15-mavzu. Qo’pol xatoliklarni aniqlash va ularni baxolash
Qo‘pol xatoliklarning namoyon bo‘lishini aniqlash Qo‘pol xatoliklarni sodir bo‘lishi (namoyon bo‘lishi) va ularni bartaraf
etilishi o‘lchash natijalarining normal baholanmaslik kriteriysiga
asoslanadi.
O‘lchash natijasi xi da qo‘pol xatolik yo‘qligi gipotezasini tekshirish uchun kattalikning taqsimlanishidan foydalanish mumkin:
yoki (2.7.1)
agar t<(t)max bo‘lsa, bu erda (t)max jadvaldan aniqlanadi va (B.3-jadvalga qaralsin)], gipoteza qabul qilinadi. Aks holda uni inkor etish kerak bo‘ladi va bu natijani keyinchalik o‘lchash natijalarini qayta ishlashda e’tiborga olinmaydi.
Qo‘pol xatolik namoyon bo‘lgan va bartaraf etilgan xolda to‘g‘rilangan o‘lchash natijalarining o‘rtacha arifmetik qiymatini hisoblash va o‘rtacha kvadratik og‘ishni (O‘KO) baholash endi yangitdan o‘lchashlar soni n*=n-m uchun o‘tkaziladi, bu erda m - namoyon bo‘lgan o‘tkinchi xatoliklar soni.
Qator o‘lchashlar sohalarida xatolik ishonchli ehtimollikning 0,997 qiymatida 3 Sx (yoki ) dan oshib ketadi va bu o‘tkinchi xatolik deb hisoblanadi. Bu qoida uch sigma ( ) qoidasi deyiladi.
NAZORT SAVOLLAR 1. Davlat nazorati tushunchasi, uning maqsadi va vazifalari.
2. Standart va texnik shartlarni joriy etish tartiblari.
3. Standart va texnik shart talablariga rioya etish tartiblari.
4. Kattalik nima? Qanday guruhlari mavjud?
