2. Ikki nuqta orasidagi masofa Fazoda Dekart koordinatalar sistemasi va ???? ????1, ????, ????1, ???? ????2, ????2, ????2 nuqtalar berilgan. Bu nuqtalar orasidagi masofani topamiz
tarix 21.12.2022 ölçüsü 15,26 Kb. #77081
1-bilet 1-savol Fazoda Dekart koordinatalar sistemasi
2. Ikki nuqta orasidagi masofa Fazoda Dekart koordinatalar sistemasi va 𝐴 𝑥1, 𝑦, 𝑧1 , 𝐵 𝑥2, 𝑦2, 𝑧2 nuqtalar berilgan. Bu nuqtalar orasidagi masofani topamiz. 𝐴1 va 𝐵1 nuqtalar mos ravishda 𝐴 va 𝐵 ning 𝑂𝑥𝑦 tekislikdagi proektsiyalari bo’lsin. Tekislikda ikki nuqta orasidagi masofa formulasiga ko’ra 𝐴1𝐵1 = (𝑥2−𝑥1) 2 + (𝑦2−𝑦1) 2 bo’ladi. 𝐴 nuqtadan 𝐴1𝐵1 kesmaga parallel chiziq o’tkazib, uni 𝐵2 bilan belgilaymiz. U holda 𝐵𝐵2 kesmaning uzunligi 𝑧2 − 𝑧1 ga teng. 𝐴𝐵 = (𝐴𝐵2) 2 + (𝐵𝐵2) 2 = = (𝑥2−𝑥1) 2 + (𝑦2−𝑦1) 2 + (𝑧2−𝑧1) 2 3. Fazoda tekislik va uning tenglamasi Faraz qilaylik, fazoda Dekart koordinatalar sistemasi, 𝑃 𝑎1, 𝑏1, 𝑐1 hamda (𝑎2, 𝑏2, 𝑐2) nuqtalar berilgan bo’lsin. Bu ikki nuqtadan bir xil masofada joylashgan nuqtalarning geometrik o’rni tekislikni ifodalaydi. Bu tekislikda ixtiyoriy 𝑀 𝑥, 𝑦, 𝑧 nuqtani olaylik. Ikki nuqta orasidagi masofani topish formulasiga ko’ra 𝑀𝑃 = (𝑥 − 𝑎1) 2+(𝑦 − 𝑏1) 2+(𝑧 − 𝑐1) 2 , 𝑀𝑄 = (𝑥 − 𝑎2) 2+(𝑦 − 𝑏2) 2+(𝑧 − 𝑐2) 2 bo’ladi. Agar 𝑀𝑃 = 𝑀𝑄 bo’lishini e’tiborga olsak, unda (𝑥 − 𝑎1) 2+(𝑦 − 𝑏1) 2+(𝑧 − 𝑐1) 2= = (𝑥 − 𝑎2) 2+(𝑦 − 𝑏2) 2+(𝑧 − 𝑐2) 2 Bu tenglikning ikkala tomonini kvadratga oshiramiz: 𝑎1 2 + 𝑏1 2 + 𝑐1 2 − 2𝑎1𝑥 − 2𝑏1𝑦 − 2𝑐1𝑧 + 𝑥 2 + 𝑦 2 + 𝑧 2 = = 𝑎2 2 + 𝑏2 2 + 𝑐2 2 − 2𝑎2𝑥 − 2𝑏2𝑦 − 2𝑐2𝑧 + 𝑥 2 + 𝑦 2 + 𝑧 2 Bu tenglikni quyidagicha ham yzish mumkin. 2(𝑎2−𝑎1)𝑥 + 2(𝑏2−𝑏1)𝑦 + 2(𝑐2−𝑐1)𝑧 + +𝑎1 2 + 𝑏1 2 + 𝑐1 2 − 𝑎2 2 − 𝑏2 2 − 𝑐2 2 = 0 𝐴 = 2(𝑎2−𝑎1), 𝐵 = 2(𝑏2−𝑏1), 𝐶 = 2(𝑐2−𝑐1), 𝐷 = 𝑎1 2 + 𝑏1 2 + +𝑐1 2 − 𝑎2 2 − 𝑏2 2 − 𝑐2 2 belgilashlarni kiritsak, ushbu 𝐴𝑥 + 𝐵𝑦 + 𝐶𝑧 + 𝐷 = 0 (1) tenglamaga kelamiz. (1) tenglama fazoda tekisliknig umumiy tenglamasi deyiladi. Bu yerda 𝐴, 𝐵, 𝐶, o’zgarmas sonlar bo’lib, ular tekislikning fazodagi vaziyatini to’la aniqlaydi. Endi (1) tenglamaning xususiy hollarini qaraylik. 1 ° . 𝐴 ≠ 0, 𝐵 ≠ 0, 𝐶 ≠ 0,𝐷 = 0 bo’lsin. U holda 𝐴𝑥 + 𝐵𝑦 + 𝐶𝑧 = 0 tenglama hosil bo’lib, bu tenglama bilan aniqlangan tekislik koordinatalar boshi (0,0,0) nuqtadan o’tadi. 2 ° . 𝐴 ≠ 0, 𝐵 ≠ 0,𝐷 ≠ 0, 𝐶 = 0. Bu holda biz 𝐴𝑥 + 𝐵𝑦 + 𝐷 = 0 tenglamaga ega bo’lamiz. Bu tenglama bilan aniqlangan tekislik 𝑂𝑧 o’qiga parallel tekislikdir. 3 ° . 𝐴 ≠ 0, 𝐶 ≠ 0,𝐷 ≠ 0, 𝐵 = 0. Bu holda 𝐴𝑥 + 𝐶𝑧 + 𝐷 = 0 tekislik 𝑂𝑦 o’qiga parallel tekislikdir. 4 ° . 𝐴 = 0, 𝐵 ≠ 0, 𝐶 ≠ 0,𝐷 ≠ 0, Bu holda 𝐵𝑦 + 𝐶𝑧 + 𝐷 = 0 tekislik 𝑂𝑥 o’qiga parallel tekislikdir. 5 ° . 𝐴 = 0, 𝐵 = 0, 𝐶 ≠ 0,𝐷 ≠ 0. U holda (1) tenglama 𝐶𝑧 + 𝐷 = 0 ko’rinishga ega bo’lib, u 𝑂𝑥𝑦 kordinatalar tekisligiga parallel tekislikdir. 6 ° . 𝐴 = 0, 𝐶 = 0, 𝐵 ≠ 0,𝐷 ≠ 0. U holda (1) tenglama By+𝐷 = 0 ko’rinishga ega bo’lib, u 𝑂𝑥𝑧 kordinatalar tekisligiga parallel tekislikdir. 7 ° . 𝐵 = 𝐶 = 0, 𝐴 ≠ 0,𝐷 ≠ 0. U holda (1) tenglama Ax+𝐷 = 0 ko’rinishga ega bo’lib, u 𝑂𝑦𝑧 kordinatalar tekisligiga parallel tekislikdir. Tekislikning o’qlardan ajratgan kesmalar bo’yicha tenglamasi tenglmasi 𝑥 𝑎 + 𝑦 𝑏 + 𝑧 𝑐 = 1 (2) ko’rinishga ega. Fazoda 𝐴1𝑥 + 𝐵1𝑦 + 𝐶1𝑧 = 0 𝐴2𝑥 + 𝐵2𝑦 + 𝐶2𝑧 = 0 (3) tenglamalar bilan aniqlangan 𝑇1 va 𝑇2 tekisliklar berilgan bo’lsin. Bu ikki tekislik parallel bo’lishi uchun 𝐴1 𝐴2 = 𝐵1 𝐵2 = 𝐶1 𝐶2 shart bajarilishi zarur va yetarli. 𝑇1 va 𝑇2 tekisliklar perpendikulyar bo’lishi uchDostları ilə paylaş: