1. San’at tushunchasini izohlang

3.Porter janrida ijod qilgan o’zbek rassomlaridan kimlarni bilasiz?
O‘zbekistonda portret janri uzoq tarixga ega bo‘lib, ilk namunalari XV asrga to‘g‘ri keladi. Bugungi kunda turli uslub va vositalarda ajoyib portretlar yaratishda davom etayotgan iste’dodli o‘zbek rassomlari ko‘p. Ushbu tahlilda biz porter janridagi portretlari bilan mashhur bo‘lgan uch nafar o‘zbek rassomi: O‘rol Tansiqboyev, Abdulla Narzullayev va Vladimir Tsoy ijodini batafsil ko‘rib chiqamiz.
O‘rol Tansiqboyev — o‘zbek rassomi, 1973-yilda Toshkentda tug‘ilgan. U o'zining batafsil va realistik portretlari bilan mashhur bo'lib, unda ko'pincha oddiy odamlar kundalik sharoitda tasvirlangan. Tansiqboyev portretlari tafsilotlarga e’tiborliligi, o‘z sub’ektlarining his-tuyg‘ulari va shaxsiyatini tasvirlash uslubi bilan ajralib turadi. Uning eng mashhur asarlaridan biri 2011-yilda chizilgan keksa odamning portretidir. Portret nihoyatda batafsil, erkakning yuzidagi har bir ajin va chiziq hayratlanarli tafsilotlar bilan tasvirlangan. Rasmning realizmiga qaramay, mavzu ifodasida ham iliqlik va insoniylik tuyg'usi bor, bu mamnunlik va ichki xotirjamlikdir.
Porter janridagi portretlari bilan shuhrat qozongan o‘zbek rassomlaridan yana biri Abdulla Narzullayevdir. 1957-yilda Andijon shahrida tug‘ilgan Narzullayev 35 yildan ortiq rassomchilik bilan shug‘ullanib, ko‘plab mukofot va maqtovlarga sazovor bo‘lgan. Narzullayev portretlari o‘zining yorqin ranglari, yorug‘lik va soyaning kuchli ishlatilishi bilan ajralib turadi. Uning eng mashhur asarlaridan biri 2003-yilda chizilgan yosh qiz portreti bo‘lib, bu kartina mavzuga hayotiylik va quvvat bag‘ishlovchi jonli ranglardan foydalanishi bilan ajralib turadi. Qizning qiyofasi ham hayratlanarli, uning ko‘zlarida qat’iyat va kuch tuyg‘usi sezilib turadi.
Vladimir Tsoy porter janridagi portretlari bilan shuhrat qozongan uchinchi o‘zbek rassomidir. 1952 yilda Samarqand shahrida tug‘ilgan Tsoy 40 yildan ortiq rassomchilik bilan shug‘ullanadi va o‘z asarlarini dunyoning turli galereyalarida namoyish etib keladi. Tsoy portretlari o‘zining dadil va ifodali mo‘yqalamlari bilan ajralib turadi, bu uning sub’yektlariga harakat va quvvat bag‘ishlaydi. Uning eng mashhur asarlaridan biri 1998-yilda chizilgan odam portretidir. Rasmda mavzuga dinamiklik va hayotiylik tuyg‘usini beruvchi dadil, cho‘tka zarbalari qo‘llanishi bilan ajralib turadi. Rasmdagi energiyaga qaramay, odamning ifodasida xotirjamlik tuyg'usi ham mavjud, bu ichki xotirjamlik va tafakkurdan biridir.
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, O‘rol Tansiqboyev, Abdulla Narzullayev, Vladimir Tsoy o‘z yurtida portret janriga salmoqli hissa qo‘shgan iste’dodli o‘zbek rassomlaridir. Har bir ijodkor o‘z ijodiga o‘ziga xos uslub va istiqbolni olib keladi, natijada o‘zbek madaniyatining boyligi va murakkabligini aks ettiruvchi rang-barang va jo‘shqin asarlar yaratiladi. Tafsilotlarga e'tibor berish, ranglardan dadil foydalanish yoki ifodali cho'tka bilan ishlash orqali bu rassomlar o'z mavzularining mohiyatini aks ettiruvchi va inson tajribasiga bir oyna taklif qiladigan portretlarni yaratdilar.