1. Resurslarning cheklanganligi va ularni taqsimlash Mikroiqtisodiyotning ahamiyati

1.3.Mikroiqtisodiyotning ahamiyati
Mikroiqtisodiyotning ahamiyati alohida tadbirkorlar, korxonalar, uy
xo`jaliklari, oddiy fuqarolar faoliyatida zarur.
Amalda
bizning
asosiy
mahsadlarimizdan
biri
xo`jalikka
oid
qarorlarga
kelinganda
qanday
qilib
mikroiqtisodiyot
tamoyillari
qo`llanishini
ko`rsatishdan
iboratdir.
Mikroiqtisodiyotning
amalda
qo`llanishini ko`rsatuvchi jahon amaliyotida yuz bergan misolni keltiramiz.
Korporatsiya darajasida bir qarorga kelish. 1985 yilning oxirida «Ford»
oldingi g’ildiraklari tortadigan va samarali aerodinamik shaklga ega
bo`lgan «Tauras» nomli yangi avtomobil modelini bozorga taqdim etdi.
Mashina katta muvaffaqiyatga ega bo`ldi va 1987 yilga kelib «Ford»
foydasini deyarli 2 marta ko`paytirdi. Bu mashinaning dizayni va samarali
ishlab chiqarilishi muhandislik tafakkurining eng yangi yutuqlarini qo`llash
bilan bog’liq edi, u ancha-muncha iqtisodiy masalalarga ham daxldor
bo`ldi.

---

Kapital qo`yish haqida qarorga kelinganda bu savollarga javoblarning
noaniqligini qanday hisobga olish kerak? «Ford» birlashgan firma bo`lib
ma’lum tashkiliy muammolarni ham hal etishi kerak edi, chunki uning bir
bo`linmasi mashina ayrim qismlarini ishlab chiqaradi, boshqalari esa yig’ish
bilan shug’ullanadi. Turli bo`linmalar menejerlariga mukofot puli ajratilishi
ham kerak. Avtomobilni yig’uvchi bo`linmalar boshqa bo`linmalardan
oladigan dvigatellarga qanday narx qo`yishi lozim. Hamma detal va
qismlarni o`z zavodlaridan olish kerakmi yoki ulardan ba’zilarini tashqaridan
olish ma’qulmi? Nihoyat, «Ford» o`z faoliyatida hukumat va qonun
chiqaruvchi
idoralarning
talablarini
hisobga
olishi
kerak.
Masalan,
avtomobilning yangi modeli tashqi muhitga chiqaradigan gazlar federal
me’yor, eng ko`p deganda, yo`l qo`yilgan darajadagi kontsentratsiya talabiga
javob berishi zarur bo`ladi, mashinalarni uzluksiz yig’ib borish esa xavfsizlik
texnikasi va mehnatni muhofaza qilish qonunlariga mos kelishi kerak edi.

---

Bozor iqtisodiyoti asosiy iqtisodiy vazifalarni hal etishda
unga teng keladigan muqobil variantning yo`qligini isbotladi.
Birinchidan, bozor ishlab chiqarish va iste’molning o`zaro
bog’liqligini ta’minlaydi. Bu funktsiyani u taklifni to`lov
qobiliyatli talab hajmiga muvofiqligini o`rnatish orqali amalga
oshiradi.
Ikkinchidan,
xolis
ishlab
chiqaruvchilar
mehnatining
natijalarini ijtimoiy baholashni kafolatlaydi. Bunday baholash
mexanizmi oddiy, samarali va ob’ektivdir. U bir narsadan: oldi-
sotdi bo`lidimi yoki yo`qligidan iborat.
Uchinchidan,
bozor
ishlab
chiqarishning
yuqori
samaradorligi
uchun
sharoit
yaratadi.
Bunga
qoloqlarni
ilg’orlardan «ajratuvchi» raqobat yordam beradi.