1. Ümumi məlumat Coğrafi mövqeyi: Şimali Afrikada, Aralıq dənizinin sahilində; Ərazisi
Yüklə 145 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1. Ümumi məlumat Coğrafi mövqeyi: Şimali Afrikada, Aralıq dənizinin sahilində; Ərazisi: 1,759,540 km 2 ; Torpaq sərhəd xətti: 4,348 km. (Əlcəzair ilə- 982 km., Çad ilə- 1,055 km., Misir ilə- 1,115 km., Niger ilə- 354 km., Sudan ilə- 383 km., Tunis ilə- 459 km.) Sahil xətti: 1,770 km. İqlim: sahil boyu - Aralıq dənizi iqlimi, dənizdən uzaqlaşdıqca - quru və isti iqlim Təbii ehtiyatlar: neft, təbii qaz, gips Kənd təssərrüfatı üçün yararlı torpaqlar: 4,700 kv. km. Ətraf mühitlə bağlı problemlər: səhralaşma və çox məhdud təbii təmiz su ehtiyatları Əhalisi: 6,310,434 nəfər (2009-cu il, iyul); Əhalinin artımı tempi: 2.17% (2009) Etnik qruplar: bərbər və ərəblər- 97%, yunan, maltalı, italyan, misirli, pakistanlı, türk, hindli və tunislilər- 3 % (1.5 milyon əcnəbi işçi) Din: sünni müsəlmanlar - 97% Dil: ərəb (dövlət dili), italyan, ingilis Paytaxtı: Tripoli şəhəri (UTC+2); İnzibati bölgü: 13 bölgə və ya 25 bələdiyyə; Rəsmi dil: ərəb dili; Pul vahidi: Liviya dinarı (l ABŞ dolları~1.21 Liviya dinarı (2008)); Milli bayram: İnqilab günü – l sentyabr (1969-cu il); Müstəqillik: 24 dekabr 1951-ci il (İtaliya (1943), BMT-nin qəyyumçuluğu); Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini tanımışdır: 30 dekabr 1991-ci il
Dövlət quruluşu: Cəmahiriyyə Paytaxt: Tripoli şəhəri (UTC+2); İnzibati bölgü: 13 bölgə və ya 25 bələdiyyə- Əcdəbiyə, əl-Əziziyə, əl-Fatih, əl-Cəbəl əl-Əxdar, əl-Cufra, əl-Xums, əl-Kufra, ən-Nuqat əl-Xəms, əş-Şati, Ubari, əz-Zviyə, Benqazi, Dərnəh, Ğidəmis, Ğəryən, Misrata, Murzuq, Səbha, Sufəccin, Sirt, Tarabulus, Tərhunə, Tubruq, Yəfrən, Zlitən; Müstəqillik: 24 dekabr 1951-ci il (İtaliya (1943), BMT-nin qəyyumçuluğu); Milli bayram: İnqilab günü- l sentyabr (1969-cu il) Konstitusiya: 11 dekabr 1969-cu il tarixində qəbul edilmiş, 02 mart 1977-ci il tarixində düzəlişlər edilmişdir (İnqilabın lideri M.Qəddafinin müəllifi olduğu Yaşıl Kitab Liviya Konstitusiyasının əsasını təşkil edir. Yaşıl Kitab ilk dəfə 1975-ci ildə nəşr edilmişdir). Dövlət başçısı: inqilab rəhbəri polkovnik Muammar Əbu Minyar əl-Qəddafi, 01 sentyabr 1969-cu il tarixindən etibarən (ümumxalq seçkiləri xalq komitələrinin iyerarxiyası vasitəsilə həyata keçirilir)
Mahmudi (hökumət başçısı Ali Xalq Kongressi tərəfindən seçilir) Kabinet: Ümumxalq Komitəsi (Ali Xalq Konqressi tərəfindən yaradılır) 2 Qanunverici hakimiyyət: birpalatalı Ali Xalq Kongresi (ümumxalq seçkiləri xalq komitələrinin iyerarxiyası vasitəsilə həyata keçirilir) Məhkəmə hakimiyyəti: Ali Məhkəmə Siyasi partiyalar: mövcud deyil Beynəlxalq Təşkilatlarda iştirakı: ABEDA, AfDB, AFESD, AMF, AMU, AU, CAEU, COMESA, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, LAS, MIGA, NAM, OAPEC, OIC, OPCW, OPEC, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UNWTO, UPU, WCL, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO (observer) Liviya Ümumdünya ticarət təşkilatına üzv olmaq məqsədilə müraciəti qəbul edilən 24 namizəd ölkədən biridir. Ölkə 2001-ci ilin dekabr ayında rəsmi müraciət etmiş və bu müraciət 2004-cü ilin iyul ayında qəbul edilmişdir. Liviyanın müraciətinin incələnməsi məqsədi ilə İşçi Qrupu qurulacaqdır. Liviyanın üzvlük müzakirələrinin olduqca uzun sürəcəyi təxmin edilməkdədir. Ölkənin ÜTT-yə üzvlüyünün şəffaflıq mövzusunda əhəmiyyətli mərhələ keçəcəyini təmin edəcəyi məlumdur. Liviya Ümumxalq Komitəsinin tərkibi Əl-Bağdadi Əli əl-Mahmudi – Ümumxalq Komitəsinin Katibi (Baş Nazir); Mubarak Abdullah Əl-Şamix – Ümumxalq Komitəsi Katibinin müavini; Musa Məhəmməd Kussa – Xarici əlaqələr və beynəlxalq əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi (XİN); General Əbdül Fəttah Yunis əl-Abidi – Təhlükəsizlik-Daxili İşlər üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Məhəmməd Mahmud əl-Hicazi – Səhiyyə və Ekologiya üzrə Ümumxalq Kom. Kat. İbrahim Əli İbrahim – Planlaşdırma və Maliyyə üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Məhəmməd Əli əl-Huveyc – Sənaye, iqtisadiyyat və ticarət üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Əbdülkəbir Məhəmməd əl-Fəxiri – Təhsil və Elmi Araşdırmalar üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Matuq Məhəmməd Matuq – Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı və Tikinti üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Əli Yusif Zikri – Mədən və Sənaye üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Nuri Dhaf Əl-Humaydi – Mədəniyyət və İnformasiya üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi;
Əbdül Məcid Məbruk Əl-Qəud – Kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və dəniz ehtiyatları üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Mustafa Miftah Bileyd Əl-Dursi – Gənclər və idman üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi;
Məhəmməd Əli Zeydən – Nəqliyyat üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; Mustafa Məhəmməd Əbdül Cəlil – Ədliyyə məsələləri üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; İmran İbrahim Əbu Kraa – Elektrik, su və qaz üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; İbrahim əl-Zarruq əl-Şərif – Sosial məsələlər üzrə Ümumxalq Komitənin Katibi; 3 2. İqtisadiyyat Liviya iqtisadiyyatı əsasən neft sektorundan əldə edilən gəlir hesabına inkişaf etməkdədir. Ümumi daxili məhsulun 20%-ni təşkil edən qeyri-neft sektorları genişlənərək kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı ilə yanaşı neft və kimya məhsulları, dəmir, polad və alüminium istehsalından ibarət olmuşdur. İqlim şəraiti və torpağın münbit
olmaması ölkədə
kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsini məhdudlaşdırır. Bununla əlaqədar Liviya yeyinti məhsullarının 75%-ni idxal etmək məcburiyyətindədir. Liviyada iqtisadi liberalizasiya və iqtisadi infrastrukturun səviyyəsinin yüksəlməsi istiqamətində irəliləyiş əldə edilmişdir. Liviya 22 avqust 2006-cı il tarixində “COMESA” – Şərqi və Cənubi Afrika dövlətlərinin Ümumi Bazar Təşkilatına həqiqi üzv seçilmişdir. Faydalı Qazıntılar: 1975-ci ildə Liviya neft ehtiyatlarını kəşf etmişdir. Kəşf edilmiş neft ehtiyatlarına görə Liviya Afrika qitəsində 1-ci və neft ixrac edən dövlətlər(OPEK) sırasında isə 5-ci yeri (Səudiyyə Ərəbistanı, İraq, Küveyt və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən sonra) tutur. Liviyanın kəşf edilmiş neft ehtiyatları 41,46 milyard barel təşkil edir(2008-ci ilə olan məlumata görə). Neftlə yanaşı Liviya zəngin təbii qaz ehtiyatlarına malikdir (1,419 trln. kub.m). Təbii qaz ehtiyatlarına görə Afrika qitəsində 3-cü yeri tutur. Bundan başqa, Liviya dəmir filizi (3,5 milyard ton, dəmirin möhkəmliyi 55-70%), kalium duzu, fosfat və gips kimi faydalı qazıntılarla zəngindir. 16 oktyabr 2007-ci il tarixində Liviyanın paytaxtı Tripoli şəhərində bu ölkənin Milli Neft Şirkəti ilə İtaliyanın “Eni” neft-qaz şirkəti arasında kapital qoyuluşu 28 mlrd. ABŞ dollar təşkil edən 20 illik Saziş imzalanmışdır.
, gəlirlər – 35,08 mlrd. ABŞ dolları təşkil edir. ÜDM (PPP-alıcılıq qabiliyyətinin pariteti) – 92,32 milyard ABŞ dolları (2009); ÜDM (rəsmi məzənnə ilə) – 60,61 milyard ABŞ dolları (2009); Adambaşına düşən ÜDM (PPP) – 14600 (2009) ABŞ dolları; ÜDM artımı: 4% (2009); İnflyasiya dərəcəsi – 2 % (2009), 10,4 % (2008); İşçi qüvvəsi:1.916 milyon (2008) ÜDM-nin sektorlar üzrə bölügüsü (2009): Kənd təsərrüfatı: 4,2%; Sənaye: 77,9%; Xidmət: 17,9% İşçi qüvvəsinin sektorlar üzrə bölgüsü (2009): Kənd təsərrüfatı: 17%; Sənaye: 23%, Xidmət: 59% Xarici borclar: $ 6,4 milyard ABŞ dolları (31.12.2009) Xarici birbaşa investisiyalar (FDI - 31.12.2009): Ölkə daxilində – 13,65 mlrd. ABŞ dolları; Ölkə xaricində – 6,9 mlrd. ABŞ dolları; Qızıl-valyuta ehtiyatları: 89,74 mlrd. ABŞ dolları (31.12.2009) Mübadilə kursu: $1 – 1,21 Liviya dinarı (2008) Əsas sənaye məhsulları – neft, yeyinti, toxuculuq, əl işləri sənətkarlığı və sement; Əsas k/t məhsulları – buğda, arpa, zeytun, xurma, sitrus, tərəvəz, araxis, soya; iribuynuzlu heyvan 4 Ümumi ticarət dövriyyəsi – 60,79 mlrd. ABŞ dolları (2009) İdxal – 26,82 mlrd. ABŞ dolları (2009) İxrac – 33,97 mlrd. ABŞ dolları (2009) Xarici ticarətdə müsbət saldo 7,15 mlrd. ABŞ dolları təşkil etmişdir. Əsas idxal malları – maşın və nəqliyyat avadanlığı, yarım-fabrikat malları, ərzaq, istehlak məhsulu; Ölkənin idxal üzrə tərəfdaşları (2008): İtaliya (22,2%), Almaniya (8,6%), Türkiyə (6,1%), Tunis (5,8%), Cənubi Koreya (4,7%), Fransa (4,1%), ABŞ (4,1%); Əsas tərəfdaşlar (>10%): İtaliya (19%), Yaponiya (12%);
(7,4%), İspaniya (6,9%), ABŞ (6,4%), İsveçrə (4,6%); Əsas tərəfdaşlar (>10%): İtaliya (38%), Almaniya (12%);
İllər
İdxal İxrac
Saldo Ticarət dövriyyəsi 2003 -
1,35 1,35
2004 - - - - 2005 - 0,4
0,4 0,4
2006 - 0,03 0,03 0,03
2007 0,15
0,06 - 0,09
0,21 2008
2,77 33,9
31,13 36,67
2009 0,07
128,62 128,55
128,69 Mənbə: Dövlət Statistika Komitəsi, Dövlət Gömrük Komitəsi, İqtisadi İnkişaf nazirliyi Azərbaycandan Liviyaya əsas ixrac malları: qazoyllar (dizel yanacağı); digər Azərbaycana Liviyadan əsas idxal malları: plastik kütlələrdən cod borular və şlanqlar; plastik kütlədən fitinqlər; ilkin formalı digər vinilin polimerləri; digər 2009-cu ildə Liviya Cəmahiriyyəsinin Azərbaycan Respublikasının ümumi xarici ticarət dövriyyəsindəki payı 0,62 faiz, o cümlədən idxalda 0,001 faiz, ixracda isə 0,88 faiz təşkil etmişdir. 2008-ci illə müqayisədə, 2009-cu ildə Liviya ilə xarici ticarət dövriyyəsi 2,51 dəfə, o cümlədən ixrac 2,79 dəfə artmış, idxal isə 97,6 faiz azalmışdır. İxracda artım qazoylların (dizel yanacağının) hesabına olmuşdur. İdxalda azalmanın əsas səbəbi kimi isə plastik kütlədən fitinqlərin idxalındakı azalmanı göstərmək olar.
1999-cu ildən Liviyanın xarici siyasətinin əsas məqsədlərindən başlıcası Afrikanın inteqrasiyasının problemidir. 2002-ci ildə keçirilən Durban Zirvə Konfransından sonra ölkə Lideri Muammar Əl-Qəddafi “Afrika Dövlətləri Birliyi” qurmaq 5 məqsədilə bir çox şəxsi təşəbbüs göstərmişdir. Afrikaya yaxınlaşma prosesi ilə birlikdə, Ərəb Liqasında qalmaq məsələsi çətinləşmişdir. 2007-ci ilin oktyabr ayından başlayaraq, Liviya Cəmahiriyyəsi Afrika ölkələri ilə əlaqələrini daha da inkişaf etdirmək məqsədilə, bu dövlətlərdə fəaliyyət göstərən bütün diplomatik nümayəndəliklərinin tərkibini genişləndirmişdir. Bunun üçün səfərbər olunmuş 440 nəfər diplomatdan, Tanzaniyadakı diplomatik büroya əlavə 16, Seneqala 17, Mərkəzi Afrika Respublikasına 16, Cənubi Afrika Respublikasına isə 18 yeni diplomatın göndərilməsi nəzərdə tutulmuşdur. 2008-ci ilin əvvəllərindən başlayaraq Liviyaya dövlət başçıları səviyyəsində bir sıra səfərlər həyata keçirilmişdir. 2008-ci ilin 7-8 aprel tarixlərində Ukrayna Prezidenti Viktor Yuşenkonun Liviyaya səfəri zamanı iki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığa dair sənədlər imzalanmışdır. Eyni zamanda Ukrayna Respublikası ilə Liviya arasında 2008-2009-cu illər üçün iqtisadi-ticari, elm və səhiyyə, sənaye, texnologiya və neft qaz sahələri üzrə Əməkdaşlıq barədə proqram imzalanmışdır. Səfər çərçivəsində həmçinin, tərəflər energetika, enerji ehtiyatları, xüsusilə də nüvə sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi, neft-qaz sahəsində, ilk növbədə neft-qaz yataqlarının birgə kəşfi, emalı ixracı sahələrində əməkdaşlıq imkanları ətrafında müzakirələr aparılmışdır. 2008-ci ilin 16-17 aprel tarixlərində Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Liviyaya səfəri Rusiya-Liviya əlaqələri tarixində Rusiya dövlət başçısının Tripoliyə ilk səfəri olmuşdur. V.Putinin Liviyaya səfərinin əsas məqsədi SSRİ vaxtından qalmış Liviyanın Rusiyaya olan 4,6 milyard ABŞ dolları məbləğində borclarının ödənilməsi probleminin tənzimlənməsi olmuşdur. Liviya-Rusiya danışıqları bir sıra sənədlərin – “İki ölkə arasında dostluq və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi haqqında Siaysi Bəyannamə, iki ölkə arasında çoxsahəli əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi haqqında Niyyət Bəyannaməsi, İnvestisiyaların qarşılıqlı cəlb edilməsi və onların qorunması” haqqında hökumətlərarası Sazişlərin, eyni zamanda “Sirt-Benqazi dəmir yol xəttinin tikilməsi haqqında müqavilə” (layihənin smeta dəyəri 2,2 mlrd. avro həcmindədir), “Qazprom ilə Liviyanın Milli neft-qaz şirkəti arasında əməkdaşlıq haqqında Memorandum”un imzalanması ilə nəticələnmişdir. 2008-ci ilin avqust ayında Liviyanın Baş Naziri Əl-Bağdadi Əl-Mahmudi yerli və xarici jurnalistlərin iştirakı ilə keçirdiyi mətbuat konfransında, 2003-cü ildə kütləvi qırğın silahının istehsalı proqramının həyata keçirilməsini dayandıran Liviyanın yenidən “Nüvə Proqramı” barədə son zamanlarda gəzən şayələrə dair açıqlama vermişdir. Baş nazir Liviyanın yenidən “Nüvə Proqramı”na qayıdışı barədə səslənən məlumatları şayiə və cəfəngiyat adlandırmış və qeyd etmişdir ki, “Sadəcə olaraq Liviya son dövrlərdə dünyada baş verən enerji böhranını və bunun nəticəsində yaranan iqtisadi –sosial və digər məsələləri nəzərə alaraq, dünyanın bir sıra dövlətləri, o cümlədən Rusiya ilə sülhməqsədli Atom enerjisi sahəsində əməkdaşlığın inkişafı imkanlarını araşdırır”. O, qeyd etmişdir ki, artıq bir neçə ay ərzində iki ölkə arasında bu sahədə əməkdaşlıq işlərinin formatı və onun inkişaf etdirilməsi barədə razılıq əldə edilmişdir. Hazırda mütəxəssislər tərəfindən Liviya ərazisində elektrik enerjisi istehsal edən, bununla yanaşı dəniz suyunu duzsuzlaşdıran Atom Elektrik stansiyasının tikilməsi və onun nüvə yanacağı ilə təmin olunması layihəsi üzərində iş aparılır. 6 Liviyanın Rusiya ilə digər sahələrdə də əməkdaşlıq etdiyi bildirilmişdir. 2008-ci ildə sentyabr inqilabının qeyd edilməsinin 39-cu ildönümü ərəfəsində Rusiya Liviyada Sirt-Benqazi dəmir yol xəttinin tikilişinə başlaması haqqında məlumat verilmişdir. Eyni zamanda Rusiya ilə Liviya arasında hərbi texniki sahələrdə də əlaqələrin inkişaf etdiyi barədə məlumatlar yayılmışdır. Rusiyanın sabiq Prezidenti V.Putunun Liviyaya səfəri çərçivəsində iki dövlətin liderləri arasında keçirilən danışıqlar zamanı hərbi texniki sahədə əməkdaşlığın genişləndirilməsi məsələsi müzakirə olunmuş və Liviyaya Rusiya silahının yeni partiyasının göndərilməsi barədə razılıq əldə edilmişdir. Əldə edilmiş razılığa görə Liviyaya 30 ədəd MİQ-29CMT və SU-30 MK tipli qırıcı təyyarələrin, 6 ədəd YAK-130 tipli hərbi-təlim təyyarələrinin, 30 ədəd Mİ- 17, Mi-35, və KA-52 tipli helikopterlərin, həmçinin 5 ədəd T-90C tankın, 1 ədəd böyük həcmli müasir sualtı qayığın, C-300PMY2 “Favorit”, “Top-Mİ”, “”Buk-M1-2” tipli zenit qurğularının və “Qrad” raket sisteminin göndərilməsi nəzərdə tutulmuşdur. 2008-ci ilin avqust ayının 30-da İtaliyanın Baş Naziri Silvio Berluskoni Liviyada səfərdə olmuşdur. Səfər zamanı aparılan danışıqların məntiqi davamı olaraq iki ölkə arasında siyasi-iqtisadi-ticari, elmi-mədəni-səhiyyə və digər sahələri əhatə edən “Dostluq və əməkdaşlığa dair Saziş” imzalanmışdır. Sazişin bəndlərinə uyğun olaraq, yaxın 25 il ərzində İtaliya öz keçmiş müstəmləkəsi olan Liviyaya yetridiyi zərərə görə investisiya şəklində 5 mlrd. ABŞ dolları məbləğində pul ödəyəcəkdir. Hər il ayrılan 200 milyon ABŞ dolları Liviyanın infrastrukturun inkişaf etdirilməsi layihələrinin həyata keçirilməsinə sərf ediləcəkdir. Qeyd etmək lazımdır ki, Liviya İtaliyanın iqtisadi-ticari və enerji sahəsində ən mühüm şərikidir və bu sahədə əsas rol İtaliyanın nəhəng “ENİ” neft-qaz şirkətinə məxsusdur. Liviyadan Apenin yarımadasına ixrac olunan neftin 25%-ni, qazın isə 33% -ni İtaliya idxal edir. 2008-ci ilin sentyabr ayının 6-da ABŞ-nın Dövət katibi Kondaliza Raysın Liviyaya səfəri zamanı M.Qaddafi ilə keçirilən görüşdə ikitərəfli, regional, beynəlxalq və hər iki tərəf üçün maraq kəsb edən məsələlər müzakirə mövzusu olmuşdur. ABŞ Dövlət Katibinin Liviyaya səfəri Liviya ABŞ əlaqələrinin inkişaf etdirilməsində yeni səhifə açmışdır və bu tarixi səfər ölkələr arasında bütün sahələrdə qarşılıqlı fayda verəcək əməkdaşlığın inkişafın yeni təkan verəcək mərhələsinin başlanğıcı olacaqdır. Danışıqlar zamanı tərəflər hər iki ölkədə diplomatik missiyaların Səfirlər səviyyəsində fəaliyyət göstərməsi barədə razılıq əldə edilmişdir. 1953-cü ildə ABŞ-nın sabiq Dövlət katibi Con Foster Dalles Liviyaya səfər etmişdir. Bundan sonra Liviyaya ABŞ-dan yüksək səviyyədə heç bir səfər həyata keçirilməmişdir. 1969-cu ildə Liviyada inqilabi yolla hakimiyyətə gələn Muammar Qaddafinin neft sənayesini milliləşdirmək, daha sonra ABŞ hərbi bazalarının ölkə ölkə ərazisindən çıxarılması barədə qəbul etdiyi qərardan sonra Liviya-ABŞ münasibətlərində gərginlik yaranmağa başlamışdır. 1980-ci illərin əvvəllərində ABŞ-nı o dövrdəki Prezidenti R.Reyqan Liviyanı Fələstinlilərə etdiyi yardıma və İsrailə qarşı tutduğu sərt mövqeyə, bununla yanaşı İran-İraq müharibəsində İrana göstərdiyi yardıma görə, həmçinin beynəlxalq terrorizmi dəstəkləməkdə günahlandırılaraq kəskin tənqid edilmişdir.
7 ABŞ-Liviya münasibətlərindəki gərginlik 1986-cı ildə özünün ən kulminasiya nöqtəsinə çatmışdır. Belə ki, 1986-cı ilin aprel ayında ABŞ-nın hərbi təyyarələri və gəmiləri havadan və dənizdən Tripoli və Benqazi şəhərlərini bombardman etmişdir. Çoxsaylı insan tələfatına və dağıntılara səbəb olmuş bombardman nəticəsində Lider və onun həyat yoldaşı yaralanmış, övladlığa götürdüyü qız həlak olmuşdur. 1988-ci ildə ABŞ-nın “Pan American” Hava Yollarına aid Boinq təyyarəsinin Şotlandiyanın Lokerbi qəsəbəsi üzərində qəzaya uğraması Liviyanı dünya ictimaiyyəti tərəfindən daha da təcrid etmişdir. 270 sərnişinin həyatına son qoymuş bu terror aktında təqsirli bilinən iki liviyalının ABŞ və İngiltərəyə təslim edilməsi tələbinin Liviya hökuməti tərəfindən yerinə yetirilməməsi ABŞ və İngiltərənin birgə səyləri ilə BMT tərəfindən bu ölkəyə qarşı beynəlxalq embarqo tətbiq olunması ilə nəticələnmişdir. Uzun illər blokada şəraitində yaşayan Liviya yalnız 2002-ci ildə Lokerbi üzərində qəzaya uğramış təyyarənin sərnişinlərinin ailələrinə 2,7 milyard məbləğində kompensasiya ödəməyə hazır olduğunu bildirmiş, bir il sonra isə Tripoli ölə ərazisində terror düşərgələrinin ləğv edilməsi və kütləvi qırğın silahlarının hazırlanması və istehsalı proqramının dayandırılmasını elan etmişdir. 12 sentyabr 2003-cü il tarixində isə BMT Təhlükəsizlik Şurası Liviyaya tətbiq olunan sanksiyaların ləğv olunduğunu bəyan etmişdir. 2006-cı ildə Liviya ilə ABŞ arasında diplomatik əlaqələr bərpa olunmuş və bu dövrdən başlayaraq, ABŞ-nın nəhəng neft-qaz, tikinti, ağır və yüngül sənaye müəssisələri, yeyinti və sərinləşdirici içkilər şirkətləri Liviya bazarına daxil olur. 2003-cü ildə Liviya ilə ABŞ arasında sıfır dərəcəsində olan ticarət mübadiləsi kəskin surətdə inkişaf edərək, 2007-ci ildə 3,9 milyard ABŞ dolları təşkil etmişdir. Artıq ABŞ-nın bir sıra nəhəng neft-qaz şirkətləri Liviyanın səhra və dəniz şelfində geoloji kəşfiyyat və neftin ixracı üzrə tenderin qalibi olmuşdur. 4. İkitərəfli münasibətlər Azərbaycan-Liviya əlaqələri dövlətimizin 1991-ci ildə öz müstəqilliyini əldə etməsi ilə yeni bir mərhələyə qədəm qoymuşdur. Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi 30 dekabr 1991-ci il tarixində Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanımışdır. Azərbaycanla Liviya arasında diplomatik əlaqələr 16 mart 1992-ci il tarixində yaradılmışdır. Liviyanın Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar beynəlxalq və regional təşkilatlarda Azərbaycanın mövqeyini daim dəstəkləməsi, Lokerbi məsələsi ilə əlaqədar Liviya üzərinə qoyulmuş sanksiyaların dayandırılması və tədricən aradan qaldırılması istiqamətində beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində göstərilən səylərin Azərbaycan tərəfindən dəstəklənməsi iki ölkə arasında mövcud olan dost münasibətlərin təzahürü kimi qiymətləndirilə bilər. Hər iki dövlətin birgə səylərinin nəticəsi olaraq ikitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində ciddi addımlar atılmışdır. BMT Baş Assambleyasında 2004-cü il və 14 mart 2008-ci il tarixində “Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində vəziyyət”lə bağlı qətnamənin qəbul olunmasına dair keçirilmiş səsvermələr zamanı Liviya tərəfi Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləmiş,
8 Baş Assambleyanın gündəliyinə “GUAM ölkələrində münaqişələr”lə bağlı 42-ci bəndin salınması məsələsi ilə əlaqədar 2006-cı ildə keçirilmiş səsvermələr zamanı isə bitərəf mövqe tutmuşdur. Azərbaycanla Liviya arasında dövlət və hökumət başçıları, Xarici İşlər Nazirləri səviyyəsində mütəmadi olaraq məktub mübadilələri aparılır. Rəsmi əlaqələrin ardıcıllığı 1992-ci ilin mart ayında Liviyanın Maliyyə Naziri Məhəmməd Əl-Buxarinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycana səfər etmişdir. Səfər zamanı iki ölkə arasında diplomatik əlaqələrin yaradılması haqqında Protokol, Müştərək Komissiyanın təşkil olunması haqqında Saziş, iqtisadi, elmi, texniki və mədəni əməkdaşlıq haqqında Saziş, ticarət Müqaviləsi, mədəni əməkdaşlıq sahəsində Saziş, hava xəttinin açılması haqqında Protokol paraflanmışdır (göstərilən sənədlər Liviya tərəfindən 27 noyabr 1992-ci il tarixində təsdiq olunmuşdur). Liviyanın Bakıda Səfirliyinin (Xalq Bürosu) açılması Azərbaycanla münasibətlərin Liviyanın xarici siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri olduğunu göstərdi. 1995-ci ilin aprel ayında Bakıda Liviya Səfirliyinin təsis edilməsi məqsədilə Liviyadan Azərbaycana nümayəndə heyəti gəlmiş və həmin tarixdən etibarən Liviyanın Bakıda Səfirliyi fəaliyyət göstərir. 1996-cı ildə Liviyanın Təhsil Nazirinin müavini Məhəmməd Əl-Əsvadın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycana səfər etmişdir. Səfər zamanı iki ölkə arasında tələbə mübadiləsi və Azərbaycan mütəxəssislərinin çalışmaq məqsədilə Liviyaya göndərilməsi haqqında saziş imzalanmışdır. 1996-cı ilin mart ayında Liviyanın Beynəlxalq İslam Xalq Rəhbərliyi Təşkilatı və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin birgə təşəbbüsü ilə Bakıda müsəlman dövlətlərinin İslam məsələləri ilə bağlı konfransı keçirilmişdir.
İslam Tədqiqatları Mərkəzi ilə birgə Bakıda "İslamda insan hüquqları və azadlıq" mövzusunda elmi simpozium keçirmişdir.
müavininin başçılığı ilə nümayəndə heyəti Liviyada səfərdə olmuşdur. 1997-ci ilin dekabr ayında Liviyanın Beynəlxalq İslama Çağırış Cəmiyyətinin köməkliyi ilə Azərbaycandakı məcburi köçkünlərə ərzaq, tibbi ləvazimat və s. ibarət humanitar yardım göstərilmişdir.
etdirilməsi və iki ölkə XİN-ləri arasında məsləhətləşmələrin aparılması məqsədilə Azərbaycan XİN-in nümayəndə heyəti Liviyada səfərdə olmuşdur. Səfər Liviyanın siyasi dairələri, kütləvi informasiya vasitələri və ictimaiyyəti tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, ölkəmiz haqqında müsbət rəyin formalaşmasına səbəb olmuşdur.
etdirilməsi məqsədilə Liviya Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitəsinin siyasi işlər üzrə köməkçi katibi (Xarici İşlər Nazirinin birinci müavini) Səad Mustafa Mucbirin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycanda işgüzar səfərdə olmuşdur. Səfər zamanı S.N.Mucbir Azərbaycanın mərhum
9 Prezidenti, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qəbul edilmiş, nümayəndə heyətinin Milli Məclisin Sədri M.Ələsgərov, Baş Nazir A.Rasi-zadə, Xarici İşlər Naziri V.Quliyev, İqtisadiyyat Naziri N.Nəsrullayev, Təhsil Naziri M.Mərdanov, Xarici İşlər Nazirinin müavini X.Xələfov, Dövlət Neft Şirkəti Prezidentinin müavini X.Yusifzadə və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Sədri Şeyxülislam A.Paşazadə ilə görüşləri keçirilmişdir. Görüşlər zamanı müxtəlif sahələrdə Azərbaycan-Liviya əməkdaşlığı məsələləri müzakirə olunmuşdur. Azərbaycan Prezidentinin 27 sentyabr 2003-cü il tarixli, 1342 saylı Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Müştərək Komissiya təsis olunmuşdur. Liviya tərəfindən bir neçə dəfə Müştərək Komissiyaya həmsədr təyin olunmuş və 2000-ci ilin yanvar ayından bu səlahiyyətlər Liviya Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitəsinin mədəniyyət, informasiya və əməkdaşlıq üzrə köməkçi katibi (Xarici İşlər Nazirinin müavini) Həssuna Əl-Şəvuşa, daha sonra Liviya Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitəsinin Asiya və Avstraliya üzrə katibi Məhəmməd Əl Barraniyə həvalə edilmişdir. Hal-hazırda Komissiyanın Azərbaycan tərəfindən həmsədri Xarici İşlər Nazirinin müavini X.Xələfov təyin edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 iyun 2005-ci il tarixli, 862 saylı Sərəncamı ilə Azərbaycanın Misir Ərəb Respublikasında Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri F.Bağırov iqamətgahı Qahirə şəhərində olmaqla, eyni zamanda Azərbaycanın Liviyada Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri təyin edilmişdir. 2006-cı ilin 13 dekabr tarixində Azərbaycan Respublikasının Misir Ərəb Respublikasında və eyni zamanda AR-in Liviyadakı Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri F.Bağırov Tripolidə Etimadnamə Vərəqələrini Liviya Cəmahiriyyəsinin Parlamentinin Sədri Məhəmməd Zinatiyə təqdim etmişdir. 2006-cı ildə Azərbaycanın Misir Ərəb Respublikasındakı Səfirliyinin Tripolidə nümayəndəliyi fəaliyyətə başlamışdır. 2006-cı ilin 25-27 dekabr tarixlərində Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirinin mavini X.Xələfovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsinin Lideri Müəmmər Əl-Qəzzafiyə ünvanlanmış məktubun ünvan sahibinə çatdırılması və iki ölkə arasında siyasi məsləhətləşmələrin aparılması məqsədilə Liviyada səfərdə olmuşdur. 2007-ci ilin 28 fevral tarixində Böyük Liviya Ərəb Sosialist Cəmahiriyyəsinin Xarici İşlər Naziri Ə.Şəlqam tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Xİ Naziri cənab E.Məmmədyarova məktub ünvanlanaraq, 1995-ci ildən Bakıda fəaliyyət göstərən Liviya Xalq Bürosunun ölkənin xarici siyasət idarəsində aparılan struktur dəyişikliyi və maliyyə çətinlikləri ilə əlaqədar bağlanması haqqında qərarın qəbul edildiyi qeyd olunmuşdur. 2007-ci ilin 28 mart – 1 aprel tarixlərində Məhəmməd Peyğəmbərin mövludu günü münasibəti ilə Liviya Cəmahiriyyəsinin, Niger Respublikasının və “Beynəlxalq İslama Çağırış Cəmiyyəti”nin birgə təşəbbüsü ilə Liviyanın paytaxtı Tripoli şəhərində keçirilmiş elmi-praktiki konfrans və Niger dövlətinin Ağadis şəhərində cümə namazı və rəsmi dini tədbirdə iştirak etmək məqsədilə Təşkilat Komitəsinin rəhbərliyinin dəvəti ilə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin 10 rəhbərlik etdiyi Azərbaycan nümayəndə heyəti (nümayəndə heyətinə şərqşünas-alim professor V.Məmmədəliyev daxil idi) Böyük Liviya Ərəb Sosialist Cəmahiriyyəsində və Niger Respublikasının Ağadis şəhərində səfərdə olmuşdur. Ağadis şəhərində Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Liviya İnqilabının Lideri Muammar Qaddafi və Sudan Respublikasının Prezidenti Ömər Həsən Əl-Bəşir, Niger Respublikasının Prezidenti Məhəmməd Tanca, həmçinin, “Beynəlxalq İslama Çağırış Cəmiyyəti”nin Sədri d-r Əhməd Məhəmməd Şərif ilə görüşlər keçirmişdir. 2007-ci il 20 avqust tarixində Mustafa Əl-Ğənnayi Saleh Liviyanın Bakıdakı səfirliyinə (Xalq bürosuna) yeni müvəqqəti işlər vəkili təyin olunmuşdur. 2007-ci ilin 11-13 noyabr tarixlərində Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsinin Xarici İşlər nazirinin müavini, Liviya-Azərbaycan hökumətlərarası iqtisadi komissiyasının sədri Məhəmməd Əl-Barraninin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycan Respublikasına səfər etmişdir. Nümayəndə heyətinin tərkibinə Liviya XİN-in Asiya ölkələri İdarəsinin rəis müavini Əl-Həbib Əl-Dib və Xİ nazirinin müavininin katibi Əl Mabruk Əl Cabiri daxil olmuşdur. Nümayəndə heyəti Azərbaycana səfəri zamanı Azərbaycan Respublikasının Baş nazirinin birinci müavini A.Şərifov, Xarici İşlər naziri E.Məmmədyarov, Xarici İşlər nazirinin müavini X.Xələfov, İqtisadi İnkişaf nazirinin müavini Mikayıl Cabbarov, Mədəniyyət və Turizm nazirinin müavini S.Məmmədəliyeva, Təhsil naziri M.Mərdanov, Səhiyyə nazirinin müavini E.Ağayev və Dövlət Neft Şirkətinin Prezidenti R.Abdullayevlə görüşlər keçirərək, ölkələrimiz arasında müxtəlif sahələrdə, o cümlədən iqtisadiyyat, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət, sənaye, kənd təsərrüfatı sahələrində əməkdaşlıq istiqamətləri və perspektivlərini müzakirə etmişlər. 2008-ci ilin 14-16 yanvar tarixlərində Liviya Cəmahiriyyəsinin paytaxtında keçirilmiş “Demokratiya – ümumdünya səviyyəsində” adlı XVI Beynəlxalq Konfransda AMEA Şərqşünaslıq İnstitutunun şöbə müdiri Vilayət Cəfərovun başçılığı ilə institutun bir qrup nümayəndəsi iştirak etmişdir. 2008-ci ilin 20-21 fevral tarixlərində Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Naziri Elmar Məmmədyarovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Liviya Ərəb
Cəmahiriyyəsinə səfər etmişdir. 2008-ci il 14 mart tarixində BMT-nin BA-nın 62-ci sessiyasında “Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyət” adlı qətnamənin qəbul olunmasına dair keçirilən səsvermədə Liviya ölkəmizin mövqeyini dəstəkləmişdir.
Konfransı”nda iştirak etmək üçün Liviya nümayəndə heyəti Azərbaycana səfər etmişdir.
Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının ilk iclası keçirilmişdir. Liviya nümayəndə heyətinin rəhbəri, Müştərək Komissiyanın Liviya tərəfindən həmsədri, Liviya
Cəmahiriyyəsinin Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitəsi Katibinin Asiya məsələləri üzrə müavini M.Ö.Əl-Bərrani səfər çərçivəsində AR Mədəniyyət və Turizm Naziri cənab Əbülfəs Qarayev, ARDNŞ-in Prezidenti cənab Rövnəq Abdullayev, AR İqtisadi İnkişaf Naziri cənab Şahin Mustafayevlə ikitərəfli görüşlər keçirmişdir. Görüşlərdə turizm, neft və qaz, iqtisadiyyat
11 sahələrində iki ölkə arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə müzakirələr aparılmışdır. Noyabr ayının 26-da Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının hər iki tərəfinin üzvlərinin iştirakı ilə geniş tərkibdə ilk iclası keçirilmişdir. Müştərək Komissiyanın Azərbaycan tərəfindən həmsədri AR Xarici İşlər Nazirinin müavini X.Xələfov iclasda çıxış etmişdir. Geniş müzakirələrdən sonra Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının ilk iclasının Protokolu imzalanmışdır.
ARDNŞ-in birinci vitse-prezidenti X.Yusifzadənin başçılığı ilə ARDNŞ nümayəndə heyəti Liviya tərəfinin dəvəti ilə həmin ölkədə səfərdə olmuşdur. Səfər çərçivəsində Liviya Milli Neft Müəssisəsində keçirilmiş görüşlərdə iki ölkə arasında neft və qaz sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edilmişdir. Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının Liviyalı həmsədri, Liviya Cəmahiriyyəsinin Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq üzrə Ümumxalq Komitəsi Katibinin Asiya məsələləri üzrə müavini M.Ö.Əl-Bərrani AR nümayəndə heyətini qəbul etmişdir.
ölkələrin hüquq mühafizə orqanlarının rəhbərlərinin Bakıda keçirilən ikigünlük ilk konfransında Liviyanın Ədliyyə İşləri üzrə Ümumxalq Komitəsinin katibi Mustafa Məhəmməd Abdulcəlilin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti iştirak etmişdir. Mustafa Məhəmməd Abdulcəlil İKT-nın üzvü olan dövlətlərin hüquq mühafizə orqanları rəhbərləri ilə birlikdə Prezident İlham Əliyev tərəfindən qəbul edilmişdir. Konfrans Bakı bəyannaməsinin qəbulu ilə başa çatmışdır.
Böyük Liviya Ərəb Sosialist Xalq Cəmahiriyyəsində (Tripoli şəhərində) səfirliyinin təsis edilməsi haqqında qanun(N 862-IIIQ) qəbul etmişdir.
nazirlərinin Bakı şəhərində keçirilmiş VI konfransında iştirak etmək məqsədilə Liviya Cəmahiriyyəsinin Mədəniyyət və İnformasiya üzrə Ümumxalq Komitəsinin Katibi cənab Nuri Dhaf Əl-Humaydinin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycanda səfərdə olmuşdur. Tədbir çərçivəsində Nuri Dhaf Əl-Humaydi İKT üzv dövlətlərin nümayəndə heyətlərinin başçıları ilə birlikdə Prezident İlham Əliyev tərəfindən qəbul edilmişdir.
Hökuməti ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi Hökuməti arasında Müştərək Komissiyanın ikinci iclası keçirilmişdir. Azərbaycan nümayəndə heyətinin rəhbəri, Müştərək Komissiyanın Azərbaycan tərəfindən həmsədri X.Xələfov Liviyanın Ümumxalq Komitəsinin Katibi Əl-Bağdadi Əli əl-Mahmudi ilə görüşmüşdür. Komissiyanın iclası çərçivəsində Azərbaycan- Liviya biznes forumu keçirilmişdir.
qrupunun baş direktoru İsam S.Zanatinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti Azərbaycan Respublikasının Dövlət Neft Şirkəti ilə ölkəmizdə və onun xaricində neft və qaz sahəsində əməkdaşlıq perspektivlərini müzakirə etmək məqsədilə Azərbaycana səfər etmişdir.
12 2010-cu ilin 05 may tarixində Ağasəlim Səmədağa oğlu Şükürov Azərbaycan Respublikasının Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsində fövqəladlə və səlahiyyətli səfiri vəzifəsinə təyin edilmişdir.
1. Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında diplomatik əlaqələrin yaradılması haqqında Protokol (16 mart 1992-ci il, Bakı şəhəri), 2. Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Müştərək Komissiyanın təşkil olunması haqqında Saziş (16 mart 1992-ci il, Bakı şəhəri), 3. Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında iqtisadi, elmi, texniki və mədəni əməkdaşlıq haqqında Saziş (16 mart 1992- ci il, Bakı şəhəri), 4. Azərbaycan Respublikası və Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi Hökumətləri arasında Ticarət Müqaviləsi (16 mart 1992-ci il, Bakı şəhəri), 5. Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Mədəni əməkdaşlıq sahəsində Saziş (16 mart 1992-ci il, Bakı şəhəri), 6. Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında hava xəttinin açılması haqqında Protokol (16 mart 1992-ci il, Bakı şəhəri), 7. “Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının ilk iclasının Protokolu” (26 noyabr 2008-ci il); 8. “Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında Azərbaycan-Liviya Müştərək Komissiyasının ikinci iclasının Protokolu” (08 mart 2010-cu il); 9. “Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi və Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsinin Xarici Əlaqələr və Baynəlxalq Əməkdaşlıq məsələləri üzrə Ümumxalq Komitəsi arasında siyasi məsləhətləşmələr haqqında Anlaşma Memorandumu” (08 mart 2010-cu il); 13 10. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Böyük Liviya Ərəb Xalq Sosialist Cəmahiriyyəsi arasında diplomatik, xidməti və xüsusi pasportlara malik şəxslərin viza tələbindən azad olunması haqqında Saziş” (08 mart 2010-cu il); Azərbaycan-Liviya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu Gövhər Baxşəli qızı Baxşəliyeva - qrupun rəhbəri Jalə Fazil qızı Əliyeva Məlahət İbrahim qızı İbrahimgızı Məjlum Şükür oğlu Şükürov
Anadan olduğu tarix: iyun 1942 Anadan olduğu yer: Liviya Cəmahiriyyəsi, Sirt şəhəri
1963 – Liviya Universitetinin məzunu 1965 – Liviya Hərbi Akademiyasının məzunu 1 sentyabr 1969-cu il – Liviyanın Kralı I İdrisinin devrilməsini həyata keçirir 1969-77 – İnqilab Komandanlığı Şurasının Prezidenti 1977-79 – Baş Xalq Konqresinin Prezidenti 1979 – Rəsmi dövlət başçısı titulundan imtina edərək, Liviya İnqilabının Lideri kimi tanınır və “qardaş rəhbər” müraciətini qəbul etmişdir Xarici Əlaqələr və Beynəlxalq Əməkdaşlıq məsələləri üzrə Ümumxalq Komitəsinin Katibi (Xarici İşlər Naziri) Musa Məhəmməd Kussa 1949-cu ildə anadan olmuşdur. 1980-cı ilədək Liviyanın Avropadakı səfirliklərində çalışmışdır. 1980-cı ildə Liviyanın Böyük Britaniyadakı səfiri vəzifəsinə təyin edilmişdir. Lakin həmin il ölkədən qovulmuşdur. 1992-1994-cü illərdə Liviya xarici işlər nazirinin müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1994-2009-cu illərdə Liviya Kəşfiyyat Agentliyinin rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. 2009-cu ilin 4 mart tarixində Liviyanın xarici işlər naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir. Yüklə 145 Kb. Dostları ilə paylaş:
|