302 bir g‘azal sharhi shokirova Hilola

Proceedings of Ingenious Global Thoughts
An International Multidisciplinary Scientific Conference 
Hosted from San Jose, California 
https://conferencepublication.com 
November 29
th
, 2020 
304 
Alisher Navoiyning g„azalidagi ma‟nolar,bevosita muqaddas Qur‟oni karim va hadislar bilan 
chambarchas bog‟liq. Shoir g„azallarining ayrimlarida ketma-ket kelgan misra yoki baytlarda Qur‟oni 
karimdagi ba‟zi bir oyatlar yoki hadisi shariflarga ishorani kuzatamiz. Men ham o‟z sharximda shu 
ishoralarni ochib berishga urunib ko„rdim. Yuqoridagi g„azalning misralarida Qur‟oni karimning oyatlariga 
va bir qancha hadislarga ishorani ko„rib chiqdik. Bu ikki buyuk manba, barchamizga ma‟lumki, Islom 
dining ustuni hisoblanadi, ulardan yaxshi ilmga ega bo„lmasdan turib Husayn Bayqaro aytganidek, «Aning 
nazmi vasfida til qosir va bayon ojiz turur». G„azalni tushunmay turib, albatta, Navoiy tafakkuriga ham kirib 
bo„lmaydi. Biz qanchalik diniy, dunyoviy, falsafiy va tasavvufiy bilimlarimizini ko„paytirsak, shunchalik 
Navoiy asarlari sharhiga va tafakkuriga yaqinlashamiz. 
Shu o„rinda aytib o„tish kerakki, insoniyatga ayniqsa biz yoshlarga Navoiyning asarlarini o„rganish, 
undagi tarbiyaviy pand-nasihatlarni o„zimizga singdirishimiz kerak. Shu o„rinda Najmiddin Komilov 
fikrlarini keltirmoqchiman: “Men aminmanki, insoniyat yangi XXI asrda Navoiy singari ulug„ mutafakkir 
ijodkorlarga yanada ko„proq muhtoj bo‟ladi. Chunki hozir insonning aqliy kashfiyoti behisob va 
hayratlanarli. Ammo insoniyat ma‟naviy kamolot jihatidan juda ham oldinga borgan emas, aksincha, Navoiy 
ma‟naviyati cho„qqisidan qaraydigan bo„lsak, anchagina orqaga ketganimiz ma‟lum bo„ladi. Shu uchun ham 
Navoiyga qaytish, Navoiy olamini yangidan kashf etishning zarurati va ahamiyati katta.” 
10
Navoiy - ma‟naviyatimiz ummoni. Undan qancha qonib ichsak, shuncha yuksalamiz. 
11