1. Statistik ko’rsatkichlarning mazmuni va ahamiyati Statistik ko’rsatkichlarning turlari va ularni tasniflash

+isqacha xulosalar

Statistik ko’rsatkichlar ommaviy hodisa va jarayonlar haqida axborotlar beradi, ularning istiqbol dasturlarini ishlab chiqish uchun zamin yaratadi va ularni amalga oshirish ustidan kuchli qurol hisoblanadi. Ulug’ nemis yozuvchisi, shoiri va mutafakkiri I.V.Gyote abadiy ko’z yumishidan ikki yil oldin o’z kotibasi Ekkermann bilan suhbatda: «Aytmishlarki, sonlar go’yo olamni boshqaradi. Ammo aminmanki, sonlar olam qanday boshqarilayotganini o’rgatadi»¹, - degan edi. Rossiyada birinchi marotaba chop etilgan statistika darsligining muallifi K.F.German (1762-1838) o’z kitobida yozgan edi: «Statistika yaxshilikni ham,yomonlikni ham oshkor etuvchi darakchi va hukumatni nazoratchisidir»³. Haqiqatda ham safsatavoz nutqlar yoki reklama xabarlariga tayanib emas, balki ishonchli aniq statistik ko’rsatkichlarga asoslanib, xalq ayrim rahbarlarning faoliyatini baholashi mumkin va kerak.

Ilmiy bilishda va amaliy faoliyatda statistik ko’rsatkichlar qo’yidagi funksiyalarni bajaradi:
-o’rganilayotgan hodisa va jarayonlarni miqdoriy ifodalash va baholash, ya’ni o’lchash funksiyasi;
-ularning muhim tomonlariga e’tiborni jalb qilish,yuzaki tomonlarini soqit qilish,ya’ni umumlashtirish funksiyasi;
-hodisalar orasidagi o’zaro bog’lanishlarni tavsiflash va qonuniyatlarni miqdoriy ifodalash, ya’ni analitik funksiya;
-axborotlarni ommalashtirish, ya’ni reklama funksiyasi;
Statistik ko’rsatkichlar rang-barang bo’lib ular o’rganilayotgan hodisa yoki jarayonning turli jihatlarini ta’riflaydi. Hech qaysi ko’rsatkich turi ustivorlikka ega emas,uning plyusi va minusi mavjud. Shu sababli iqtisodiy-ijtimoiy tahlilda barcha ko’rsatkichlar majmui, ularning tizimi qo’llanilishi kerak.

Asosiy adabiyotlar:

1. 
   Ploshko B.G. Gruppirovka i sistemo’ statisticheskix pokazateley. M.: Statistika, 1971.
   
2. 
   Suslov I.P. Teoriya statisticheskix pokazateley. M.: Statistika, 1975.
   
3. 
   I.P.Suslov, M.I.Turaeva. Metodologiya statisticheskix sravneniy. M.: Statistika, 1980.
   
4. 
   Suslov I.P. Osnovo’ teorii dostovernosti statisticheskix pokazateley. M.: Novosibirsk, Nauka, 1979.
   
5. 
   Bendina N.V. Ekonomicheskaya statistika. Konspekt leksii. M.: Izd. Prelor, 1999.
   
6. 
   Aparin N.S., Zovarina Ye.S., Ryabushkin B.T. K voprosu o konsepsii i soderjanii sistemo’ statisticheskix pokazateley dlya analiza sotsialno-ekonomicheskogo razvitiya Rossii i yee regionov. Voproso’ statistiki, 1999, №7.
   

1

2 М₂ – пул агрегати муомаладаги на=д пуллар, банк тизимига ички нодавлат сектори томонидан =ыйилган жорий депозитлар ва муддатли ва жам\арма депозитлардан таркиб топади.

3