1. scada scada inglizcha Supervisory Control And Data Acquistion

Algoritm va uning turlari
Umuman olganda, biror model tuzish uchun ma’lum vazifalar ketma-ketligi bajarilishi kerak bo’ladi. Bu ketma-ketlik Algoritm deb ataladi. Algoritm xususiyatiga ko’ra 3 xil bo’ladi:

1. 
   So’zli algoritmlar. Masalan:
   

   “Uyqudan turgach, choy ichamiz. Keyin kiyinib univerga jo’naymiz. Bir amallab 3 parani o’tkazib, ko’chada biroz aylangach, uyga qaytamiz. Va nihoyat kechki ovqat va uyqu.”

2. 
   Jadvalli algoritmlar.
   

1	Uyqudan turish
2	Choy ichish
3	Kiyinish
4	Univerga borish
5	3 parani amallab o’tkazish
6	Ko’chada aylanish
7	Kechki ovqat
8	Uyqu

20) SPREADSHEET dasturiy ta’minoti muhitida modellar tayyorlash usullari
Spreadsheet – jadvallar bilan shug’ullanuvchi dasturiy ta’minot. Windows OS da bu vazifani MS Excel dasturi ta’minlab beradi.

Microsoft Excel interfeysi

Dastlab kichik tushunchalarni ko’rib o’tamiz:
Workbook – yangi ochilgan Excel fayli shunday ataladi.
Worksheet – Excel faylidagi listlar shunday ataladi. Bitta book bir nechta sheet’dan iborat bo’lishi mumkin.
Boolean (mantiqiy) qiymatni Excelda chiqarish uchun biror katakka haqiqatan to’g’ri bo’lgan ifoda yozish yetarli:

Excelda formula yozish uchun katakda yozishni “=” belgisidan boshlash kerak. Ma’lum bir katakni belgilash uchun uning nomi teng belgisidan keyin yoziladi:

Quyidagi rasmda A5 dagi formula bilan D1 belgilanmoqda. Kataklar bu tarzda belgilanganda, formulani boshqa kataklarga ham ko’chirmoqchi bo’lsak, bu D1 o’zgarib ketadi, masalan C1, D5 bo’lib qolishi mumkin. Uning o’zgarmasligini ta’minlash uchun $ belgisidan foydalaniladi:

Bu yerda belgi D ning ham 2 ning ham oldigan qo’yilgan, demak joyi surilsa ham bu qiymat o’zgarmaydi. Agar faqat D ning yoki 2 ning oldiga $ qo’yilganida, belgi qo’yilmagan qism o’zgargan bo’lar edi.
Yuqorida ko’rgan mantiqiy amallar Excelda ham xuddi shunday: И(), ИЛИ(), НЕ() ko’rinishida bo’ladi.