3-mavzu: markaziy оsiyo dinlari. Reja: Markaziy Оsiyo dinlari va e’tiqоdlari manbalarining tarixiy jihatlari



Yüklə 140,18 Kb.
səhifə7/21
tarix12.05.2023
ölçüsü140,18 Kb.
#112076
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21
3 mavzu markaziy îsiyo dinlari Reja Markaziy Îsiyo dinlari va 1

Yahudiylikdagi oqimlar. Yahudiylik dagi oqimlar haqida gapirganda ularni qadimiy oqimlar va zamonaviy oqimlarga bo’lishimiz mumkin. Qadimiy oqimlarga: Saduqiylar, Farziylar, Esseylar kiradi.
Saduqiy nomi podshoh Dovud payg’ambar davrida yashagan ruhoniy Saduq nomi bilan bog’liq. Ko’plab mansabdor ruhoniylar saduqiy bo’lganlar. Ular diniy ishlarda faqat Qonun (Musoning besh kitobi)ni tan olganlar. Qonunda ruhoniylar, qurbonliklar, ibodatlar haqida so’z boradi, lekin oxirat va qiyomat haqida hech narsa deyilmagan. Shuning uchun saduqiylar qiyomatda o’lganlarning qayta tirilishini tan olmaganlar.
Farziy nomi qadimiy yahudiy tilidagi «tushuntirish», «ajratib ko’rsatish» so’zidan olingan bo’lib, ular Musoning qonunini sharhlaganlar va oddiy odamlarga o’rgatganlar. Farziylar Musoning zamonidan beri og’zaki an’ana davom etib kelyapti deb hisoblaydilar. Ular har bir avlod o’z ehtiyojlarini qondirish uchun Qonunni sharhlay oladi deb bilganlar.
Ular muqaddas manba sifatida nafaqat Musoning qonunini, balki boshqa payg’ambarlarning ham muqaddas yozuvlarini, hatto o’zlarining urf-odatlarini ham qabul qilganlar va bularning hammasiga sinchkovlik bilan amal qilganlar. Shuning uchun ular ovqatga, kiyimga va boshqa narsalarga juda ehtiyot bo’lganlar. Qo’llari va badanlarining ozodaligiga katta e’tibor berganlar. Farziylar juda ko’p payg’ambarlar ta’kidlagan qiyomatga, o’lganlarning qayta tirilishiga ishonganlar.
Esseylar. Quddusdagi ko’pgina ruhoniylar Xudo ulardan talab qilganidek yashamas edilar. Undan tashqari rimliklar ba’zi diniy mansablarga Musoning Qonuniga muvofiq munosib bo’lmagan shaxslarni tayinlagan edilar. Buni ko’rgan bir guruh ruhoniylar Quddusda ibodat qilish va qurbonlik qilish Qonunga to’g’ri kelmay qoldi, deb hisobladilar. Ular Quddusni tashlab, yahudiy sahrolariga chiqib ketdilar va o’sha yerda o’z jamoalarini tashkil qildilar. Ularni esseylar deb atashdi. Esseylar Xudo tomonidan yuboriladigan xaloskor - Messiyaning kelishi va Quddusni tozalashini kutib, ibodat qilib yashar edilar.
Massonizmning ma’nosi «ozod quruvchilar» bo’lib, Yahudiylik dagi yashirin tashkilotdir. U milodiy 44 yili Rim imperatorlaridan Irod Akriba tomonidan o’zining ikki yahudiy maslahatchisi: rais o’rinbosari Heron Abyud va birinchi sekretar Muob Lomiy yordamida tashkil etilgan. Maqsadi – dunyoda yahudiylar hukmronligini o’rnatishga erishish. U tashkil topgan davrda «maxfiy qudrat» deb atalardi. Keyinchalik massonizm deb ataldi.
Sionizm nomi Quddusdagi Sion tog’i bilan bog’liq. Bu oqim avstraliyalik yahudiy jurnalist T. Gerlsning «Yahudiylar davlati» risolasi asosida tuzilgan. Bu oqimning o’z oldiga qo’ygan maqsadi – yahudiylar o’zlari yashab turgan turli o’lkalardan chiqib, Falastinda «milliy birlashish»ga erishish. Sionizm «jahon yahudiy millati» - «oliy millat» kabi g’oyalarni ilgari suradi. O’z g’oyasiga ko’ra sionizm siyosiy oqim bo’lib, maqsadiga erishish yo’lida yahudiy dinidan foydalanadi.

Yüklə 140,18 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin