2. Diod. Solenoidning o’qi bo”ylab magnit maydon kuchlanganligi

(1 - 7⁰ K) ba’zi metallar va qotishmalarning qarshiliklarining keskin kamayib nolga intilishini kuzatgan. Bu hodisaga o’ta o’tkazuvchanlik deyiladi.
Tok zichligi uchun Om qonunining ifodasi quyidagicha bo’ladi:
= -ΔU bo’lsin. Bundan lekin bo’lganligi uchun, bo’ladi. Bu munosabat tok zichligi uchun Om qonunini ifodalaydi.
O’tkazgich ichida zaryadni ko’chirishda bajarilgan ish
Maydon kuchlarining ishi o’tkazgichdagi tokni oshirmaydi va, demak, o’tkazgichni isitishga sarflanadi. Ajralib chiqqan issiqlik miqdori, Joul'-Lents qonuniga asosan
Issiqlik energiyasi zichligi ifodasidan foydalansak, (9) - ifoda quyidagi ko’rinishda bo’ladi: (10)
O’tkazgich ichida zarrachalarning harakati uning uchlaridagi potensiallar ayirmasini nolga tenglashtiradi va tok oqishi to’xtaydi. Zaryadlarning doimiy harakatini ta’minlash uchun yopiq zanjir hosil qilish kerak va unda zarrachalarning harakatini yuzaga keltiruvchi tashqi kuchlar manbai bo’lishi kerak. Bu vazifani tok manbalari bajaradi. Tok manbalari gal'vanik elementlar, batareyalar, generatorlar bo’lishi mumkin. Tok manbalari - elektr yurituvchi kuch deb ataluvchi kattalik bilan xarakterlanadi. (11)
Elektr yurituvchi kuch o’tkazgichda birlik zaryadni ko’chirishda tashqi kuchlar bajargan ishga teng bo’lgan kattalikdir.
Elementni tutashtiruvchi zanjirning harshiligi R ga teng bo’lsin. Bu harshilikni tashqi harshilik deyiladi. Element o’zining harshiligi r - ichki harshilik bo’ladi. Zanjirdan tok o’tayotgan vaqtda ajralib chiqqan issiqlik miqdori Joul'-Lents qonuniga asosan: (12)
va tashqi kuchlar bajargan ish: (13)
ga teng bo’ladi. Bu ifodalarni tenglashtirib
yoki (14)
hosil qilinadi. (14) to’liq zanjir uchun Om qonunini ifodalaydi.
Tarmoqlangan zanjir uchun Kirxgof qoidalari.
1. Kirxgofning birinchi qoidasi:
Tugunda uchrashuvchi tok kuchlarining algebraik yig’indisi nolga teng.
(15)
2. Kirxgofning ikkinchi qoidasi:
A VSA berk konturi uchun Om qonunini tadbiq qilamiz:
Bu uchta ifodani hadma-had qo’shsak yoki har qanday berk konturda tok kuchlarining zanjirning tegishli qismlari harshiliklariga ko’paytmalari yig’indisi shu konturda uchraydigan e.yu.k. lar yig’indisiga tengdir.

http://fayllar.org