2 Mavzu: Pedagogning kasbiy kompetentligi va unga xos sifatlar. Reja

4-jadval. Kasbiy rivojlanish shkalasi

№	Kasbiy kompetentlik sifatlari		Shkala ko‘rsatkichlari
			110		29		28		27	26		25		24		23		22		21
1. Ijtimoiy kompetentlik
1)		ijtimoiy tashkilotlar va sub’ektlar bilan o‘zaro munosabatda bo‘la olish ko‘nikma, malakalariga egalik
2)	kasbiy muloqot va xatti-harakat uslublarini o‘zlashtira olganlik
2. SHaxsiy kompetentlik
1)	doimiy ravishda kasbiy o‘sishga erishish va kasbiy malakani oshirib borish
2)	kasbiy faoliyatda o‘z ichki imkoniyatlarini ro‘yobga chiqara olish
3. Maxsus kompetentlik
1)	mustaqil ravishda kasbiy-pedagogik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish
2)	odatiy kasbiy-pedagogik vazifalarni to‘g‘ri hal qilish va o‘z mehnatining natijalarini real baholash malakasiga egalik
3)	mutaxassisligi bo‘yicha yangi bilim va ko‘nikmalarni mustaqil ravishda izchil o‘zlashtirib borish qobiliyatiga egalik
4. Texnologik kompetentlik
1)	kasbiy-pedagogik bilim, ko‘nikma va malakalarni boyitadigan ilg‘or texnologiyalarni o‘zlashtirish qobiliyatiga egalik
2)	zamonaviy didaktik vositalar (texnik vositalar, o‘quv qurollari)dan foydalanish malakasiga egalik
5. Ekstremal kompetentlik
1)	favqulotda holatlarda (tabiiy ofatlar sodir bo‘lganda, texnologik jarayon ishdan chiqqanda) oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik
2)	muammoli vaziyatlarda (pedagogik ziddiyatlar yuzaga kelganda) oqilona qaror qabul qilish, to‘g‘ri harakatlanish malakasiga egalik

Bir qator, xususan, A.K.Markova hamda B.Nazarovalarning tadqiqotlarida pedagogik kompetentlikning tarkibiy asoslari qayd etib o‘tilgan. Pedagogning kasbiy kompetensiyasi pedagogik (o‘quv va tarbiya) jarayonni samarali, muvaffaqiyatli tashkil etilishini ta’minlaydi. Kasbiy kompetensiyaga ega bo‘lish uchun pedagog o‘z-o‘zini izchil rivojlantirib borishga e’tiborni qaratishi zarur. O‘z-o‘zini rivojlantirishda pedagogga “Individual rivojlanish dasturi” qo‘l keladi. Zero, ushbu dasturda pedagogda mavjud bo‘lgan kompetentlik sifatlari va rivojlantirish zarur bo‘lgan sifat, BKMni aniq, xolis ifodalash mumkin.

Nazorat uchun savollar:

1. “Kompetentlik” tushunchasi qanday ma’noni anglatadi?

   
   

2. Kasbiy kompetentlik nima?

   
   

3. Kompetentlik qanday holatlarda namoyon bo‘ladi?

   
   

4. Kasbiy kompetentlik negizida qanday sifatlar aks etadi?

   
   

5. Ijtimoiy kompetentlik deganda nimani tushunasiz?

   
   

6. Maxsus kompetentlik negizida qanday kompetentliklar ko‘zga tashlanadi?

   
   

7. Psixologik kompetentlikning mohiyati nimadan iborat?

   
   

8. Metodik kompetentlikda qanday jihatlar aks etadi?

   
   

9. “Informatsion kompetentlik” deganda nimani tushunasiz?

   
   

10. Kreativ kompetentlik nima?

    
    

11. Innovatsion kompetentlikning o‘ziga xos jihatlari nimalarda ko‘rinadi?

    
    

12. Pedagogik faoliyatda kommunikativ kompetentlik qanday ahamiyat kasb etadi?

    
    

13. “SHaxsiy kompetentlik” tushunchasi Siz uchun qanday ma’noni anglatadi?

    
    

14. Pedagogik kompetentlik nima?

    
    

15. A.K.Markova pedagogik kompetentlikning tarkibiy asoslarini qanday ifodalagan?

    
    

16. B.Nazarovaning yondashuviga ko‘ra pedagogik kompetentlik qanday asoslardan tarkib topadi?

    
    

17. Individual rivojlanish dasturi nima?

    
    

18. Pedagogning individual rivojlanish dasturida nimalar aks etadi?

    
    

19. O‘z-o‘zini rivojlantirish deganda nimani tushunasiz?

    
    

20. O‘z ustida ishlash nima?

    
    

21. Pedagogning o‘z ustida ishlash modelida qanday holatlar aks etadi?

    
    

22. Pedagogning o‘z ustida ishlashi qanday bosqichlarda kechadi?

    
    

23. O‘zini o‘zi tahlil qilish deganda nimani tushunasiz?

    
    

24. “O‘z-o‘zini baholash” tushunchasi qanday ma’noni anglatadi?

    
    

25. SHaxsning o‘z-o‘zini baholashi qanday omillar negizida kechadi?

    
    

26. O‘z-o‘zini baholash qanday formula yordamida ifodalanadi?

    
    

27. O‘zini-o‘zi baholash modelida qanday holatlar aks etadi?

    
    

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. Markova A.K. Psixologiya professionalizma. – M.: Znanie, 1996.

   
   

2. Muslimov N.A. Bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarini kasbiy shakllantirish / Monografiya. – T.: Fan, 2004.

   
   

3. Muslimov N.A., va boshqalar. Kasb ta’limi o‘qituvchilarining kasbiy kompetentligini shakllantirish texnologiyasi/ Monografiya. – T.: “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2013.

   
   

http://fayllar.org