10-Mavzu: O‘spirinlik va yetuklik davrlarining ong taraqqiyotiga ta’siri Reja: 1. O‘smirlik davrida psixik rivojlanish.
2. Ilk o‘spirinlik yoshining psixologik xususiyatlari
3. O‘spirinlarni oilaviy hayotga psixologik tayyorlash.
O‘smirlik davrida psixik rivojlanish. O‘smirlik davridagi psixik rivojlanishning umumiy tavsifi (o‘smirlikda jismoniy o‘sish xususiyatlari, jinsiy etilish jarayoni, uning psixik rivojlanishga ta’siri haqida umumiy tushuncha). o‘smirlik davri inqirozi va uning psixologik, psixofiziologik sabablari. o‘smirlik davrida intellektual va emosional rivojlanish xususiyatlari. o‘smirlik davrida motivasion sohadagi rivojlanish xususiyatlari (tengdoshlar bilan muloqot qilish motivasiyasi, o‘quv faoliyati motivasiyasi, jinoiy xulq-atvor motivlari). o‘smirlik davrida shaxsning rivojlanish xususiyatlari (shaxs tug‘ilishining 2-davri – A.N.Leontev). O‘smirlik davrida o‘z-o‘ziga baho berish tizimining rivojlanish xususiyatlari. O‘smirlik davrida xarakter aksentuasiyasi muammosi borasidagi tasavvurlarni hosil qilish. O‘smirlik davrining ijtimoiypsixologik muammolari. O‘smirlik davrida ota-ona bilan munosabat xususiyatlari. O‘smirlarning pedagoglar bilan munosabatlari uchun xos xususiyatlar. O‘smirlik davrida tengdoshlar bilan o‘zaro munosabat muammosi.
Ilk o‘spirinlik yoshining psixologik xususiyatlari Ilk o‘spirinlik davri psixologiyasiga Umumiy tavsif (psixofiziologik rivojlanish xususiyatlari, o‘quv faoliyati xususiyatlari, ijtimoiy xulq-atvordagi Umumiy o‘zgarishlar). Ilk o‘spirinlik davrida intellektual va emosional rivojlanish xususiyatlari. Ilk o‘spirinlik davrida do‘stlashish muammosining psixologik xususiyatlari. Ilk o‘spirinlik davrida muhabbat. Ilk o‘spirinlik davrida o‘zini-o‘zi anglashning rivojlanishi (o‘zini-o‘zi baholash, hurmat qilish, shaxsiy va ijtimoiy identifikasiya muammolari). Ilk o‘spirinlik davrida o‘quv-kasbiy faoliyatning etakchi faoliyatga aylanishi va kasb tanlash muammosi. Ilk o‘spirinlikda kasbga yo‘naltirishning psixologik muammolari yo‘zasidan nazariy bilimlarni mustaxkamlab, amaliyotga yo‘naltirish. Ilk o‘spirinlik davrining ijtimoiypsixologik muammolari. Shaxslararo munosabatlar. Ilk o‘spirinlikda ota-ona bilan munosabat xususiatlari. Ilk o‘spirinlik davrida o‘quvchi–pedagog munosabatlari xususiatlari. Ilk o‘spirinlik davrida tengdoshlar bilan munosabat muammosi.
O‘spirinlarni oilaviy hayotga psixologik tayyorlash. Oylaviy hayotga psixologik tayorlik tushunchasi. Oilaviy hayotga tayyorlashning turli jihatlari. Yoshlarni oylaviy hayotga tayorlashda psixologik bilimlarning ahamiyati. Oylaviy hayotga psixologik tayorlikning me’zonlari va ko‘rsatkchlari. Yoshlarni oylaviy hayotga psixologik tayorlash sohasidagi amaliy ishning samaradorligini oshirish omillari. Guruh rahbari va fan o‘qituvchisining oylaviy hayotga psixologik tayorlashdagi faoliyati mazmunini anglab yetish va ulardan o‘z hayoti va pedagogik faoliyatida foydalanish ko‘nikma malakalarini shakllantirish. Ilk o‘spirinlik davrining ijtimoiy- psixologik muammolari Ilk o‘spirinlikda ota-ona bilan muosabat xususiyatlari. Ilk o‘spirinlik davrida talabapedagog munosabatlari xususiyatlari. Ilk o‘spirinlik davrida tengdoshlar bilan munosabat muammosi.
Yoshlarning psixologik xususiyatlari. Yoshlik davri psixologiyasiga Umumiy tavsif (psixofiziologik rivojlanish xususiyatlari. Yoshlar kamolotiga ta’sir etuvchi psixologik omillar. Yoshlarning intellektual va emosional rivojlanishi. Yetakchi faoliyat. Yoshlarning faoliyati xususiyatlari, ijtimoiy xulq-atvordagi Umumiy o‘zgarishlar. Yoshlarning o‘zinio‘zi anglashning rivojlanishi. Yoshlik davrida shaxslararo munosabatlar. Oiladagi shaxslararo munosabatlar. Yoshlarning ijtimoiy ongi, ularning ijtimoiy hayotda qatnashuvi.
Yetuklik davrining psixologik xususiyatlari. Kattalar psixologiyasiga Umumiy tavsif (psixofiziologik rivojlanish xususiyatlari). Yetuklik davrining bosqichlari. Kattalarning bilish jarayonlari va emosional rivojlanishi xususiyatlari. Yetakchi faoliyat. Yetuklik davrida faoliyati xususiyatlari,ijtimoiy xulq-atvordagi Umumiy o‘zgarishlar. Kattalarning o‘zinio‘zi anglashining xususiyatlari. Yetuklik davrida inqiroz. Yetuklik davrida motiv va motivasiya. Yetuklik davrida shaxslararo munosabatlar.
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. O‘smirlik davrida psixik rivojlanishda nimalarga e`tibor berish kerak?
2. Ilk o‘spirinlik yoshining psixologik xususiyatlari haqida gapirib bering.
3. O‘spirinlarni oilaviy hayotga psixologik tayyorlash va ular o`rtasidagi muammolarga qanday yechim topish mumkin?
ADABIYOTLAR
1. O‘zbekiston Respublikasining "Ta’lim to‘g‘risida"gi qonuni / Barkamol avlod- O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.-T.: "Sharq" nashriyot-matbaa konserni, 1998.
2. O‘zbekiston Respublikasining "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida"gi qonuni / Barkamol avlod - O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori.-T.: "Sharq" nashriyot-matbaa konserni, 1998
3. Pedagogika. Toxtaxodjayeva M.X. va boshqalar. – Toshkent, O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati, 2010.
4. Pedagogika nazariyasi va tarixi. R.Mavlonova va boshqalar. –Toshkent, fan va texnologiya. 2010
5. Pedagogika. X.Ibragimov, Sh.Abdullayeva. –Toshkent, 2007.
6. Karimov I.A. Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori. – Toshkent, Sharq nashriyot-matbaa konserni, 1997.