositalarini o'rnatishga qo'yiladigan talablar quvvat uzatish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 5.3.2. Yuqori chastotali blokirovka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 5.3.2.1. Mikroprotsessorga asoslangan yuqori chastotali blokirovka terminal turi BE2704 031. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 5.3.3. Differensial fazali himoya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174 5.3.3.1. Fazali differentsial himoyaga asoslangan mikroprotsessor terminali turi BE2704 081. . . . . . . . . . . . . . . . 180 5.3.4. Raqamli aloqa kanali 184 bilan chiziqli differentsial himoya 5.3.4.1. Bazadagi chiziqli differentsial himoya mikroprotsessor terminali turi BE2704 091. . . . . . . . . . . . . . . . 189 6. Mikroprotsessorni himoya qiluvchi transformator (avtotransformator). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 6.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 6.2. Transformatorning asosiy himoyasi (avtotransformator). . . . . 203 6.2.1. Transformatorning differentsial himoyasi (avtotransformator). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 6.2.2. Transformatorni gazdan himoya qilish (avtotransformator), RPN qurilmalari. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 6.2.3. Transformator shinasining differentsial himoyasi (avtotransformator). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 6.2.4. SHE2607 041, SHE2607 042 tipidagi mikroprotsessorli shkaflar asosidagi transformatorning (avtotransformator) asosiy himoyasi (042043). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
6.3.1. Zaxira avtotransformator himoyasiga asoslangan SHE2607 072 (071) tipidagi mikroprotsessorli shkaflar . . . . . . . . . . . . 218 6.3.2. Zaxira avtotransformator himoyasiga asoslangan SHE2607 042 (042043) tipidagi mikroprotsessorli shkaflar . . . . . . . . . 222 7. Generatorning mikroprotsessor himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 7.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 7.2. Generatorning anormal va favqulodda ishlash rejimlari. . . . . . . 225 7.3. Jeneratorning uzunlamasına differentsial himoyasi. . . . . . . . . . . 228 7.4. Generatorning transvers differentsial himoyasi. . . . . . . . . . . 232 7.5. Stator o'rashidagi tuproqdan himoya qilish. . . . . . . . . . . . 235 7.5.1. Jenerator statorining tuproq buzilishidan himoya qilish, shinalari ustida ishlaydi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 7.5.2. Jenerator statorining tuproq buzilishidan himoya qilish, generator-transformator blokida ishlaydi. . . . . . . . . . . . . . . . . 242 7.6. Rotorni o'rash pallasida tuproqdan himoya qilish generator. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 7.7. Tashqi nosimmetrik qisqa tutashuvlardan himoya qilish. . . . . . 251 7.8. Salbiy ketma-ketlik oqimi himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . 252 7.9. Stator va rotor sargilarining ortiqcha yuklanishidan himoya qilish. . . . . . . . . . . . . 254 7.10. Haddan tashqari kuchlanishdan himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 7.11. Qo'zg'alishni yo'qotishdan himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 7.12. Teskari quvvat himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 8. Shinalarning mikroprotsessorli himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 8.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 8.2. Shinalarni differentsial himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 8.2.1. Mikroprotsessorga asoslangan shina differensial himoyasi Shkaf turi SHE2607 061. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 8.3. To'liq zaxira shinalar himoyasi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 8.3.1. Bazadagi to'liq zaxira shina himoyasi SHE2607 011021 tipidagi mikroprotsessorli shkaf. . . . . . . . . . . . . . . 282 9. Raqamli podstansiyalarni tashkil etish xususiyatlari. . . . . . . . . . . 285 9.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 9.2. Raqamli podstansiyaning tuzilishi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 9.3. Raqamli podstansiyaning asosiy elementlari. . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 10. Raqamli rele qurilmalariga operativ xizmat ko'rsatish himoya qilish. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 10.1. Asosiy tushunchalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 10.2. Voltaj transformatorining ikkilamchi zanjirlariga texnik xizmat ko'rsatish 291 10.3. Elektr tarmoqlarini himoya qilish xizmati. . . . . . . . . . . . . . . 294 10.4. Transformatorlar (avtotransformatorlar) himoyasiga texnik xizmat ko'rsatish. 295 10.5. Shinalarni himoya qilish xizmati. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 Ilova. Atamalar va qisqartmalar lug'ati. . . . . . . . . . . . . . . 298 Bibliografik ro'yxat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 KIRISH
"moslashuvchan javob parametrlari", "moslashuvchan mantiq" va boshqalar. IEDlardan foydalanish funktsiyalarning sifat va miqdoriy kengayishi, bitta qurilmaning og'irligi va o'lchamlarini kamaytirish, o'lchash va ekspluatatsiya qilishda quvvat sarfini kamaytirish hisobiga rele himoyasi qurilmalarining ishlashini optimallashtirish va texnik xizmat ko'rsatish qulayligini yaxshilash imkonini berdi. DC sxemalari, favqulodda hodisalar va jarayonlarning o'rnatilgan yozuvchilari mavjudligi, shuningdek, avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari bilan integratsiya. Shunday qilib, masalan, bitta mikroprotsessor terminali, qoida tariqasida, o'chirgichlarni boshqarishni avtomatlashtirish, o'rni himoyasi va tarmoqni avtomatlashtirish funktsiyalarini bajaradi, bu o'rnatilgan shkaflar sonini va natijada ular orasidagi kabel ulanishlarini sezilarli darajada kamaytiradi. Mikroprotsessor texnologiyasining joriy etilishi bilan o'lchangan signallarni juda qisqa vaqt oralig'ida qayta ishlashning murakkab raqamli usullaridan foydalanish, shuningdek, raqamli relelarning yangi optimal javob xususiyatlarini shakllantirish mumkin bo'ldi, bu esa o'z navbatida asosiy talablarga ijobiy ta'sir ko'rsatdi. o'rni himoyasi uchun. Mikroprotsessor texnologiyasining keng texnik imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda, raqamli releyli himoya vositalarining algoritmlari ham yangilandi. Rele himoya vositalarini loyihalash va ishlab chiqish jarayoni sezilarli darajada soddalashtirildi. Raqamli himoya xodimlarga dasturiy vositalar yordamida mikroprotsessor mantig'iga o'zgartirishlar kiritish, masalan, kirish va chiqish signallari sonini ko'paytirish, ba'zan esa qo'shimcha raqamli himoya funktsiyalarini tashkil qilish imkonini berdi. Shunday qilib, IEDlar o'rni himoyasi mantig'iga moslashuvchanlik va moslashuvchanlikni olib keldi. O'rnimizni himoya qilish va yangi funktsiyalar paydo bo'la boshladi. Shunday qilib, masalan, IED yuqori voltli uskunaning holatini diagnostika qilish funktsiyasini o'z zimmasiga oldi va texnik xodimlarni nazorat qilinadigan parametrlarning oldindan belgilangan me'yorlardan chetga chiqishi haqida xabardor qilish imkoniyatiga ega. Biroq, raqamli o'rni himoyasi yo'nalishining rivojlanishi bilan reley xodimlari o'rtasida kengroq bilimga ehtiyoj bor edi. Raqamli o'rni algoritmlari va ishlash tamoyillariga qo'shimcha ravishda, mikroprotsessor texnologiyasi, signalni qayta ishlashning raqamli usullari, turli avtomatlashtirilgan ish stantsiyalari (AWS) va SCADA tizimlarida qurilmalarning ishlashini tashkil etish, shuningdek, IEDlarni SmartGrid tizimiga integratsiya qilish ( "aqlli" tarmoqlar) ham zarur bo'lib qoldi. Raqamli o'rni himoyasi funksionalligining kengayishi uning sozlamalarini oshirishga olib keldi, bu biroz murakkab texnik xizmat ko'rsatishga ega va shuningdek, malakali xodimlarni talab qiladi. Shuni ham ta'kidlash kerakki, o'rni himoyasi qurilmalarini rivojlantirishning yuqoridagi barcha tendentsiyalari har doim ham zamonaviy texnik adabiyotlarda tegishli yoritishni topa olmaydi. Raqamli rele himoyasi bo'yicha alohida nashrlar, qoida tariqasida, tor yo'naltirilgan va ushbu qurilmalar bilan bog'liq masalalarning faqat bir qismini ochib beradi. Ushbu qo'llanmaning maqsadi raqamli releyli himoya vositalarining ishlash tamoyillari va energiya tizimida ushbu qurilmalarning ishlash xususiyatlari to'g'risida bilimlarni shakllantirishdir. Bugungi kunga kelib, Tataristonning energiya tizimida 110-500 kV kuchlanishli tarmoqda mikroprotsessorlarni himoya qilish terminallarining taxminan 40,5%, mikroelektron himoya vositalarining 3,5% va elektromexanik qurilmalarning 56% mavjud (rasm). Rasmga ko'ra, Tatariston Respublikasidagi mikroprotsessor terminallarining asosiy soni ishlab chiqaruvchi NPP EKRA MChJ tomonidan taqdim etilgan. RASM 1 Guruch. 1. Tatariston energetika tizimidagi 110–500 kV tarmoqdagi mikroprotsessorli rele himoya qurilmalari sonini ishlab chiqaruvchi firmalar tomonidan taqsimlanishi. Shuni hisobga olgan holda, ko'rib chiqilayotgan tamoyillarni ko'rsatish uchun ushbu maqolada NPP EKRA MChJ yechimlaridan foydalaniladi. Taqqoslash, idrok etish qulayligi va taqdim etilgan materialni o'zlashtirish uchun ishda o'rni himoyasining "klassik" tamoyillari va qurilmalari ham turli darajada ko'rib chiqiladi. Qo'llanma "Energetika tizimlarini avtomatlashtirish" profil yo'nalishi bo'yicha tahsil olayotgan talabalar uchun mo'ljallangan. "Elektr energetikasi va elektrotexnika", fanni o'rganish "Mikroprotsessorlarni himoya qilish tizimlari" va quyidagi kasbiy vakolatlarni rivojlantirishga yo'naltirilgan: elektr va quvvat qurilmalari va tizimlarini sinovdan o'tkazish uchun rejalar, dasturlar va usullarni ishlab chiqish qobiliyati; amaliy dasturlardan foydalangan holda muhandislik va texnik muammolarni hal qilishga tayyorlik; variantlarni tahlil qilish, murosali echimlarni ishlab chiqish va izlash usullarini qo'llashga tayyorlik. Talabalarning vazifasi ikkilamchi kommutatsiya sxemalarini qurish va elektr energetika tizimining asosiy va zahiraviy himoya vositalarining ishlash parametrlarini hisoblash uchun texnik ma'lumotlar va releli himoya vositalarining ishlash mantiqini tushunish va ulardan foydalanishdir. Ushbu qo'llanmaning materiali bo'limlar shaklida tuzilgan bo'lib, ularning har biri ma'lum bir mavzuga bag'ishlangan. Ikkinchi bo'limda energiya tizimlarida keng qo'llaniladigan asbob transformatorlari nazariyasi, ishlash tamoyillari, farqlovchi xususiyatlari, afzalliklari, elektromagnit va optik tolali transformatorlarga qo'yiladigan aniqlik talablari etarlicha batafsil tavsiflangan. Uchinchi bo'lim mikroprotsessor texnologiyasidan rele himoyasi qurilmalarida foydalanishga bag'ishlangan, raqamli rele himoyasi tizimining tuzilishini tavsiflaydi. To'rtinchi bo'limda elektron to'xtatuvchini zamonaviy mikroprotsessorli avtomatik boshqarishning imkoniyatlari, asosiy funktsiyalari tasvirlangan. O'chirish moslamalarini boshqarish sxemasi, yuqori voltli o'chirgichlarning diagnostika funktsiyalari, avtomatik qayta yopish uchun asosiy talablar NPP EKRA MChJ BE2704011 mikroprotsessor terminali misolida keltirilgan. 5-8-bo'limlar elektr uzatish liniyalari, transformatorlar (avtotransformatorlar), generatorlar va shinalar uchun mikroprotsessorli rele himoya vositalarining tavsifiga bag'ishlangan. 9, 10-bo'limlarda tashkilotning xususiyatlari, raqamli podstansiyalarning tuzilishi, shuningdek, raqamli rele himoyasi qurilmalariga operativ xizmat ko'rsatish masalalari ko'rsatilgan. Yüklə 24,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|