www.interfinance.uz
2
ekanligini, iqtisodiyotda jamg‘arish darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa mamlakatda
iqtisodiy o‘sish potensiali shunchalik katta bo`lishini isbotlab berdi [2]. Ammo,
iqtisodiy rivojlanishda ishlab chiqarish omillariga urg‘u beruvchi klassik maktab
ham, jamg‘arish darajasi, aholining o‘sishi va texnologik rivojlanishni iqtisodiy
o‘sishni asosi sifatida ko`rsatuvchi Solou modeli ham iqtisodiy voqeliklarni faqat
uzoq va juda uzoq muddatdagina tavsiflab bera oladi. Qisqa muddatlardagi
iqtisodiyotdagi o‘zgarishlarni esa boshqa bir olim “Buyuk inqiroz” davridagi keskin
iqtisodiy pasayishning sabablarini izohlash chog‘ida ta’riflab berdi. Bu inson
angliyalik atoqli iqtisodchi Jon Meynard Keyns hisoblanadi. Keyns nazariyasiga
ko‘ra qisqa muddatlarda iqtisodiy pasayishlar va tushishlarning sababi ishlab
chiqarish omillari emas, balki mamlakat aholisi xarajatlarining o‘zgarishidir. Ya’ni,
iqtisodiyotda qisqa muddatlarda mamlakat aholisi qanchalik ko`p xarajat qilsa,
mamlakat miqyosida shuncha ko‘p mahsulot sotiladi. Demak, shuncha ko‘p mahsulot
ishlab chiqariladi. Keyns nazariyasi jamg‘armalar va jamg‘arishga oid muhim farazni
ham ilgari suradi, ya’ni qisqa muddatlarda aholi kamroq jamg‘argani ma’qul, zero
aholi qancha kam jamg‘arib shuncha ko‘p xarajat qilsa, shuncha ko`p mahsulot
sotiladi va tabiiyki shuncha ko‘p mahsulot ishlab chiqariladi [3].
Jamg‘armalarning makroiqtisodiy jarayonlardagi ahamiyatini hisobga olib,
O‘zbekistonda jamg‘armaning holatini aks ettiruvchi quyidagi grafikni keltiramiz.
Dostları ilə paylaş: |