28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

Ko’rsetkichlar nomi
Satr turi
O’tgan yilning shu 
davrida
Hisobot
davrida
Daromad 
(foyda)
Xarajaglar 
(zararlar)
Daromad 
(foyda)
Xarajatlar 
(zararlar)
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Mahsulot 
(tovar, 
ish 
va 
xizmat)larni 
sotishdan 
sof 
tushum 
010 
X
X
Sotilgan mahsulot (tovar, ish va 
xizmat)lar tannarxi 
020 
X
X
Mahsulot 
(tovar, 
ish 
va 
xizmat)lar 
sotishning 
yalpi 
foydasi (zarari) (satr.010020) 
030 
X
■ 
X
Davr 
xarajatlari, 
jami 
(satr 
050+030+070+080), 
shu 
jumladan: 
040 
X
X
Sotish xarajatlari 
050 
X
X
Ma’muriy xarajatlar 
060 
X
X
Boshqa operatsion xarajat 
070 
X
X
Kelgusida soliqqa tortiladi-gan 
bazadan chegiriladigan hisobot 
davri xarajatlari 
080 
X
X
Asosiy 
faoliyatdan 
boshqa 
daromadlari 
090 
X
X
Asosiy 
faoliyatning 
foydasi 
(zarari) (satr. 030040+090) 
100 
Moliyaviy 
faoliyatning 
daromadlari, 
jami 
(satr 
120+130+140+150+160), 
shu 
jumladan 
110 
X
X
Dividendlar 
shaklidagi 
daromadlar 
120 
X
X
Foizlar shaklidagi daromadlar 
130 
X
X
Uzoq muddatli ijara {moliyaviy 
lizing)dan daromadlar 
140 
X
X
Valyuta 
kursi 
farqidan 
daromadlar 
150 
X
X
Moliyaviy faoliyatning boshqa 
daromadlari 
160 
•
Moliyaviy 
faoliyat 
bo’yicha 
xarajatlar 
(satr 
180+190 
+200+210), shujumladan: 
170 
X
X
Foizlar ko’rinishidagi xarajatlar 
180 
X
X

---

178 
Uzoq muddatli ijara (moliyaviy 
lizing) 
bo’yicha 
foizlar 
ko’rinishidagi xarajatlar 
190 
X
X
Valyuta kursi farqidagi zararlar 
200 
X
X
Moliyaviy 
faoliyat 
bo’yicha 
boshqaxarajatlar 
210 
X
X
Umumho’jalik 
faoliyatining 
foydasi 
(zarari) 
(satr 
100+110170) 
220 
Favquloddagi foyda va zararlar 
230 
Daromad 
(foyda) 
solig’ini 
to’lagunga qadar foyda (zarar) 
(satr 220+. 230) 
240 
■ 
Daromad (foyda)dan solig’i 
250 
X
X
Foydadan boshqa soliqlar va 
yig’imlar 
260 
X
X
Hisobot davrining sof foydasi 
(zarari) (satr 240250260) 
270 
Hisobotning 010 satri 9000 «Asosiy (operatsion) faoliyatning daromadlarini 
hisobga oluvchi schyotlar»ining tegishli (9010 9030) schyotlaridan olinadi. Bu 
schyotlarning summasidan 9040 va 9050 schyotlarining summasi chiqarib tashlanadi. 
Asosiy faoliyati mulklarni ijaraga berish bo’lgan korxonalar 1satrda 
hisoblangan ijara haqi (lizing to’lovi) summasini ko’rsatadi. 
Vositachilik (dallolchilik) bilan shug’ullanadigan korxonalar 010satrda 
komission yig’imlar summasini aks ettiradi. 
020 satr summasi 9100 «Sotilgan mahsulot (tovar, ish, xizmat)larning 
tannarxini hisobga oluvchi schyotlar»ining tegishli schyotlari (91109130) dan olinadi. 
Savdo korxonalari bu satrda sotilgan tovarlarning sotib olish qiymatini aks 
ettiradi. Xizmati uchun haq oladigan vositachi korxonalar bu satrni to’ldirmaydi. 
030 satr summasi 010 satr summasidan 020 satr summasini ayig’ib tashlash 
yo’li bilan topiladi. 
040 satrda 050, 060,070, 080satrlarning jami summasi aks ettiriladi. 
050 satrda 9410 «Sotish xarajatlari» schyotida hisobga olingan sotish 
xarajatlari aks ettiriladi. 
060 satrda 9420 «Mahmuriy xarajatlar» schyotida hisobga olingan summa aks 
ettiriladi. 

---

179 
070 satrda 9430 «Boshqa operatsion xarajatlar» schyotida hisobga olingan 
summa aks ettiriladi. 
080 satrda 9440 «Kelgusida soliq solinadigan bazadan chiqariladigan hisobot 
davri xarajatlari» schyotida hisobga olingan summa aks ettiriladi. 
090 satrning summasi 9300 «Asosiy faoliyatning boshqa daromadlarini hisobga 
oluvchi schyotlari»ning tegishli schyotlari (93109390)dan olinadi. 
100 satrning summasi 030 satr summasidan 040satr summasini olib tashlab 
090 satr summasini qo’shish yo’li bilan topiladi. 
110 satrda 120,130, 140,150,160 satrlarning jami summasi aks ettiriladi. 
120 satrda 9520 «Dividendlar ko’rinishidagi daromadlar» schyotining 
summasi aks ettiriladi. 
130 satrda 9530 «Foizlar ko’rinishidagi daromadlar» schyotining summasi aks 
ettiriladi. 
140 satrda 9550 «Uzoq muddatli ijaradan olingan daromadlar» schyotining 
summasi aks ettiriladi. 
150 satrda 9540 «Valyutalar kurslari farqlaridan daromadlar» schyotining 
summasi ko’rsatiladi. 
160 satrda 9510 «Royalti ko’rinishidagi daromadlar», 9560 «Qimmatli 
qog’ozlarni qayta baholashdan daromadlar» va 9590 «Moliyaviy faoliyatning boshqa 
daromadlari» schyotlarining ma’lumotlari aks ettiriladi. 
170 satrda 180, 190,200,210 satrlar jami summasi aks ettiriladi. 
180 satrda 9610 «Foizlar ko’rinishidaga xarajatlar» schyotida hisobga 
olinadigan bank kreditlari va qarzlar bo’yicha to’langan foizlar summasi aks 
etgariladi. 
190 satrda 9610 «Foizlar ko’rinishidagi xarajatlar» schyotida hisobga 
olinadigan uzoq muddatli ijara (moliyaviy lizing) bo’yicha to’langan foizlar aks 
ettiriladi. 
200 satrda 9620 «Valyutalar kurslari farqlaridan zarar» schyotida hisobga 
olinadigan valyuta muomalalari bo’yicha salbiy kurs farqlari summasi aks ettiriladi. 
210 satrda 9630 «qimmatli qog’ozlarni chiqarish va tarqatish bo’yicha. 
xarajatlar» va 9690 «Moliyaviy faoliyat bo’yicha boshqa xarajatlar» schyotlarining 
ma’lumotlari aks ettiriladi. 
220 satrning summasi 100 satr summasiga 110 satr summasini qo’shib 
170satr summasini olib tashlash yo’li bilan topiladi. 
230 satrning «Daromad (foyda)» xonasi 9710 «Favquloddagi foydalar» 
schyotining ma’lumotlariga asosan to’ldiriladi, «Xarajatlar (zarar)» xonasiga yozish 
uchun ma’lumot 9720 «Favquloddagi zarar» schyotidan olinadi. 
240 satrning summasi 220 satr summasiga 230 satr summasini qo’shish yoki 
olib tashlash yo’li bilan topiladi. Bu ma’lumot 9910 «YAkuniy moliyaviy natija» 
schyotining summasiga teng bo’lishi kerak. 
250 satr summasi 9810 «Daromad (foyda) solig’i bo’yicha xarajatlar» schyoti 
ma’lumotidan olinadi. 
260 satr summasi 9820 «Foydadan hisoblangan boshqa soliqlar va yig’imlar 
bo’yicha xarajatlar» schyoti ma’lumotidan olinadi. 

---

180 
Amaldagi qonunchilikka binoan alohida tartib bo’yicha soliqqa tortiladigan 
korxonalar 260 satrda hisoblangan yagona soliq, yalpi tushumdan soliq, 
vaqtinchalik daromaddan olinadigan yagona soliq, yagona er solig’i summasini aks 
ettiradi. 
270 satr summasi 240 satr summasidan