4- mavzu: Amaliy jismoniy tayyorgarlikning mazmuni va mohiyati

4.1. Umumiy va maxsus jismoniy sifatlar va ularni
yoshlarda rivojlantirish.
Jismoniy tayyorgarlikka oid vazifalarni samarali hal etish uchun harbiy xizmatchilarning jismoniy va maxsus sifatlari hamda harbiy-amaliy ko‘nikmalarini rivojlantirib, talab darajasida saqlab borishga yo‘naltirilgan mashqlardan foydalaniladi. Jismoniy sifatlar – kishining jismoniy shayligini belgilovchi faol harakatlanish faoliyatini ta’minlaydigan organizmning funksional xususiyatidir. Jismoniy sifatlarga quyidagilar kiradi: tezlik; chidamlilik; kuchlilik; chaqqonlik; egiluvchanlik. Tezlik sifati – kishining harakatlanish amallarini qisqa vaqt ichida texnik samaradorligini saqlagan holda bajara olish qobiliyatini anglatadi. Tezlik sifati hatti-harakatlarni tez amalga oshirishni talab etiladigan jismoniy mashqlar vositasida rivojlantiriladi. Shu maqsadda, tez bajariladigan va asosan musobaqa uslubi tarzida tez amalga oshiriladigan harxil mashqlar (qisqa masofalarga yugurish, yugurish bilan bog‘liq maxsus mashqlar va sakrash mashqlari), shuningdek, jo‘shqinligi va tezligi o‘zgarib borishi bilan tavsiflanadigan mashqlar (sport o‘yinlari, harakatli o‘yinlar, to‘siqlar yo‘lagida bajariladigan mashqlar, qo‘l jangi va shu kabi boshqa mashqlar) qo‘llaniladi. Qisqa masofalarga yugurish mashqlari:
18-mashq. Turnikdan ortga siltangancha tebranib, tanani 90⁰ ga burgan tarzda sakrab tushish mashqi (16-rasm). Mashqning OHTM 1-kurs kursantlari va 2-yosh guruhiga mansub harbiy xizmatchilar tomonidan bajarilishi: turnikka osilish, ko‘tarilib, aylanish, ortga yoy shaklini hosil qilib siltanish va ayni vaqtda tanani 900 ga burgan tarzda sakrab tushish. Mashqning OHTM 2-kurs kursantlari va 1-yosh guruhiga mansub harbiy xizmatchilar tomonidan bajarilishi: turnikka osilish, tanani tebratib ikki bukilib ko‘tarilish, ortga yoy shaklini hosil qilib siltanish va ayni vaqtda tanani 900 ga burgan tarzda sakrab tushish.

17-rasm. Turnikdan ortga siltangancha tebranib, tanani 90^O ga burgan tarzda sakrab tushish
Mashqning OHTM 3-kurs va undan yuqori kurslarda tahsil olayotgan kursantlari tomonidan bajarilishi: turnikka osilish, tanani tebratish, ikki bukilib ko‘tarilish, ortga aylanish, yoy shaklini hosil qilib siltanish va ortga siltangancha tebranib, tanani 90^O ga burgan tarzda sakrab tushish.
18 – mashqning nomi, mazmuni, me’yori va unga oʻrgatish uslublari.
Jismoniy sifatlar – kishining jismoniy shayligini belgilovchi faol harakatlanish faoliyatini ta’minlaydigan organizmning funksional xususiyatidir. Jismoniy sifatlarga quyidagilar kiradi: tezlik; chidamlilik; kuchlilik; chaqqonlik; egiluvchanlikdir.
– mashqning nomi, mazmuni, me’yori va unga oʻrgatish uslublari.
Turnikda orqaga siltanib 90 gradusga burilib sakrab tushish.
1– kurs kursantlari va 2 – yosh guruhiga mansub ofitserlar uchun, turnikda bajariladi – qoʻllarda osilish, aylanib chiqish, yoy shaklida tanani choʻzish va orqaga siltanib 90 gradusga burilib sakrab tushish.
Me’yori: 18 – mashqning baholash tartibi:
«A’lo» - agar mashq ta’rifga muvofiq ravishda, bexato, yengil va ishonch bilan bajarilgan va yerga sakrab tushishda kam ahamiyatli xatoga yoʻl qoʻyilgan boʻlsa;