The initial stage in the process of generalisation is the formulation of a hypothesis, which helps the researcher, to begin with, a focus.
Then, the process of generalisation begins with the grouping of the facts. Facts must be grouped, arranged, and organised according to their similarities and dissimilarities.
Reasoning and further interpretation of the facts help the researcher to organise his facts in a defined manner. In the process of interpretation, events may be serialised on the basis of the facts.
Establishing a connection or relation between the facts is the next stage of generalisation. This factual connection enables the researcher to outline general schemes or principles. It helps the researcher to generalise the related facts by connecting them with concepts.
There are some debates on Historical Generalisation. The idea of historical generalisation was rejected by many historians. They argue that in history, it is not possible to formulate generalizations, because the fact cannot be directly observed. History deals with a sequence of unique events, hence it is not possible to draw generalisation. History does not repeat itself and thereby, generalization is not possible and the future cannot be predicted with certainty.
Ümumiləşdirmə faktlar arasında əlaqə yaratmaqla prinsiplərin, nəzəriyyələrin və konsepsiyaların çərçivəyə salınması prosesidir. Sistemli təhlil və şərh yolu ilə faktlardan ümumiləşdirmələr çıxarmaq olar. Tarixçilərin tarixi ümumiləşdirmənin rolu ilə bağlı müxtəlif fikirləri olsa da, bu, tarixi tədqiqatın qaçılmaz hissəsi kimi geniş şəkildə qəbul edilir. Lord Aktonun sözləri ilə desək, “Tarix hər hansı ictimai məqsədlər üçün orqanlarda birləşmiş insanların şəxsi hekayələrinin ümumiləşdirilmiş hesabatıdır”. Tarixşünaslığın inkişafında bir sıra tarixçilər tarixi prosesin izahında ümumi qanunlar və ya prinsiplər tapmağa çalışmışlar. Fukidid əxlaq və etika əsasında ümumi prinsiplər qurmaq üçün tarixi faktları sintez etdi. Ümumiləşdirmə balanslaşdırılmış yanaşmaya əsaslanmalıdır.
Nəzəriyyələr tarixdə ümumiləşdirmənin görkəmli mənbələrindən biridir. Bir çox tarixi ümumiləşdirmələr həyat təcrübələrindən irəli gəlir. Tarixçilər də indiki dövrün tədqiqindən ümumiləşdirmələr çıxarırlar. Həmçinin, aktiv məlumatların toplanması və onun sistemli təhlilindən ümumiləşdirmələr əldə edin. Bir sözlə, “hər halda bütün tarixçilər ümumiləşdirmə aparırlar”.