Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2022: 5.947 Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7 748
w www.oriens.uz April 2022 teaching adolescents to understand, analyze and educate themselves, explaining the formation of consciousness and worldview. Keywords: psychological, puberty, mental, maturity, adolescence, change, acceleration, personality, crisis. KIRISH Inson umrining oʻsmirlik bosqichida asosan ikkita xarakterli jihati farqlanadi.
Uning bittasi- kattalarga taqlid qilish, ikkinchisi-oʻsmirning oilada va maktabda
eʼtibordan chetda qolishi, shu ikki jihat katta yoshdagi odamlarning eʼtiboridan
tashqari, oʻz oqimida, maqsadga muvofiq tarzda kechadigan boʻlsa, oqibatda
tarbiyasi qiyin deb ataluvchi yoshlar paydo boʻlishiga olib keladi.
5-8- sinf oʻquvchilari oʻsmir yoshdagi shaxs deb yuritiladi. Bu davr 2 ga
ajratiladi.
11-12 yosh davri;
14-15 yosh davri;
,,Oʻtish davriʼʼ, ,,Inqiroz davriʼʼ, ,,Pubertat davriʼʼ, ,,Tarbiyasi qiyin
davriʼʼ, ,,Murakkab davriʼʼ deb nomlanadi.
Akseleratsiya ham katta ahamiyat kasb etadi.
Psixologik, psixoofiziologik va ijtimoiy omillarga bogʻliq.
Oʻsmirlar asta-sekin oʻzini katta odam deb his qila boshlaydi, lekin koʻp odat va
xususiyatlari bolalarcha boʻlib qoladi. Bu hissiyot kattalik hissi deb ataladi va
oʻsmirlikdagi asosiy psixologik yangilikdir. Bu his oʻsmirlarda oʻziga, atrof muhitga,
odamlarga nisbatan yangi hissiy pozitsiyasi yuzaga keltiradi. U bolalar xulq-atvorini
kattalar xulqi va qadriyatlariga qayta moslashtira boshlaydi. Oʻsmir oʻz huquq
doirasini kengaytiradi, kattalarni esa cheklashni xohlaydi.
Oʻsmir yosh davridagi oʻzgarishlar quyidagi nomlar bilan farqlanadi:
1.
Tarbiyasi qiyin, xotirasi past, diqqatining koʻlami tor, beqaror, agressiv;
2.
Deviant xulqli bolalar borliq, nizoli oilalarda shakillanadi;
3.
Asotsiallik koʻchaga yoʻnalgan bolalar;
4.
Delikvent xulqli bola-oilasida mahkum qilgan shaxslar bilan munosabatlar
asosida yuzaga keladi;
5.
Nuqsonli bolalar- jismoniy nuqsonlarga ega.
