3- amaliy ish Truecrypt yordamida ma'lumotlarni shifrlashni o‘rganish Ishdan maqsad

---

14 
3- amaliy ish 
Truecrypt yordamida ma'lumotlarni shifrlashni o‘rganish 
Ishdan maqsad:
TrueCrypt yordamida ma'lumotlarni maxfiyligini 
ta’minlash bo‘yicha nazariy va amaliy bilim ko‘nikmalarni shakllantirish. 
Nazariy 
Axborotlarni maxfiyligini va butunligini ta’minlash murakkab hisoblanadi 
va ma'lumotlarni (fayllar yoki butun diskni) maxfiyligini ishonchli ta’minlashda 
TrueCrypt juda ishonchli.
TrueCrypt quydagi xususiyatlarga ega: 
–
C, C++, Assembly dasturlash tillaridan foydalanib yozilgan;
–
Windows (10/8/7 / Vista / XP), Mac va Linux operatsion tizimlari bilan 
ishlay oladi; 
–
virtual fayl, disklarini bitta fayl shaklida yaratish va shifrlanish imkonini 
beradi; 
–
shifrlash algoritmlari sifatida AES, Serpent va Twofish blokli shifrlash 
algoritmlaridan foydaniladi. 
TrueCrypt blokli shifrlash algoritmlaridan foydalangan holda maxfiylikni 
ta’minlaydi. Shifrlash algoritmlari, kalitlardan foydalanish turlariga ko‘ra, 
simmetrik va asimmetrik sinflarga bo‘linadi. Agar shifrlash va deshifrlash 
jarayonlari bir xil kalit bilan amalga oshirilsa, bunday shifrlash algoritmi 
simmetrik shifrlash algoritmi deyiladi. O‘z navbatida simmetrik shifrlash 
algoritmlari oqimli va blokli bo‘lib, shifrlash jarayoni ochiq ma’lumot alifbosi 
belgilarining ikki va undan ortiq chekli sondagi birikmalarini shifrma’lumot 
alifbosi belgilarining birikmalariga akslantirishga asoslangan bo‘lsa, bunday 
shifrlash algoritmi blokli shifrlash deyiladi. 
Blokli shifrlash algoritmlari kriptografik algoritmlar orasida keng tarqalgan 
algoritm turi bo‘lib, mohiyat jixatdan ma’lum uzunlikdagi ma’lumot bitlari ustida 
qayta-qayta amallar bajarilish orqali amalga oshiriladi. Blokli simmetrik shifrlash 
algoritmlari ma’lumotni maxfiyligini ta’minlashda keng foydalanilib, boshqa 

---

15 
shifrlash algoritmlariga qaraganda o‘zining tezkorligi va kriptobardoshligi bilan 
ajralib turadi. Blokli shifrlash algoritmlariga misol sifatida DES, AES, Blowfish, 
GOST 28147-89. TrueCrypt orqali fayl, disklarni shifrlash quydagi ketma-ketlikda 
amalga oshiriladi.