2. BÖLÜm geometrik nivelman

2.6.2. Işınsal (Kutupsal) Nivelman

Yatay açı bölüm dairesi bulunan nivelman aletleri ile yapılır. Nivelman aleti, ölçme alanındaki poligon noktası gibi konumu ve yüksekliği bilinen bir noktaya kurularak, konumu ve yüksekliği bilinen başka 2 noktaya bakılarak mirada alt, orta, üst çizgi okumaları ile yatay açı okumaları yapılır. Ayrıca alet yüksekliği ölçülür. Işınsal nivelmanda mira okumaları cm biriminde yapılır. Yüzey nivelmanı yapılacak alanın kırık noktalarına, arazinin karakteristik noktalarına ve belli aralıklarla arazi taranarak mira tutulur. Bakılan tüm noktalarda miradaki alt, orta, üst çizgi okumaları ile yatay açı değerleri okunur. Üst-orta çizgi okuması farkı ile orta-alt çizgi okuması farkının birbirine eşit olması gerekir. Ayrıca, bu iki farkın toplamı ile üst çizgi-alt çizgi okumaları farkının eşit olması gerekir. Üst-alt çizgi okumalarının cm birimindeki farkı, 100 ile çarpılarak alet ile mira arasındaki uzunluklar cm biriminde bulunur. Ya da başka bir deyişle, cm birimindeki üst çizgi-alt çizgi okumaları farkı, m biriminde aletle mira arasındaki uzunluğu verir.


2

5

3

1

P2 P3

P1

Şekil 2.25 Işınsal nivelman

			Mira	Mira	Yatay	Yükseklik
DN	BN	Yatay Açı	Okumaları	Farkları	Uzaklık	H
			144
P2	P1	0^g.00	181	37 cm	74.0 m	135.17 m
i = 1.55 m			218	37
HP2=135.43 m			198
136.98 m	P3	248,50	243.4	45.4	90.8	134.55
			288.8	45.4
			316.8
	1	46,75	338.3	21.5	43.0	133.60
			359.8	21.5
			90
	2	85,60	115.5	25.5	51.0	135.82
			141	25.5
			205.2
	3	112,40	221.0	15.8	31.6	134.77
			236.8	15.8

Yatay açı ve uzunluklarla, bakılan noktaların konumları kutupsal olarak belirlenir. Alet kurulan noktanın yüksekliğine, alet yüksekliği eklenince aletin gözlem düzleminin yüksekliği elde edilir. Aletin gözleme düzleminin yüksekliğinden, orta çizgi okumaları (m biriminde) çıkartılırsa, bakılan noktanın yüksekliği m biriminde bulunur.