1. Nozikning Qarashlari:
- Nozikning Soddaligi (Principle of Simplicity): Agar ikki izoh bir-biriga teng bo'lsa, soddaligini qo'llash.
- Soddalik va Faraziyalar (Simplicity and Parsimony): Agar bir narsa boshqa bir narsani tushuntirish uchun yorliq qilmasa, undan foydalanmang.
2. Oxinashchi Tafakkur Qonuni:
- Oxinashchi Tafakkur (Occam's Razor): O'zni ko'plovchilarning izohlariga o'xshab yorliq qilgan yoki eng kam muammolar bilan ishlayan tafsilotni tanlash.
- Eng Oson Yechim (Law of Parsimony): Agar ikki izoh bir-biriga teng bo'lsa, eng oson va eng sodda yechimni tanlash.
3. Tafakkur Tizimi Qonuni:
- Soddalik va Buzilishsizlik (Simplicity and Consistency): Fikrning soddaligi va tadbiqotida buzilmasligini ta'minlash.
- Izohlar O'zaro Toshkentlik (Mutual Exclusivity): Biror narsa haqida izohlar o'zaro toshkentlikka ega bo'lishi.
4. Falsafa Tafakkur Qonuni:
- Barcha Tanasi Tushunish (Understanding the Whole): Maqsadga yo'naltirilgan tafakkurda barcha tanasi tushunilishi.
- Ta'sir va Taksir (Cause and Effect): Har bir vujudning o'zining asosiy sabab-soni bo'lishi.
|
Tushuncha,Ta’rifi,Turlari,Misollar
Tushuncha,Fikr, his-tuyg’u yoki ma’lumotlar o’zbek, yetarlicha ifodalangan yoki ifodalangan emas, ko’zda o’rganish, his qilish va bayon qilish yolu bilan kelayotgan tushunish.,- Fizikavi (massa, o’lcham, harorat, bosim),Quyuq sovuqlikni his qilish.
Mavhum Tushuncha,Aniq va to’liq belgilanmagan, yetarlicha tanimsiz yoki ko’zda tutilmagan tushuncha.,- Ko’z, quloq, til, asar, tasvir,Qandaydir bir narsa haqida to’liq ma’lumot bo’lmagan, lekin ko’zda tutilgan hissiyat.
|
Mulohaza, biror narsani, voqealar, yoki mazmunlarni tahlil qilish va uning eng muhim nuqtalarini aniqlash jarayoni. Bu tushuncha, fikrni yoki voqeani tahlil qilish, nazariya ko'rib chiqish yoki savollarni qo'ymoq uchun amaliy bir vosita hisoblanadi. Mulohaza jarayoni o'z ichiga olgan fikr, qaror, yoki tajribani ifodalaydi.
Mulohazaning Turlari:
1. Ilmiy Mulohaza: Ilmiy tadqiqot yoki dars ishi natijalarini tahlil qilishda qo'llaniladi. Ilmiy mulohaza o'qituvchilar, ilm-fan ishlari mualliflari, ilmiy konferensiyalarda va jurnallarda chiqqan maqolalarni tahlil qilishda muhimdir.
2. Adabiy Mulohaza: Adabiy asarlar, qissalar, sherlar yoki boshqa san'at korxonalarining tahlil qilinishidagi mulohaza turi. Bu turlar asarda tushunish va san'atshunoslik ko'nikmalari bo'yicha boshqa insonlarning fikrlari bilan tanishtiradi.
3. Tarixiy Mulohaza: Tarixiy voqealarni, tarixiy insoniy shaxslarning hayotini, davrlarni va ilm-fan ijodiyotlarini tahlil qilishda qo'llaniladi. Bu mulohaza turi tarixiy maqbuliyat, siyosat va madaniy taraqqiyotning sabablari haqida fikr bermoqda.
4. Sotsiologik Mulohaza: Jamiyat, ijtimoiy-huquqiy muammolar, ijtimoiy aloqalar va boshqa sotsiologik muddatlar haqida mulohaza qilishda qo'llaniladi. Sotsiologik mulohaza jamiyatning o'zgarishlari, qonunlar va ijtimoiy yangilanishlar bo'yicha fikrni ifodalaydi.
5. Texnik Mulohaza: Texnologiyalar, yangi ishlab chiqarish usullari, xususan yangi mahsulotlar va innovatsiyalar haqida mulohaza qilishda qo'llaniladi. Bu turlar texnologik yangilanishlarga, moddiy va ma'lumotlar texnologiyalarga oid yangiliklarga ega bo'lgan sohalar uchun muhimdir.
6. Filosofik Mulohaza: Falsafa sohasidagi savollar, tushunchalar, va ma'naviy fikrlar haqida tushunchalarni tahlil qilishda qo'llaniladi. Filosofik mulohaza, odamning ma'naviy va fikriy yangilanishlarini tushuntirishda yordam bermoqda.
|
Xulosa, biror narsani boshqa vaqtning qisqasida, muhim va muhim nuqtalar bilan ifodalash jarayonidir. Bu, bajarilgan ish yoki o'rganilgan ma'lumotlarning eng muhim ta'sirlarini ko'rsatish, maqbul natijalarni aks ettirish yoki asosiy tushunchalarni ta'kidlash uchun qo'llaniladi. Xulosa, to'plamdan o'zini ajratib ko'rsatadigan jarayondir.
Xulosa Chiqarishning Turlari:
1. Amaliy Xulosa: Amaliy xulosalar, o'z ichiga olingan natijalarni va ma'lumotlarni boshqa shaxslar yoki jamoa a'zolari uchun muhim va foydali bo'lgan nuqtalarni ajratib ko'rsatadi. Ular amaliy qarorlar, tadbirlar yoki loyihalarda o'zaro hamkorlik uchun asosiy faktlarni o'z ichiga oladi.
2. Ishni Qisqartirilgan Xulosa: Bu turdagi xulosa, biror ishning eng muhim nuqtalarini ifodalaydi va to'g'ridan-to'g'ri, qisqacha, va ma'lumotlarni shakllantirib beringan dastlabki chiqishlarni ko'rsatadi. Bu xulosalar doimiy bilan qanday qilib yopilishiga, masalan, haftalik yig'ilgan xulosa yoki dastlabki ta'limot yig'ilgan xulosalar uchun foydali bo'ladi.
3. Tahliliy Xulosa: Tahliliy xulosa, ma'lum bir mavzu, sabab-son va natijalarni tafsilotli tahlil qiladi. Bu xulosa turiga maqola, ilmiy tadqiqot, yozuv yoki yangi texnologiyalar haqida tahlil berilganida ko'p tadbirlar olib boriladi.
4. Maqbul Xulosa: Maqbul xulosalar, o'qituvchilar, ilmiy tadqiqotchilar yoki korxonada ishlaydigan boshqa mutaxassislar uchun ma'lum bir mavzu yoki so'rovnoma tahlili bo'yicha maqbul va foydali bo'lgan ta'kid va takliflarni ifodalaydi.
5. Anketaviy Xulosa: Anketaviy xulosalar, savollar va javoblar yordamida a'zolar yoki ma'lumotlarga oid tahlillarni ajratib ko'rsatadi. Bu turlar doimo dastlabki savollar va asosiy tahlillarga qaratib olinadi.
Xulosa, ma'lumotlarni muqobil insonlarga, sohada ishlaydigan mutaxassislar, yoki to'plamda qatnashuvchilarga bermak uchun samarali va yetarli bo'lishi kerak. Xulosalar tushunchani, fikrni yoki ma'lumotlarni tahlil qilishda o'z ta'sirini yetkazadi va boshqa insonlarga ta'limot beringanda, ma'lumotlar birikmasini eng muhim va to'liq ifodalash uchun qo'llaniladi.
|
