Pedagogika g'oyalar va o'qitish metodlarining rivojlanishi qadimgi davrlardan hozirgi kungacha uzluksiz o'zgarib borgan va insoniy madaniyati, ilmiy-texnologik rivojlanish va o'qitishning eng yangi talqinlari bilan bog'liqlikka ega bo'lgan sohada sodir bo'lgan o'zgarishlarni o'rgatish mumkin. Quyidagi chiziqlar, pedagogik g'oyalarni va o'qitish metodlarini qadimgi davrlardan hozirgi kungacha rivojlanish tarixini yoritish uchun bir qismini bildiradi:
1. Qadimgi davrlar (Antik Yunon va Roma, Boshlang'ich madaniyat, islom madaniyati, diniy o'qitish): Qadimgi davrlarda o'qitish asosan ustoz-shogird munosabatlari orqali amalga oshirilardi. Bu davrda o'qituvchilar tarjimonlar va ustozlar sifatida faoliyat ko'rsatishganlar bo'lib, o'qitishni adabiyot va suhbatlarni bajarish yordamida amalga oshirganlar.
2. O'rtacha O'rtacha Davr (Maktab uning tarixi, oliy ta'lim va madaniy o'quv muassasalari): 18-19 asrlarda madaniy rivojlanish, inson haqiqiyatlari va rivojlanayotgan ilmiy ma'lumotlarni o'rgatishga katta ahamiyat qo'yilganligi sababli, klassik o'qitish metodlari rivojlanib, darsliklar va o'quv materiallarining rivojlanishiga yo'l ochilgan. Oliy ta'lim muassasalari o'sayotgan, ilmiy tadqiqotlar qilinishi va fanlarni o'rgatishning boshqa ko'rsatkichlari rivojlanayotgan.
3. XX asrning boshlaridan kungacha (tarmoq, ma'lumot texnologiyalari va innovatsiyalar): XX asrning o'rtalaridan boshlab o'qitish metodlari va g'oyalari ajoyib o'zgarishlar ko'rdi. Har bir yangilikni qo'llab-quvvatlash, o'quvchilarning tajribalarini boshqarish va ularni mustaqil o'rganishga fokuslanish, ishlab chiqarish va samaradorlik asoslari rivojlandi. Insoniy madaniyatning elektronika va tarmoq muhitiga o'tishi, onlayn o'qitish, kompyuter dasturlarini ishlatish, multimediyalik materiallarni qo'llab-quvvatlash, o'quvchilarning individual ko'nikmalarini hisobga olish va o'zlashtirish jarayonlarida o'qitish metodlarining rivojlanishlariga olib keldi.
Yozma darsliklar, o'qitish dasturlari, interaktiv o'quv vositalari, onlayn ta'lim platformalari, va yangi texnologiyalar o'qitish va o'rganishni oson va samarali qilish uchun o'zlashtirilmoqda. Yuqorida keltirilgan yangiliklar, pedagogik g'oyalarni va o'qitish metodlarini qadimgi davrlardan kungacha rivojlanish tarixini namoyish etishda muhim o'zgarishlardir.
|
Atoqli o'qituvchi va olimlarning pedagogika fani rivojiga qo'shilishini tahlil qilish uchun, ularning tajribalari, qiziqishlari, va faoliyati asosiy ko'rsatkichlar bo'lib keladi. Bu olimlar va o'qituvchilar pedagogika fanini o'rganish va uning rivojlanishiga qanday qo'shilishini ko'rib chiqishda quyidagi nuqtalarni hisobga olish mumkin:
1. **O'quvchi Markazdagi Yondashuv:** Atoqli o'qituvchilar va olimlar, o'quvchilarni o'rganish va ularga xalqaro ta'lim standartlarini sodda va oson tarzda yetkazib berishda mahir bo'lishgan. Ular o'quvchi markazdagi yondashuvda o'quvchi o'rganish jarayonlarini tahlil qilish, o'quvchilarning zarur ma'lumotlarni o'zlashtirish va bilimlarini oshirish uchun yaratuvchi usullar qo'llab-quvvatlashadi.
2. **O'zlashtirilgan O'qitish Metodlari:** Atoqli o'qituvchilar va olimlar, mahsulot olishning, masalalar yechishning, va ta'lim muvaffaqiyatining eng muhim qismlarini tahlil qilishda o'zlashtirilgan o'qitish metodlarini ishlatishadi. Bu metodlar, o'quvchilarning ma'lumotlarni o'rganishini va tushuntirishini osonlashtiradi.
3. **Ilmiy Tadqiqotlar va Maqbul San'atlar Bilan Shug'ullanish:** Olimlar pedagogika fani rivojini mustahkamlash uchun ilmiy tadqiqotlar olib borishadi va o'zlarining o'quvchilarga yaratishlarini, san'atlarini o'rgatishlarini va ilmiy izlanishlarini pedagogika va o'qitishning tajribiy asosida ishlatishadi. Ular o'zining ilmiy faoliyatlarini ta'lim jarayonida amalga oshirish orqali o'quvchilarni ilmiy izlanishlar bilan tanishtirishadi.
4. **Tarqatish va O'qitishni Mustahkamlash:** Atoqli o'qituvchilar va olimlar pedagogika fani rivojini o'qitish va ta'lim jarayonlarini mustahkamlash orqali o'quvchilarga o'rgatishadi. Ular yangi pedagogik texnologiyalar, interaktiv darslar va onlayn ta'lim vositalarini qo'llab-quvvatlashadi.
5. **O'z-o'zini Tahlil Qilish va Rivojlanish:** Atoqli o'qituvchilar va olimlar o'zlarining pedagogika fani rivojiga qo'shilishini o'rganishda o'zlarining o'z-o'zini tahlil qilishlaridan foydalanishadi. Ular o'zlarining pedagogik usullarini, o'qitishning xususiyatlarini, va ta'lim jarayonlarini o'rganib, o'zlarini rivojlantirish uchun boshqa pedagoglar va olimlar bilan hamkorlik qilishadi.
Atoqli o'qituvchilar va olimlar, pedagogika fani rivojiga qo'shilish bilan ta'lim muassasalarini o'zlashtirish va o'quvchilarning o'zlashtirilgan o'qitishini mustahkamlashda katta o'rin o'chiradilar. Ular o'z faoliyatlarini yaxshi tahlil qilish, o'quvchilarni ilmiy, o'zbek tarixi va madaniyati, pedagogik texnologiyalar, va eng so'nggi pedagogik tendentsiyalarga oid bilimlar bilan ta'minlashadi.
|
