2-mavzu: Axborotni jamiyatda tutgan o’rni va ahamiyati Reja

Axborot manbalari. Axborot manbasi, odatda, ijtimoiy ahamiyatga ega bo’lgan ( ya’ni, keng ommaga qiziq va kerak bo’lgan) axborotga ega bo’lgan shaxs yoki tashuvchidir. Jurnalistikada axborot manbalari an’anaviy (rasmiy manbalar, ya’ni hujjatlar, OAV materiallari, hukumat qarorlari, hayotning o’zi va h.k) va noan’anaviy (“ishonch telefonlari”, ijtimoiy sog’lomlashtirish markazlari, makulatura, ikkilamchi xomashyo, shisha qabul qilish, mashina yuvish va yonilg’i quyish shahobchalari, bozorlar va h.k.) ga ajratiladi. Kontent (mazmun, tartib, shakl) sifatiga ko’ra manbalar uch toifaga bo’linadi:

• 
  Birlamchi manbalar – bu original manbalar bo’lib, ular axborotni izohlamaydi. Bu tadqiqot hisobotlari, prays-varaqlar, nutq matnlari, elektron xabarlar, original san’at asarlari, qo’lyozmalar, fotosuratlar, kundaliklar, shaxsiy maktublar, og’zaki hikoya/intervyu yoki diplomatik hujjatlar bo’lishi mumkin. Aksariyat holatlarda va muayyan vaziyatlarda imkon qadar birlamchi axborot manbalaridan foydalanish tavsiya etiladi;
  
• 
  Ikkilamchi manbalar - sifatida axborotni yetkazib beruvchilar maydonga chiqadi. Bu holatda axborot o’zgarishi, tahlil qilinishi yoki umumlashtirilishi mumkin (masalan, ilmiy kitoblar, jurnallar, tanqidiy tahlil yoki ma’lumotlar talqini). Foydalanishga tavsiya etiladigan birlamchi manbalar ikkilamchi manbalarga nisbatan har doim ham o’zida nufuzli yoki xolis axborotni mujassam etmaydi. Axborotni sub’ektiv baholash holatlarini tekshirilgan ikkilamchi manbalardan foydalanib bartaraf etish mumkin. Ikkilamchi manba muayyan soha yoki muayyan vaziyatdan kelib chiqqan holda belgilanishi mumkin;
  
• 
  Uchlamchi manbalar – bu tashkil etilgan va o’zida birlamchi hamda ikkilamchi manbalardagi axborotni qayta ishlab, o’zida mujassamlagan (masalan, referatlar, bibliografiya, turli qo’llanmalar, ensiklopediyalar, ko’rsatkichlar, xronologik jadvallar, ma’lumotlar bazasi va h.k.) manbalardir.
  

Funksional maqsadiga ko’ra har xil dasturiy mahsulotlar axborot resurslari maqomini oldi. Jamiyatning hozirgi rivoji axborot texnologiyalari sanoatlashgan juda katta intellektual va moliyaviy resurlari mavjud bo’lgan strategik yo’nalishga aylantirdi.