3 Kirish Kimyo va kimyo korhonalarini jadal suratlarda o’sib rivojlanib borishi mamlakatimizning hozirgi kundagi moliyaviy inqirozni oldini olishga katta xissa qo’shmoqda

3 1. Kirish Kimyo va kimyo korhonalarini jadal suratlarda o’sib rivojlanib borishi mamlakatimizning hozirgi kundagi moliyaviy inqirozni oldini olishga katta xissa qo’shmoqda. Kimyo sanoati va ishlab chiqarilgan kimyoviy mahsulotlar mustaqilligimizning moddiy – tehnikaviy bazasini yaratishda muhim o‘rin tutadi. Bundan tashqari kimyoviy sanoatning tez suratlarda rivojlanishdagi asosiy sharoitlardan biri, sanoatni xom ashyo bilan yetarlicha darajada ta‘minlash, undan to‘la va to‘g‘ri foydalanishdan iboratdir.Farg'ona viloyati o'zining yer osti va yer usti boyliklari, rivojlangan sanoat va kommunikatsiya tarmoqlari, boy mehnat resurslari bilan mamlakatimiz taraqqiyotida alohida o'rin tutadi. Keyingi vaqtda birgina Farg'ona neftni qayta ishlash zavodi 89 million dollar miqdordagi investitsiya va kreditlar hisobiga tubdan modernizatsiya qilindi. Farg'ona azot ishlab chiqarish birlashmasiga qariyb 95 million dollarlik investitsiya jalb etilishi uning salohiyati keskin yuksalishiga olib keldi. "O'zkimyosanoat" davlat aksiyadorlik kompaniyasi tizimida muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, yuqori samarali texnologiyalar va uskunalarni boshqarishning yangi tizimlarini qo'llash yo'li bilan ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, kimyo sanoati korxonalarining ekologik xavfsizligini ta'minlash singari masalalar kompaniya faoliyatining asosiy yo'nalishlaridandir.Bugungi kunda kompaniya tizimidagi korxonalarda mineral o'g'itlar, sun'iy tolalar, polimer materiallar, energetika, kimyo sanoati uchun kimyoviy reagentlar, o'simliklarni himoya qilish vositalari, defoliantlar, chigit ekishda ishlatiladigan plyonkalar singari 150 turdan ko'proq mahsulot ishlab chiqarilmoqda. Ularning o'nlab turlari eksport qilinmoqda.O‘zbekiston respublikasi kimyo sanoati yuzlab turdagi xalq va qishloq xo‘jaligi uchun zarur bo‘lgan mahsulotlarni ishlab chiqarishda shular jumlasiga kiradi. Bularga: -”Navoiyazot” AJ, -Chirchiq elektrokimyo ishlab chiqarish birlashmasi, -Samarqand va Olmaliq kimyo zavodlari va bularga yana O‘zbekistonda katta zavod -”Farg‘onaazot” A.J. misol bo‘ladi. Hozirgi kunda azot ishlab chiqarish kimyo sanoatini asosiy

4 bo’lib nihoyatda rivojlanib bormoqda. Uning rivojlanishida qishloq xo’jaligini azotli o’g’itlar bilan taminlash sanoatda esa turli azot saqlovchi birikmalarni olishda ahamiyati nihoyatda katta. Azotli o’g’itlar va birikmalarni olishda ishlatiladigan asosiy xom ashyo bo’lgan azot elementi asosan atmosfera havosi tarkibidan o’ta sovitish usuli bilan ajratib olinadi, hamda ishlab chiqarish uchun beriladi. Sanoati kun sayin o‘sish va qishloq xo‘jalik mahsulotlariga talab ortishi bilan mineral tuzlarga (o‘g‘itlarga) bo‘lgan ehtiyoj ortib bormoqda. Hozirgi kunda insoniyat oldida turgan muammolardan biri ozuqa mahsulotlarini va sanoatni xom ashyo bilan ta‘minlashdir. O‘zbekiston Respublikasida ham kimyo sanoatiga katta e’tibor berilib, yangidan yangi ishlab chiqarish korxonalarini bunyod etish, yangi ishchi o‘rinlarini yaratish, import hajmini kamaytirib, eksport hajmini oshirish bugungi kunning dolzarb vazifasiga aylantirilgan. "O'zkimyosanoat" davlat aksiyadorlik kompaniyasi tizimida mazkur qaror ijrosi yuzasidan muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, yuqori samarali texnologiyalar va uskunalarni boshqarishning yangi tizimlarini qo'llash yo'li bilan ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, kimyo sanoati korxonalarining ekologik xavfsizligini ta'minlash singari masalalar kompaniya faoliyatining asosiy yo'nalishlaridandir.Hozirgi kunda qishloq xo’jaligini rivojlantirishda ammiak ishlab chiqarishning ahamiyati juda kattadir.Hozirgi kunda azot ishlab chiqarish kimyo sanoatini asosiy tarmoqlaridan biri bo‘lib nihoyatda rivojlanib bormoqda. Uning rivojlanishida qishloq xo‘jaligini azotli o‘g‘itlar bilan taminlash sanoatda esa turli azot saqlovchi birikmalarni olishda ahamiyati nihoyatda katta. Sanoati kun sayin o’sish va qishloq xo’jalik mahsulotlariga talab ortishi bilan mineral tuzlarga (o’g’itlarga) bo’lgan ehtiyoj ortib bormoqda. Hozirgi kunda insoniyat oldida turgan muammolardan biri ozuqa mahsulotlarini va sanoatni xom ashyo bilan ta’minlashdir.O‘zbekiston Respublikasida ham kimyo sanoatiga katta e’tibor berilib, yangidan yangi ishlab chiqarish korxonalarini bunyod etish, yangi ishchi o‘rinlarini yaratish, import hajmini kamaytirib, eksport hajmini oshirish bugungi kunning dolzarb vazifasiga