12. “Qadriyatlar ierarxiyasi” haqida tushuncha Qadriyatlar iyerarxiyasi-bu hayotning axloqiy va mafkuraviy tartibi o'rnatilgan yuqori va quyi qadriyatlar doirasidir. Masalan, inson oilani ko'proq, pulni yoki bo'sh vaqtni kamroq qadrlashi mumkin.Qadriyatlar iyerarxiyasining ahamiyati shundan iboratki, hayotda ustuvorliklarga ega bo'lish va baxt va farovonlikka yordam beradigan deb hisoblangan narsalarga, ham o'zingiz uchun, ham yaqinlaringiz uchun ahamiyat berish kerak. Qadriyatlar iyerarxiyasining ahamiyati insonning xulq-atvori, intilishlari, qiziqishlari va jamiyatdagi xulq-atvorini belgilaydigan, boshqaradigan va boshqaradigan ishonchdir.Qadriyatlar ijtimoiy hayotning asoslari bo'lib, odamlar birgalikda yashashiga imkon beradi. Sizning ierarxiyangiz ustuvor vazifalarni belgilashga yordam beradi. Eng muhim qadriyatlar - bu o'ziga xoslikning bir qismi bo'lgan qadriyatlar, ular bizga o'zimizni qanday namoyon etishni va yashashni aytib beradi. Qadriyatlar va ularning ierarxiyasi qanchalik aniq bo'lsa, hayotning yo'nalishi va mazmuni maqsad va istiqbollarga qarab belgilanadi.
Qadriyatlar ierarxiyasi - bu etika va falsafadagi tushuncha bo'lib, hayotdagi turli qadriyatlarning ahamiyati reytingini tavsiflaydi. Bu ierarxiya qadriyatlarni muhimlik yoki ahamiyatlilik darajasiga qarab tartibga soladi.
Eng ko'p qabul qilingan qadriyatlar ierarxiyasi Maslouning Ehtiyojlar ierarxiyasi bo'lib, u besh darajani o'z ichiga oladi: fiziologik ehtiyojlar, xavfsizlik ehtiyojlari, sevgi va tegishlilik, hurmat va o'zini-o'zi amalga oshirish (ya’ni o’z ichki qobiliyat va potensiallarini yuzaga chiqarish). Ushbu ierarxiyada yuqori darajadagi ehtiyojlarga o'tishdan oldin quyi darajadagi ehtiyojlarni qondirish kerak, bunda o'z-o'zini amalga oshirish yakuniy maqsad hisoblanadi.
Qadriyatlarning yana bir mashhur ierarxiyasi Shvartsning qiymat nazariyasi bo‘lib, u to‘rtta yuqori darajadagi qadriyatlarga guruhlangan o‘nta asosiy qiymatni o‘z ichiga oladi: o‘zgarishlarga ochiqlik, saqlash, o‘z-o‘zidan oshib ketish (shaxsning jismoniy va ruhiy kutilmalari yani o’z limitlaridan o’tib ketishi, kutilaganidan ko’prog’iga qodirligi), va o‘zini o‘zi oshirish.
Turli shaxslar shaxsiy e'tiqodlari, madaniy tarbiyasi va hayotiy tajribasiga asoslangan turli xil qadriyatlar ierarxiyasiga ega bo'lishi mumkin. Qadriyatlar ierarxiyasi insondan odamga farq qilishi mumkin boʻlsa-da, bu tushuncha odamlarning hayotda eng koʻp qadrlaydigan narsaga asoslanib qaror qabul qilishini va ustuvorligini tushunish uchun foydalidir.