15-mavzu. O’zbekistonda Biznes va xususiy Tadbirkorlikni rivojlantirish istiqbollari Dars o’quv maqsadi

Asosiy savollar 

11.1.  O’zbekistonda  Biznes  va 

xususiy  tadbirkorlikni rivojlanti- 

rishning Davlat dasturi. 

11.2.  Biznes  va 

xususiy  tadbirkorlikni  milliy iqtisodiyotning turli 

sektorlarida rivojlanishi. 

 

 

11.1. 

O’zbekistonda Biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlan- tirishning 

Davlat dasturi. 

O’zbekiston  Respublikasida  Biznesning  rivojlanishdagi  mavjud 

muammolarning  yechimini  topish  va  2007-2015  yillarda  istiqbollashtirila- 

yotgan  parametrlarni  ta’minlash,  ushbu  sohada  tadbirkorlik  faolligini 

oshirishning  yo’nalishlarini  aniqlash  va  ular  chora-  tadbirlarni  belgilashni 

talab etadi. 

O’zbekiston  Respublikasida  Biznes  faoliyatini  rivojlantirishning  asosiy 

yo’nalishlari quyidagilardan iborat: 

- Biznesning  huquqiy-me’yoriy  va  tashkiliy  asoslarini  iqti-  sodiyotda 

turli  omillar  ta’sirida  ro’y  berayotgan  o’zgarishlarga  mos  ravishda  uzluksiz 

takomillashtirib borish; 

- davlat tomonidan Biznes va huquqiy tadbirkorlikni qo’llab- quvvatlash 

mexanizmlarini samaradorligini oshirish, bu borada xorijiy mam- 

lakatlar tajribasidagi yangi mexanizmlarni mavjud sharoitlarga moslashtirgan 

holda amaliyotga qo’llash; 

- Biznesning  innovasiya  negizida  rivojlanishini  ta’minlash  bo-  rasida 

chora – tadbirlarni ishlab chiqish; 

- Biznesni  moliyaviy  jihatdan  ta’minlash  mavjud  mexanizmlar 

samaradorligini  oshirish  va  moliyalashtirishtirishning  yangi  manbalarini 

---

harakatga keltirish negizida qulay investisiya muhitini yaratish; 

- Biznesda  ishlab  chiqarishni  tashkil  etishning  moddiy  ta’minotini 

takomillashtirish; 

- Biznesni tashqi iqtisodiy faoliyat mexanizmlarini takomil- lashtirish; 

- Biznes sohasi uchun malakali raqobatbardosh kadrlarni tayyor- lash; 

- Biznesda kooperasiyani chuqurlashtirish. 

Mamlakat  iqtisodiyotida  Biznes  subyektlarining  ulushi  va  ahamiyatini 

tubdan oshirish maqsadida dasturda quyidagi yo’nalishlarda kompleks chora-

tadbirlarni amalga oshirish ko’zda tutiladi: 

- tadbirkorlik  subyektlarini  tashkil  etish  va  faoliyat  yuritishning 

huquqiy  me’yoriy  bazasini  takomillashtirish.  Bunda  mansabdor  shaxslar 

tomonidan  buyruqbozlik  va  boshqa  salbiy  holatlarning  oldini  olish  borasida 

ularning mas’ulligini oshirishga muhim e’tibor qaratiladi; 

- Biznes  va  xususiy  tadbirkorlikni  rivojlantirishni  davlat  tomoni-  dan 

tartibga  solish  tizimini  takomillashtirish  va  tadbirkorlik  tuzilmalari  faoli- 

yatiga  davlat  hokimiyati  va  boshqaruv  organlarining  noqonuniy  va  asossiz 

aralashuvi holatlarini bartaraf etish; 

- yirik  korxonalarni  tarkibiy  o’zgartirish natijasida  bo’shab  qolgan  no- 

turarjoy  binolar  va foydalanilmayotgan  ishlab  chiqarish  maydonlarini  kichik 

korxonalarga berish; 

- yirik  sanoat  korxonalarida  tayyor  mahsulot  ishlab  chiqarish  uchun 

importga mo’ljallangan yehtiyot qismlar, detallar va kerakli uskunalar ishlab 

chiqarishni mahalliylashtirish Dasturni amalga oshirish; 

- Biznes  uchun  mutaxassislar  tayyorlash  tizimini  takomil- lashtirish  va 

sifatini oshirish. 

Biznes  tadbirkorlik  faoliyatini  oshirishda  davlat  tomonidan  qo’llab-

quvvatlash  samarasini  oshirish  maqsadida  dasturda  quyidagilarni  amalga 

oshirishi lozim: 

- davlat  organlari,  tadbirkorlarning  jamoat  tashkilotlari  va  tijorat 

tuzilmalari bilan hamkorligini ta’minlovchi mexanizmni takomillashtirish; 

- raqobatbardosh  mahsulotlar  ishlab  chiqarishga  mo’ljallangan  investis- 

ion loyihalarni amalga oshirish, eksport hajmini oshirish, mahalliy xomashyo 

resurslaridan  foydalanishni  yaxshilash, qo’shimcha  ishchi o’rinlarni tashkil 

etishga ko’maklashish; 

- doimiy faoliyat ko’rsatadigan ko’rgazma va texnologik uskunalar, mini 

texnologiyalar yarmarkalarini tashkil etish; 

- Biznes  subyektlarining  moliyaviy  resurslardan  foydalanish  im- 

koniyatlarini yaratish; 

- Biznes va xususiy tadbirkorlik sohasida xalqaro hamkorlikni 

rivojlantirishdan iborat. 

---

Kichik  biznesni  moliyaviy  resurslar  bilan  ta’minlash  maqsadida 

Dasturda quyidagi tadbirlarni amalga oshirish nazarda tutilgan: 

- moliyalashtirish va sug’urta loyihalarini amalga kiritishni kengaytirish, 

kafolat berish va mexanizmini takomillashtirish; 

- operasiyalarini qo’llash; 

-  lizing; 

-  byudjetdan  tashqari  mablag’lar  hisobiga  imtiyozli  kreditlash  va 

mikrokreditlash; 

-  Biznes  subyektlariga  lizing  asosida  uskunalar  sotib  olishni  mablag’lar 

bilan ta’minlash; 

-  tijorat  banklari  tomonidan  ishlab  chiqarishni  kengaytirish  va  aylanma 

mablag’larni to’ldirish, xizmatlar ko’rsatish hajmini oshirishga qaratil- 

gan kreditlar berish mexanizmlarini takomillashtirish; 

-  mahalliy xomashyodan chet el kredit liniyalari, shuningdek milliy val- 

yutadagi  mablag’larni  jalb  yetgan  holda  tayyor  mahsulot  ishlab 

chiqaradigan miniuskunalar yaratish amaliyoti davom ettiriladi. 

Biznes subyektlarining moddiy-texnik ta’minoti kelgusidagi 2008-2015 

yillarda amalga oshiriladigan ishlar quyidagilardan iborat bo’lishi lozim: 

-  birja, auksion va yarmarkalar savdo doirasini kengaytirish; 

-  zamonaviy texnika va texnologiyalar lizingini kengaytirish.