1-tapsırma asb

1-tapsırma ASB

1.Aǵash (mebel-buyım) materiallardı pardozlaw ushın isletiletuǵın laklardı termoplastik hám termoreaktiv qásiyetke iyeligin aytıp beriń.

2.Lak-boyaw materiallar wazıypasına kóre qanday toparlarǵa bólinedi?

3.Lak-boyaw materialları quramına kiriwshi zatlardı sanab kórsetiń hám qısqasha aytıp beriń. 4.Plastifikatorlar ne hám olar lak-boyaw quramına qanday maqsette qosıladı?

5.Perde qatlamın qatırıwshı sistemalarǵa qanday zatlar kiredi?

6.FIibitor ne hám ol qanday muǵdarda, ne ushın qosıladı?

Juwaplari

1. Ag’ash materialların pardozlaw ushın isletiletuǵın laklardı tómendegi eki úlken toparǵa bolıw múmkin. 1. Tábiyǵıy yamasa sintetikalıqalıq termplastikalıq polimerler tiykarındaǵı laklar. Bunday laklar súrtilgennen keyin eritiwshi quramınan ushıp ketkennen keyin perde qatlam payda boladı, bunda laktı qurawshı zatla rmolekulasında ximiyalıq ózgerisler júz bermeydı. Bul toparǵa kiriwshi laklar qattı, jeterli dárejede bekkem perde qatlamı payda qıladı. Qızdırılǵanda olar suyıqlanadı hám organikalıq eritiwshilerde eriydi. 2.Qos bawlı hám hárqıylı rekeriiyaǵa kirise alatuǵın toparlı(gidroksil,epoksid hámbasq.) oligomer perde payda etiwshi zatlar tiykarında alınatuǵın laklar.Bunday laklar súrtilgennen soń tuwrıdan tuwrı tiykar betinde yúz beretuǵın polimerleniw polikondensaciyalanı yamasa sopolimerleniw rekeriiyaları sebepli payda boladı.

2. Lak-boyaw materiallar ıwazıypasına kóre, úsh toparǵa bólinedi: • aǵash betin pardozǵa tayarlaw ushın isletiletuǵınmateriallar (boyawshızatlar, aǵash teksturasın kúsheytiwshi quramlar, shpaklovkalar, aǵashtaǵı smolani ketkiziwshi qurallar, gruntlar, gewektoltırǵıshlar);

• tiykarǵılak-boyaw perde qatlamın payda etiwshi materiallar(laklar, emallar, boyawlar, pardozlaw tómenaları);

• lak-boyaw perde qatlamınıń sıpatına sırıwshı materiallar (tegislewshi, suyıqlıqlar, jaltıraqlaw tómenaları hám polituralar, egewlew tómenaları, betlerdi jańalawshı quramlar).
3. Lak-boyaw materiallar bir neshshe zatlar jıyındısınan ibarat bolıp, olar lak-boyaw materialda hám perde qatlam payda bolıwında túrli wazıypalardı orınlaydı. Bolar tómendegiler: • boyawshı zatlar- pigmentler, boyawlar; • toltırǵıshlar- materialda qurǵaq qaldıq muǵdarın asırıw ushın qosılatuǵın zatlar; • eritiwshi hám suyıltırıwshılar-perde payda etiwshi zatlardi eritiw hámde lak-boyaw material qawısıwın tuwrılawshı hám tayar eritpeni suyıltırıwshı zatlar; • sikkativler-perde qatlamnıń qurıw (qatıw) waqtın tezletiwshi zatlar;

• plastifikatorlar-perde qatlamına elastiklik beretuǵın zatlar;

• perde qatlam payda etetuǵın hám baylanıstırıwshı zatlar- fizikalıq-ximiyalıq processler nátiyjesinde qatti perde qatlamı payda etetuǵın hám buyım materialı menen jaqsı jabısatuǵın sintetikalıqalıq hám tábiyǵıy smolalar, mumlar, jelimler, qatıwshı maylar, kolkerilin hám basqalar.
4. Lak-boyaw materiallar quramına plastifikatorlar qosılǵanda, olar tiykarında alınatuǵın perde qatlamlarınıń elastikligi

hám tómen temperature tásirine shıdamlılıǵı asadı, lekin

qattılıǵı hám sozıwshı kúshke bolǵan bekkemligi tómenleydi. Plastifikatorlar kóbirek nitrosellulozalı lak-boyaw materiallar quramına qosıladı. Plastifikatorlar ornında qaynaw temperaturası 200°C hám onnan joqarı bolǵan suyıqlıqlar (efirler, maylar hám taǵı basqalar)dıisletiw múmkin.

Polimerler háreketleniwshi buwınlarǵa iye bolǵan kóp shınjırlı

makromolekulalardan ibarat, biraq plastifikaciya qılın baǵan polimerdeol yamasa bul makromolekulanıń formasın ózgertiw kópenergiya sarp bolıwın kórsetedi, sebebi ol gigant molekulalar konfiguraciyasın ózgertiw zárúrligi menen barqulla baylanıslı boladı.

5. Aǵash hám aǵash materiallar ústine súrtilgen suyıq pardoz qaplamlar normal sharayatta joqarı temperature yamasa nurlar (infra-qızıl, ultrabinafsha) tásirinde qatadı. Lekin bul jaǵdayatdı tezlestiriw,qatıw (qurıw) waqtın qısqartıw ushın lak-boyaw materiallar quramına hár qıylı qatırıw sistemaları qosıladı. Olarǵa peroksidler(initsiatorlar), tezletkishler, sensibilizatorlar,

kislotalı qatırǵısh zatlar, sikkativler hám basqalardı mısal

qılıp kórsetiw múmkin.

6. Lak hám emallar súrtilgennen soń bet ústinen aǵıp túsiwiniń aldınalıw ushın tiksotrop qosımshalar qosıladı.Máselen, poliefirmaleinatlı materiallarda tiksotrop

qosımsha ornında tómena kórinisindegi aerosol qollanıladı.

Hawa kislorodınıń ingibitorlik tásirin joǵaltıw ushın poliefir menen stiroldı sopolimerleniw processinde qalıp shıǵıwshı qosımshalar qosıladı. Máselen parafinniń spirttegi 3 % li eritpesi.Ádette, bunıń ushın 50-54°C da suyıqlanatupın

parafin alınadı.Parafin poliefirmaleinatlılakqa lak massasınıń 0,1—0,2

ine shekem qosıladı. Amarkalı parafinniń stiraldındegi eritpesi PE lakları quramına, B markalı eritpesi quramına bolsaPE-265 lakları qosıladı.