2 laboratoriya ishi Keng polosli dastlabki kuchaytirish kaskadini tadqiq qilish Ishning maqsadi

2 - laboratoriya ishi


Keng polosli dastlabki kuchaytirish kaskadini tadqiq qilish


1. Ishning maqsadi

Laboratoriya ishini bajarish natijasida talaba:

- maydoniy tranzistordagi rezistorli keng polosali kaskadning printsipial sxemasini, sxema barcha elementlarining vazifalarini hamda kuchaytirgich asosiy ko’rsatkichlari va xarakteristikalariga ularning ta’sirini, kirish va chiqish toklarga o’zgarmas va o’zgaruvchan tashkil etuvchilariningoqib o’tish zanjirlarini bilish;
- AChXni o’lchash, O’X ossillogrammalarini kuzatishga ko’nikma olish;
- AChX grafigi va O’X ossillogrammasidan foydalanib, chastotviy va o’tish buzilishlarini aniqlay olish kerak.


2. Topshiriq

2.1. Tadqiq qilinadigan kaskad sxemasini elementlarining vazifalarini va kuchaytirgich asosiy ko’rsatkichlari va xarakteristikalariga ularning ta’sirini o’rganish. [1], 13-16 b., 21-30 b., 43-51 b., 55-57 b., 87-90 b., 119-121 b., 154-156 b., 164-166 b., 169-177 b..

2.2. Tuzatish elementlarisiz kuchaytirgichning AChXsini olish va chizish; kaskadning pastki f_p.kes va yuqori f_yu.kes kesish chastotlarini o’lchash.
2.3. Tuzatish elementlarisiz kuchaytirgichning O’Xsini ostsillograf ekranidan chizib olish; O’X ostsillografsidan impulsning t_u va D pasayish vaqtlarini aniqlash.
2.4. PCh va YuuCh tuzatish zanjirli kuchaytirgichning AChXsini olish va chizish; kaskadning pastki va yuqori kesish chastotlarini o’lchash.
2.5. PCh va YuCh tuzatish zanjirli kuchaytirgichning O’Xsini ostsillograf ekranidan chizib olish; O’X ostsillografsidan impulsning t_u va D pasayish vaqtlarini aniqlash.


3. Qisqacha nazariy ma’lumotlar

1.1-rasmda maydoniy tranzistordagi rezistorli keng polosali kaskadning printsipial sxemasi keltirilgan.

Kaskad printsipial sxemasidagi elementlarning vazifalari:
R_c – tranzistor tok zanjiridagi yuklama rezistori;
C_a1, C_a2 – ajratuvchi kondensatorlar;
R_i – istokli stabillash va tranzistor zatvorida avtomatik manfiy siljishni yuzaga keltirish uchun istok zanjiridagi rezistor;
C_i – o’zgaruvchan tok bo’yicha MTAni tuzatish uchun zarur bo’lgan to’suvchi (blokirovkalovchi) kondensator;
R_z – tranzistor zatvori zanjiridagi rezistor bo’lib, tranzistor zatvoriga manfiy siljitishni berilishi uchun o’izmat qiladi;

1.1-rasm. Maydoniy tranzistordagi rezistorli keng polosali kaskadning printsipial sxemasi.

R_yu –kaskadning yuklama rezistori;

R_fC_f- PCh tuzatish va ta’minot zanjirlarini ajratuvchi zanjir;
C_o – kaskadni yuklaydigan, ekvivalent parazit sig’im bo’lgan kondensator;
Lc – YuCh tuzatish induktivlik g’altagi.
Maydoniy tranzistordagi kaskadda odatda R_c < R_yu, shuning uchun yuqori chastotalar sohasida Ryu ning AChXga (yoki kichik vaqtlar sohalaridagi o’tish xarakteristikasiga) ta’sirini e’tiborga olmaslik mumkin. L_c induktivlik kichik qiymatli tanlanadi. Shuning uchun past va yuqori chastotlar diapazonlarida uning AChXga ta’sirini e’tiborga olmaslik mumkin.
YuCh diapazonida L_c g’altakning induktivligi ortadi, kaskadning stok zanjir yuklama qiymati o’zgaruvchan tok bo’yicha ortadi va mos ravishda kaskadning kuchaytirish koeffitsiyenti ortadi.
Ca kondensator ishchi diapazonda sig’im qarshiligi sezilarsiz bo’lishi uchun etarlicha katta sig’imga ega bo’lishi kerak. C_f filtr sig’imni kattaligini tanlash PCh tuzatish effektini mavjudligini aniqlaydi.
Agar Sf sig’im etarlicha katta qiymatli tanlansa, unda ishchi diapazonda sig’im qarshilik kichik bo’ladi va R_fC_f filtr stok ta’minot zanjirida stok tokining o’zgaruvchan tashkil etuvchisini ajratuvchi element hisoblanadi. R_f C_f elementlar PCh tuzatish zanjiri vazifasini bajarish uchun Sf kondensator sig’imi sezilarli kamaytirish kerak. Bu holda C_f kondensatorning sig’im qarshiligi PCh diapazonda ortadi, lekin o’rta va yuqori chastotlar diapazonlarida etarlicha kichik qoladi. Shuning uchun O’Ch va YuCh sohalarida AChXga (yoki kichik vaqtlar sohalaridagi o’tish xarakteristikasiga) C_f kondensatorning ta’sirini e’tiborga olmaslik mumkin. PCh diapazonda C_f kondensatorning sig’im qarshiligining ortishi tranzistor stok zanjirida o’zgaruvchan tok bo’yicha yuklama qarshilining ortishiga, demak, kaskadning kuchaytirish koeffitsiyentining ortishiga olib keladi.