3– amaliy mashg‘ulot optik tolalarning sonli aperturasini tajriba yo‘li bilan aniqlash

Optik attenyuatorlar haqida umumiy tushuncha

Optik attenyuatorlar kirish optik signallarining quvvatini kamaytirish maqsadida ishlatiladi. Raqamli signallarni uzatishda ham, analog signallarni uzatishda ham bunga zaruriyat vujudga kelishi mumkin. Katta sathli raqamli signallarni uzatish chog‘ida bu hol qabul qiluvchi optoelektron modulning to‘yinishiga olib kelishi mumkin.

Attenyuatorlar ko‘pincha lazer uzatgichdan keyin joylashtiriladi. Attenyuatorlar lazerning chiqish quvvatini undan keyingi EDFA kuchaytirgichlari, FD kabi qurilmalar talab etadigan sath bilan moslashtiradi.
Yorug‘likning jadalligi (intensivligi) fotodiodning dinamik diapazoni doirasidan chiqadigan darajada katta bo‘lgan qisqa optik tolali seksiyalarda attenyuator o‘rnatish mumkin. Ular jadallikni qabul qilgichning dinamik diapazoniga mos keladigan sathgacha kamaytiradi.

Ishlash prinsipi bo‘yicha attenyuatorlar so‘nish qiymati o‘zgaruvchi va so‘nish qiymati o‘zgarmas turlarga bo‘linadi.

O‘zgaruvchan attenyuatorlar so‘nish qiymatini 0-20 dB oraliqda o‘zgartirish imkonini beradi.
So‘nish qiymati o‘zgarmas attenyuatorlarda so‘nish qiymati ishlab chiqaruvchi tomonidan belgilangan bo‘ladi. Uning qiymati 0, 5, 10, 15 yoki 20 dB ni tashkil etishi mumkin.
Attenyuatorlar tomonidan kiritiladigan so‘nish ±15 % dan ortiq bo‘lmasligi kerak. Optik aks etish qobiliyati maksimal -40 dB sathda bo‘lishi kerak. Attenyuatorlarning ishchi to‘lqin uzunliklari diapazoni eng ko‘pi bilan 1360 nm dan 1580 nm gachani, eng kami bilan 1200 nm dan 1480 nm gachani tashkil etishi kerak. Ularning odatiy ishchi to‘lqin uzunligi diapazoni 1310-1580 nm oraliqda yotadi. Attenyuatorlarda qutblangan moda dispersiyasi (QMD)ga bog‘liq bo‘lgan yo‘qotishlar 0,3 dB dan yuqori bo‘lmasligi kerak.
Optik attenyuatorlar optik rozetka yoki optik konnektor asosida tayyorlanishi mumkin. 6.5-rasmda bu maqsadda ishlatiladigan ba’zi turdagi rozetkalarning tuzilishi ko‘rsatilgan.
Bunday rozetkaning konstruksiyasi ulanayotgan optik tolalarning uchlari orasida o‘zgarmas yoki sozlanuvchi havoli oraliq mavjudligini ta’minlaydi. Ushbu oraliqning kattaligi attenyuator kiritayotgan so‘nishning kattaligini belgilaydi.
6.6-rasmda FC-FC optik rozetka asosidagi sozlanuvchi attenyuatorning tuzilishi ko‘rsatilgan. Unda kiritiladigan so‘nishni sozlash figurali gayka 1 ni (6.6-rasm) burash yo‘li bilan, uning nazorati esa, optik tester yordamida amalga oshiriladi. Kontrgayka 2 sozlash holatini qayd etadi va tasodifiy mexanik ta’sirlar natijasidagi so‘nish kattaligining o‘zgarishini bartaraf etadi. Attenyuatorni mahkamlash 3 teshiklar orqali amalga oshiriladi.